Türkiye’de Moğol Tarihi Ve Kültürü Araştırmalarının Doğuşu Ve Gelişimi (1923-2017)

Ortaçağ İslȃm tarih yazıcılığı umumiyetle İslȃm coğrafyasına odaklanmıştır. Bu geleneğin tabiibir neticesi olarak, İslȃm dünyasının dışında kalan kavim ve toplulukların tarihine ait bilgiler, İslȃmvekȃyinȃmeleri içerisinde, ancak İslȃm tarihi ile ilişkisi çerçevesinde kendine yer bulabilmiştir. Osmanlıtarih yazıcılığı da bu geleneğin dışına çıkamamıştır.Cumhuriyet’in kuruluşu Türk tarihi araştırmalarında yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Bu dönemdeözellikle Türk tarihinin Osmanlı öncesi dönemi ve Orta Asya Türk tarihi araştırmaları teşvik ve himayeedilmiştir. Atatürk’ün talimatıyla kurulan Türkiyat Enstitüsü (1924), Türk Tarih Kurumu (1931), Türk DilKurumu (1932) ve Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi (1935) merkezli çalışmalar, özellikle Osmanlı öncesiTürk tarihini, dilini, edebiyatını ve kültürünü aydınlatmaya odaklanmıştır. Bunun tabii bir neticesi olarakda Orta Asya tarihi ile ilgili araştırmaların sayısı hızla artmıştır. Bu çalışmada Türkiye’de 1923-2017 yıllarıarasında Moğol tarihi, dili, edebiyatı ve kültürü ile ilgili araştırmaların doğuşu ve gelişimi incelenecektir.

Rıse And Development Of St udıes On Mongolıan Hıstory And Culture In Turkey (1923-2017)

Medieval Islamic historiography mainly focused on the Islamic World. As a result of this, informationregarding the history of non-Islamic countries appeared in Islamic historiography only in its relation toIslamic countries. Ottoman historiography also followed this tradition.The foundation of the Turkish Republic in 1923 was the beginning of a new period in the study ofTurkish history. In this period, research of both Turkish history before the Ottoman era and Turkish historyin Central Asia was especially encouraged and supported. Studies done by institutions established by theorder of Atatürk, such as The Institute of Turkology (Türkiyat Enstitüsü, 1924), The Turkish HistoricalSociety (Türk Tarih Kurumu, 1931), The Turkish Language Society (Türk Dil Kurumu, 1932) and The Facultyof Language and History & Geography (Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 1935) focused on illuminatingTurkish history, language, literature and culture especially before the Ottoman era. As a result of this, thenumber of studies about the history of Central Asia increased rapidly. This study analyzes the beginningand development of the research concerning Mongolian history, language, literature and culture in Turkeybetween 1923-2017.

___

  • Gül, Bülent, “Türkiye’de Mongolistik Araştırmaları”, Altaica, II, Ulaanbaatar 2002, s. 124-136.
  • Gülensoy, Tuncer, “Moğollar’ın Gizli Tarihi Üzerindeki Çalışmalar”, İ.Ü. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, XXIV-XXV, (1986), s. 273-282.
  • Gülensoy, Tuncer, “The Mongolian Studies in Turkey and the Turkish and Mongolian Languages”, Fifth International Congress of Mongolists, III, Ulaanbaatar 1992, s. 274-282; Türk Kültürü Araştırmaları, XXX/1-2, (1992), s. 155-158.
  • Gülensoy, Tuncer, “Mongolistik Üzerine Türkiye’de Yapılan Yayınlarla İlgili Bir Bibliyografya Denemesi”, Bibliyografya-Kitap Haberleri Bülteni, II/3, (1973), s. 72-76.
  • Ögel, Bahaeddin, “Studies and Researches on the Turkish-Mongols Relations in the Universities of Turkey”, Fifth International Congress of Mongolists, III, Ulaanbaatar 1992, s. 352-356.
  • Sertkaya, Osman Fikri, “Türkiye ve Mongolistik”, Gazi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 11, (2012), s. 1-10.