Cenker Z. KOYUNCUOĞLU, N. İpek KIRMIZI, İlayda CEYLAN, AHMET AKICI

Diş Hekimliği Kliniklerine Başvuru Öncesinde Hastaların İlaç Kullanımı İle İlgili Tutumlarının Araştırılması

Hastaların yaklaşımları, akılcı ilaç kullanımının (AİK) belirleyici unsurlarından biridir. Türkiye’de ve dünya genelinde akılcı olmayan ilaç kullanımı (AOİK) yaygın bir sorundur. Diş hekimliğiyle ilgili uygulamalarda ilaçların ne ölçüde akılcı kullanıldığına dair yeterli bilimsel araştırma bulunmamaktadır. Bu çalışmada çeşitli nedenlerle diş hekimliği kliniklerine başvuran hastaların ilaç kullanımı ile ilgili tutumlarının araştırılması amaçlandı. Araştırmada, biri Sağlık Bakanlığı’na bağlı ağız ve diş sağlığı merkezi (ADSM), diğeri üniversite diş hekimliği fakültesi hastanesi (DHFH) olmak üzere iki ayrı merkezin kliniklerine başvuran toplam 139 hasta ile görüşülerek anket uygulandı. ADSM ve DHFH’deki katılımcıların verdiği yanıtlar karşılaştırıldı. Katılımcıların %29,3’ü diş kliniğine başvuru öncesi ilaç kullandığını belirtti. Bu kişilerin %77,5‘i analjezik, %15,0’ü ise antibiyotik kullandığını beyan etti. Dental nedenlerle evde bulundurduğu ilaçları kullanmadan önce, katılımcıların %47,3’ü kimseye danışmadığını, %25,0’i diş hekimine danıştığını beyan etti. Periodontal problemleriyle birlikte ateş gibi şikayetleri bulunması halinde, katılımcıların %14,2’si “muayene olmadan da antibiyotik kullanacağını”, %11,7’si ise “antibiyotiğe başlayacağını ancak iyi hissettiğinde bırakacağını” belirtti. Başvuru öncesi ilaç kullanmış olanların ADSM grubunda; son bir yılda dental nedenle ilaç dışı tedavi almış olanların ise DHFH grubunda daha fazla olduğu saptandı (p

modification Investigation of Patients’ Attitudes Regarding Drug Use Before Application to Dental Clinics

Patients’ approaches are crucial at rational use of medicine (ruM). Irrational pharmacotherapy is common problem both in Turkey and worldwide. There is limited research about ruM in dentistry. In this research, it was aimed to evaluate the patients’ attitudes regarding their drug utilization for dental problems. Surveys were conducted with 139 patients who applied to dental clinics (DCs) at a dentistry faculty (DF) or an oral-dental health center (ODHC). Answers were compared to DF and ODHC groups. Some respondents (29.3%) stated that they used medication before application to DCs, 77.5% of them used analgesic and 15.0% of them used antibiotic. Nearly half of the participants (47.3%) stated they did not consult anyone and 25.0% of them declared that they contacted with their dentist before using medicines that contain in their home for dental reasons. In case of periodontal problems with accompanying systemic disease which includes fatigue and fever; %14.2 of the participants declared the use of antibiotics even without oral examination, %11.7 of respondents would start antibiotics but stop taking them when they feel better. Drug use before application to DCs is higher in ODHC group. While those who received non-drug treatment for dental problems in the last year is higher in DF group (p

