ARGE HARCAMALARI VE DIŞ TİCARET HADDİNİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Faktör birikimi ve üretkenliğin artışındaki en önemli rol olan iktisat politikalarının nasıl şekillenmesi gerektiği akademik araştırmaların önemli gündem maddesini oluşturmaktadır. 1980’li yıllardan itibaren özellikle uzun dönemli “Ekonomik büyümenin belirleyicileri nelerdir?” sorusu araştırma soruları arasında öne çıkarken önemli sorunsalları beraberinde getirmiştir. Bu nedenle ekonomik büyümenin belirleyicilerinin çalışılması yatırım harcamalarının verimli şekilde gerçekleştirilmesine fayda sağlayabilir. Bu çalışmanın amacı, 2007-2022 dönemi çeyreksel bazda verileri dikkate alarak 61 gözlem içeren zaman serisi analizi ile Türkiye’de Ar-Ge harcamalarının, reel efektif döviz kurunun ve dış ticaret haddinin büyüme üzerindeki etkisini analiz etmektir. Çalışmada, Türkiye’nin gayri safi yurt içi hasıla çeyreklik yüzdesel değişimi, Tübitak Ar-Ge ödenekleri, ÜFE bazlı reel efektif döviz kuru ile dış ticaret haddi değişkenleri analize dahil edilmiş olup %1 anlamlı (önemli) düzeyde istatistiksel olarak uzun dönem için denge ilişkisine sahip olduğu bulgulanmıştır. Ar-Ge harcamaları ve ilişkili olan ÜFE bazlı reel efektif döviz kuru değişkeninin büyüme değişkeni üzerinde önemli ve pozitif bir etkisi gözlemlenirken dış ticaret haddinin büyüme üzerinde önemli ve negatif bir etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ekonomik Büyüme, Ar-Ge Harcamaları, Reel Efektif Döviz Kuru, Dış Ticaret Haddi, Türkiye

THE EFFECTS OF R&D EXPENDITURES AND TERMS OF FOREIGN TRADE ON ECONOMIC GROWTH: THE CASE OF TURKEY

PDF

___

Bor, Y. J., Chuang, Y., Lai, W., & Yang, C. (2010). A Dynamic General Equilibrium Model for Public R&D Investment in Taiwan. Economic Modelling, 27(1), 171‐183.
Çil, N. (2018). Finansal Ekonometri. İstanbul: DER Yayınları.
Dickey, D., & Fuller, W.A. (1979). Distribution of the Estimates for Autoregressive Time Series With a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, (74), 427-431. https://doi.org/10.1080/01621459.1979.10482531.
Dinopoulos, E. ve Şener, F. (2003). New Directions in Schumpeterian Growth Theory. http://www.union.edu/~senerm/Research/SenerDinopoulos_Schump_growth_9_03.pdf Erişim Tarihi: 12.09.2022.
Dutt, K. (2001). New Growth Theory Effective Demand and Post Keynesian Dynamics. in. Old and New Growth Theories: an Assessment, Ed. Neri Salvadori, Edward Elgar.
Hair, F. (2013). Multivariate Data Analysi. Pearson Education Limited.
Hall Bronwyn, H., & Mairesse, J. (1995). Exploring the Relationship between R&D and productivity in French Manufacturing firms. Journal of Econometrics, 65(1), 263-293.
Hiç, M. (1988). Büyüme ve Gelişme Ekonomisi. Menteş Kitabevi.
Huachun, W., & Wu, D. (2015). An Explanation for China’s Economic Growth: Expenditure on R&D Promotes Economic Growth. Journal of Servşce Science and Management, (8), 809-816.
Inekwe, J. N. (2015). The Contribution of R&D Expenditure to Economic Growth in Developing Economies. Social Indicators Research, 124(3), 727-745.
Korkmaz, S. (2010). Türkiye’de Ar-Ge Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi. Journal of Yasar University, 20(5), 3320-3330.
Özer, M., ve Çiftçi, N. (2009). Ar-Ge tabanlı İçsel Büyüme Modelleri ve Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: OECD Ülkeleri Panel Veri Analizi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(16), 219-240.
Phillips, K. R., & Wang, J. (2016). Seasonal Adjustmen of Hybrid Time Series: An Application to US Regional Jobs Data. Journal of Economic and Social Measurement, 191-202.
Phillips, P. B., & Perron, P. (1988). Testing for unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 335-346.
Seyfettin, E., ve Canbay, Ş. (2016). İktisadi Büyüme ve Araştırma & Geliştirme Harcamaları İlişkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme, Muş Alparslan Üniversitesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 29-44.
Solow, R. M. (1994). Perspectives on Growth Theory. The Journal Economic Perspectives, 8(1), 45-54.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. California: Pearson.
TCMB Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket Erişim Tarihi: 01.01.2022.
TÜİK İstatistik Veri Portalı Dış Ticaret İstatistikleri, https://data.tuik.gov.tr/ Erişim Tarihi: 01.09.2022
Wooldridge, J. M. (2013). Introductory Econometrics A Modern Approach. South Western: Nobel.
Yamak, R., ve Erdem, H. F. (2017). Uygulamalı Zaman Serisi Analizi. Trabzon: Celepler Yayın ve Dağıtım.
Yanyun, Z., & Mingqian, Z. (2004). R&D and Economic Growth-Panel Data Analysis in ASEAN+3 Countries. The Center for Applied Statistics, Renmin University of China.
Yardımcı, P. (2006). İçsel Büyüme Modelleri ve Türkiye Ekonomisinde İçsel Büyümenin Dinamikleri, Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 96-114.