CARTAGENA PROTOKOLÜ VE TÜRKİYE BİYOGÜVENLİK MEVZUATI

Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik Sözleşmesi’nin ek bir protokolü olarak hazırlanan ve 2003 yılında yürürlüğe giren Cartagena Biyogüvenlik Protokolü, genetik olarak değiştirilmiş organizmaların sınır ötesi hareketleriyle ilgili, evrensel düzeyde bağlayıcı ilk hukuk belgesidir. Türkiye Cartagena Biyogüvenlik Protokolü’nü 2000 yılında imzalamış ve 2003’de onaylamıştır. Protokolün içeriği Türkiye’nin biyogüvenlik konusundaki ulusal mevzuat çalışmalarını büyük ölçüde şekillendirmiştir. Tarımsal biyoteknoloji alanında bir yandan AB müktesebatına ve Biyogüvenlik Protokolü’ne uyum sağlama çabası, diğer yandan ABD ve biyoteknoloji şirketlerinin taleplerinin yarattığı gerilimin etkili olduğu bir süreçte hazırlanan Biyogüvenlik Yasa tasarısı 2010’da kabul edilmiştir. Makale Cartagena Biyogüvenlik Protokolü’nün zorlu hazırlık süreci ve getirmiş olduğu düzenlemeleri incelemekte, ayrıca Türkiye biyogüvenlik mevzuatının Protokol’ün gereklerine uygunluğunu değerlendirmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Biyoteknoloji, biyogüvenlik, genetik olarak değiştirilmiş organizmalar

CARTAGENA PROTOKOLÜ VE TÜRKİYE BİYOGÜVENLİK MEVZUATI

PDF

___

Altınok, E. B. (2008). Kişisel Görüşme, 17.06.2008, (Ankara Barosu Şehir ve Çevre Kurulu Üyesi).
European Parliament (2000). Resolution on the Communication from the European Commission on the precautionary principle. A5-0352/2000, 14.12.2000.
Aydın, G. (2004). Detection and quantification of genetically modified maize via polymerase chain reaction. Middle East Technical University, Ankara. Erişim: 02.09.2011, http://etd.lib.metu.edu.tr/upload/3/12605495/index.pdf
Aysu, A. (2008). Kişisel Görüşme, 25.05.2008, Istanbul.
Başaran, P., Kılıç, B., Soyyiğit, B. ve Sengün, H. (2004). Public perceptions of GMOs in food in Turkey: a pilot survey. Journal of Food, Agriculture & Environment, 2 (3-4), 25– 28.
Dawkins, K. (1999). Unsafe in Any Seed: US Obstructionism Defeats Adoption of An International Biotechnology Safety Agreement. Multinational Monitor, Mart 1999, Vol. 20, No. 3,10-14.
Deblonde, M., ve du Jardin, P. (2005). Deepening a precautionary European policy. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 18 (4), 319–343.
Durant, R. F., ve Legge, J. S. Jr. (2005). Public opinion, risk perceptions and genetically modified food regulatory policy: Reassesing the calculus of dissent among European citizens, European Union Politics, 6 (2), 181-200.
Ertuğrul, A., Budak, H. ve Çetiner, S. (2008). ‘The DNA based qualitative and quantitative analysis of genetically modified products in Turkish market’. Paper presented at the First Global Conference on GMO Analysis, Italy.
Eser, V. (2008). Kişisel Görüşme, 17.06.2008, Ankara.
International Service for the Acquisition of Agri-Biotech Applications (ISAAA) (2010). Brief 42- 2010: Global Status of Commercialized Biotech / GM Crops, Executive Summary. Erişim:02.09.2011, http://www.isaaa.org/resources/publications/briefs/42/executivesummary/default.asp
Kahveci D., ve Özçelik B. (2008). Attitudes of Turkish consumers towards genetically modified foods. International Journal of Natural and Engineering Sciences, 2 (2), 53– 57.
Kıvılcım, Z. (2010). ‘The Legal Framework for Agro-Biotechnology in Turkey: The Challenges to the Implementation of the Precautionary Principle’. F. Adaman, G.Ozertan, B. Karapinar (eds.), Rethinking Structural Reform in Turkish Agriculture: Beyond the World Bank's Strategy New York: Nova Publishers, .267-282.
Levidow, L., ve Marris, C. (2001). Science and governance in Europe: lessons from the case of agricultural biotechnology, Science and Public Policy, 28 (5), 345-360.
Lin, Lim Li (1999). Biosafety Protocol Talks End in Deadlock Again. Third World Network. Erişim: 15.12.2000, www.twnside.org.sg
Ling, Chee Yoke (1999). US Behind Collapse of Cartagena Biosafety Talks, Third World Network. Erişim: 15.12.2000, www.twnside.org.sg
OECD (2009). OECD Biotechnology Statistics 2009. Erişim: 21.06.2010, http://www.oecd.org/dataoecd/4/23/ 42833898.pdf
Resmi Gazete, 2003/5937 Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nin Biyogüvenlik Kartagena Protokolü’nün Onaylanması Hakkında Karar, Tarih: 11.08.2003, Sayı: 25196.
Resmi Gazete, Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesinin Biyogüvenlik Kartagena Protokolünün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, Kanun No: 4898, Tarih: 24.06.2003, Sayı: 25148.
Sonmezalp, Z. (2004), Detection of Genetically Modified Insect Resistant Tomato via polymerase chain reaction, Middle East Technical University, Ankara. Erişim: 02.09.2011, http://etd.lib.metu.edu.tr/upload/3/12605493/index.pdf