PDF

___

Toklu HZ, Dulger GA, Hidiroglu S, Akici A, yetim A, Gannemoglu HM, Gunes H. Knowledge and attitudes of the pharmacists, prescribers and patients towards generic drug use in Istanbul – Turkey. Pharm Pract 2012;10: 199-206.
Kobayashi e, Karigome H, Sakurada T, Satoh N, ueda S. Patients’ attitudes towards generic drug substitution in Japan. Health Policy 2011;99: 60-5.
Akici A, Kalaça S, uğurlu Mu, Toklu HZ, Iskender e, Oktay S. Patient knowledge about drugs prescribed at primary health care facilities. Pharmacoepidemiol Drug Saf 2004;13: 871-6.
Akici A, Oktay S. rational Pharmacotherapy and Pharmacovigilance. Curr Drug Saf 2007;2: 65-9.
Akıcı A, uğurlu MÜ, Gönüllü N, Oktay Ş, Kalaça S. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. STeD 2002;11: 253-7.
Basaran NF, Akici A. Aspects of physicians’ attitudes towards the rational use of drugs at a training and research hospital: a survey study. eur J Clin Pharmacol 2013;69:1581-7.
Basaran NF, Akici A. Patients’ experience and perspectives on the rational use of drugs in Turkey: a survey study. Patient Prefer Adher 2012;6: 719-24.
Pollock M, Bazaldua OV, Dobbie Ae. Appropriate prescribing of medication: an eight-step approach. Am Fam Physician 2007;75: 231-6.
De Vries TPGM, Henning rH, Hogerzeil HV, Fresle DA. Guide to Good Prescribing. WHO/Action programme on essential drugs, Geneva,1994: 1-95. Bakınız; http://apps.who. int/medicinedocs/pdf/whozip23e/whozip23e.pdf
Apaydın A, yazdurdıyev B. Diş hekimliği Pratiğinde Hekim– Hasta İlişkileri. J Istanbul univ Fac Dentistry 2007;41: 7-12.
Kusturica MP, Sabo A, Tomic Z, Horvat O, Solak Z. Storage and disposal of unused medications: knowledge, behavior, and attitudes among Serbian people. Int J Clin Pharm 2012;34: 604-10.
Göçgeldi e, uçar M, Açıkel CH, Türker T, Hasde M, Ataç A. evlerde Artık İlaç Bulunma Sıklığı ve İlişkili Faktörlerin Araştırılması. TAF Prev Med Bull 2009;8: 113-118.
Özkan S, Özbay OD, Aksakal FN, İlhan MN, Aycan S. Bir üniversite hastanesine başvuran hastaların hasta olduklarındaki tutumları ve ilaç kullanım alışkanlıkları. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekim Bul 2005;4: 223-37.
Wazaify M, Shields e, Hughes CM, Mcelnay JC. Societal perspectives on over-the-counter (OTC) medicines. Fam Pract 2005;22: 170-6.
Tong AyC, Peake BM, Braund r. Disposal practices for unused medications around the world. environ Int 2011;37: 292-8.
Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Nonfatal, unintentional medication exposures among young childrenunited States, 2001-2003. MMWr Morb Mortal Wkly rep 2006;55: 1-5.
De Bolle l, Mehuys e, Adriaens e, remon JP, Van Bortel l, Christiaens T. Home medication cabinets and self-medication: a source of potential health threats? Ann Pharmacother 2008;42: 572-9.
Hazell B, robson r. Pharmaceutical waste reduction in the NHS. report, Version 1, June 2015. PDF Dökümanı erişim tarihi: 10 Haziran 2016].
Akici A, Filiz N. university students’ attitudes concerning OTC drug use; survey from Istanbul. ArPN Journal of Science and Technology 2013;3: 309-15.
Versporten A, Bolokhovets G, Ghazaryan l, Abilova V, Pyshnik G, Spasojevic T, Korinteli I, raka l, Kambaralieva B, Cizmovic l, Carp A, radonjic V, Maqsudova N, Celik HD, Payerl-Pal M, Pedersen HB, Sautenkova N, Goossens H, WHO/europe-eSAC Project Group. Antibiotic use in eastern europe: a cross-national database study in coordination with the WHO regional Office for europe. lancet Infect Dis 2014;14: 381-7.
larson AM, Polson J, Fontana rJ, Davern TJ, lalani e, Hynan lS, reisch JS, Schiødt FV, Ostapowicz G, Shakil AO, lee WM. Acetaminophen-induced acute liver failure: results of a united States multi center, prospective study. Hepatology 2005;42: 1364-72.
Hughes CM, Mcelnay JC, Fleming GF. Benefits and risks of self medication. Drug Saf 2001;24: 1027-37.
yapıcı G, Balıkçı S, uğur Ö. Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları. Dicle Med J 2011;38: 458-65.
Shankar Pr, Partha P, Shenoy N. Self-medication and nondoctor prescription practices in Pokhara valley, Western Nepal: a questionnaire-based study. BMC FamPract 2002;3: 17.
uskun e, uskun SB, Öztürk M, Kişioğlu AN. Sağlık ocağına başvuru öncesi ilaç kullanımı. STeD 2004;13: 451-4.
Nunes de Melo M, Madureira B, Nunes Ferreira AP, Mendes Z, Miranda Ada C, Martins AP. Prevalence of selfmedication in rural areas of Portugal. Pharm World Sci 2006;28: 19-25.
World Health Organization (WHO). How to investigate drug use in health facilities: selected drug use indicators. Geneva. WHO/DAP/93.1.1993. Bakınız; http://apps.who.int/ medicinedocs/en/d/Js2289e/
yılmaz M, Kırbıyıkoğlu Fİ, Ariç Z, Kurşun B. Bir Diş Hekimliği Fakültesi Hastanesi’ne Başvuran Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımlarının Belirlenmesi. erÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Derg 2014;2: 39-47.
Baig QA, Muzaffar D, Afaq A, Bilal S, Iqbal N. Prevalence of self medication among dental patients. PODJ 2012;32: 292-5.
Agbor MA, Azodo CC. Self medication for oral health problems in Cameroon. Int Dent J 2011;61: 204-9.
löffler C, Böhmer F, Hornung A, lang H, Burmeister u, Podbielski A, Wollny A, Kundt G, Altiner A. Dental care resistance prevention and antibiotic prescribing modification the cluster-randomised controlled DreAM trial. Implement Sci 2014;9: 27.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı. ulusal Antimikrobiyal Direnç Sürveyans Sistemi 2012 yıllık raporu-2015.
Pechère JC, Hughes D, Kardas P, Cornaglia G. Non-compliance with antibiotic therapy for acute community infections: a global survey. Int J Antimicrob Agents 2007; 29: 245-53.
european Centre for Disease Prevention and Control. Antimicrobial resistance surveillance in europe 2013. Annual report of the european Antimicrobial resistance Surveillance Network (eArS-Net). Stockholm: eCDC;2014. Bakınız; http://ecdc.europa.eu/en/publications/Publications/ antimicrobial-resistance-surveillance-europe-2013.pdf
Aksoy M, Alkan A, İsli F. Sağlık Bakanlığı’nın Akılcı İlaç Kullanımını yaygınlaştırma Faaliyetleri. Turkiye Klinikleri J Pharmacol Special Topics 2015;3: 19-25.
Aydın M, Koyuncuoğlu CZ, Kılboz MM, Akıcı, A. Diş hekimliğinde akılcı antibiyotik kullanımı. Turkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi 2015; Baskıda.
Sakarya S. Toplumun Akılcı İlaç Kullanımındaki rolü. Turkiye Klinikleri J Pharmacol-Special Topics 2015;3: 94-8.
Holloway K, van Dijk l. The World Medicines Situation 2011-rational use of medicines. 3rd ed. Geneva:WHO/eMP/ MIe/2011.2.2. Bakınız; http://apps.who.int/medicinedocs/ documents/s18064en/s18064en.pdf
Akıcı, A. Akılcı İlaç Kullanımının Genel İlkeleri ve Türkiye’deki Güncel Durum. Turkiye Klinikleri J Pharmacol-Special Topics 2015;3: 1-10.
World Health Organisation. Promoting rational use of Medicines: Core Components- WHO Policy Perspectives on Medicines, No. 005, 2002. Bakınız ; http://apps.who.int/ medicinedocs/pdf/h3011e/h3011e.pdf