Pascal Epistemolojisinde Akıl

Biz bu makalede, Pascal epistemolojisinin temel dayanaklarından birisi olan aklı, onun farklı versiyonlarını, işleyiş biçimini, sınırlarını, daha da önemlisi ne tür-den bilgi ürettiğini, bunların doğru ve güvenilir olup olmadığını anlamaya, açıkla-maya ve analiz etmeye çalışacağız. Burada, Pascal, özellikle, Descartes’ın felsefesini, aklı mutlaklaştırmasını ve dini konulardaki görüşlerini ciddi bir biçimde eleştir-mektedir. Ona göre filozofların aklı, hiçbir konuda bize doğru ve sağlam bilgi ver-mez. Aksine, akıl, matematiksel ve bilimsel alanda bize en doğru ve güvenilir bilgi-yi, en iyi yöntemi vermektedir. Dini bağlamda ise, o, imanın kavranmasında kalbe yardım eder ve destek olur. Sınırlı olmakla birlikte aklın, genelde, Pascal epistemo-lojisinde önemli bir yeri ve vazgeçilmez bir değeri vardır.

Anahtar Kelimeler:

Epistemoloji, Akıl, Mutluluk, Bilimsel Akıl, Pascal

The Reason in Epistemology of Pascal

In this article, we have tried to understand, explain and analyze the rea-son, which is one of the basic foundations of Pascal epistemology and its limits, different versions, manner of working and, perhaps the most important, what sort of knowledge it produces, and whether this knowledge is true and reliable or not. Pascal has especially criticized Descartes’ Philosophy, his absolute reason and his views on religious topics seriously here. According to him, the reason of philoso-phies has never given the true and reliable knowledge in any topic to us. On the contrary, the reason has given us the most true, reliable knowledge and the best method on the scientific and mathematical area. On the religious context, howev-er, it helps the heart in the understanding of faith and supports it. Although it is limited, the reason has an indispensable value and important place in Epistemology of Pascal in general.

Keywords:

Epistemology, Reason, Happiness, Scientific Reason, Pascal,

PDF

___

Albayrak, Mevlüt, “Descartes, Felsefesi ve Etkileri”, S. D. Ü. İ. F. D., Sayı: 1, Isparta 1994.
Altıntaş, Ramazan, İslam Düşüncesinde İşlevsel Akıl, Pınar Yay., İstanbul 2003.
Augustinus, Saint, İtiraflar, çev. Dominik Pamir, Kaknüs Yay., İstanbul 1999.
Alpyağıl, Recep, Din Felsefesi Yapmak, Anka Yay., İstanbul 2002.
Aydın, Mehemet S., “Değişim Sürecinde; İnanç ve Bilim İlişkisi”, İslami Araştırmalar, Sayı: 1-2, c. 11, 1998.
Aydın, Mehemet S., “İbn Sina’nın Mutluluk Anlayışı”, İbn Sina: Ölümünün Bininci Yılı Armağanı içinde, Ankara 1984.
Barbour, Ian G., Bilim ve Din: Çatışma-Ayrışma-Uzlaşma, çev. Nebi Mehdi-Mübariz Camal, İnsan Yay., İstanbul 2004.
Barker, Stephen F., Matematik Felsefesi, çev. Yücel Dursun, İmge Kitabevi, Ankara 2003.
Bolay, Süleyman H., Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, Akçağ Yay., Ankara 1996.
Carrel, Alexis, İnsan Denen Meçhul, çev. Refik Özdek, Yağmur Yay., İstanbul 1990.
Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Ekin Yay., Ankara 1997.
Descartes, Rene, Ahlak Üzerine Mektuplar, M. E. B. Yay., çev. Mehmet karasan, İstanbul 1989.
Descartes, Rene, İlk Felsefe Üzerine Metafizik Düşünceler, çev. Mehmet Karasan, M. E. Basımevi, İstanbul 1967.
Descartes, Rene, Felsefenin İlkeleri, çev. Mesut Akın, İstanbul 1995.
Eflatun, Phaidon, çev. Suut K. Yetkin-Hamdi R. Atademir, M. E. B. Yay., İstanbul 1997.
Einstein, Albert, İzafiyet Teorisi, çev. Gülen Aktaş, Say Yay., İstanbul 1998.
Gilson, Etinne, Tanrı ve Felsefe, çev. Mehmet S. Aydın, Birleşik yay., İstanbul 1999.
Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul 1990.
Kant, Immanuel, Critique of Prue Reason, trans. Norman Kemp Smith, Macmillan, London 1990.
Kapra, Fritjof, Batı Düşüncesinde Dönüm Noktası, çev. Mustafa Armağan, İnsan Yay., İstanbul 1992.
Keklik, Nihat, Filozofların Özellikleri, Köprü Yay., İstanbul 2001.
Kierkegaard, Sören, “Faith as Passionate Commitment”, The Rationality of Belief in God, ed. George I. Mavrodes, Prentice Hall Inc., Englewood Cliffs, New Jersey 1970.
Küng, Hans, Does God Exist?, translated by Edward Quinn, New York 1980.
Kocabaş, Şakir, İfadelerin Gramatik Ayırımı, Küre Yay., İstanbul 2002.
Heisenberg, Werner, Fizik ve Felsefe, çev. Necibe Çakıroğlu, İ. T. Ü. Matbaası,İstanbul 1972.
Nietzsche, Friedrich, Putların Alacakaranlığında, çev. Yusuf Kaplan, Külliyat Yay., İstanbul 2008.
Özcan, Hanifi, Mâturîdî’de Bilgi Problemi, M. Ü. İ. F. V. Yay., İstanbul 1993.
Özcan, Hanifi, “Birbirine Zıt İki Epistemolojik Yaklaşım: Temelcilik ve İmancılık”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Necati Öner Armağanı (içinde), C: XL, Ankara 1999.
Pascal, Blaise, Great Shorter Works of Pascal, translated with an introduction, by Emile Cailliet and J. Blankenagel, Greewood Pres, U. S. A., 1974.
Pascal, Blaise, Düşünceler, çev. Metin Karabaşoğlu, Kaknüs Yay., İstanbul 2003.
Pascal, Blaise, The Provincial Letters, http://oregonstate.edu/instruct/phl302/ texts/pascal/letters-c.html#LETTER%20XIV (24. 05. 2008).
Poincare, H., Bilimin Değeri, çev. Fethi Yücel, İstanbul 1989.
Planck, Max, Modern Doğa Anlayışı ve Kuantum Teorisine Giriş, çev. Yılmaz Öner, Spartaküs Yay., İstanbul 1996.
Sayar, Kemal, “Marifet İltifata Tabidir”, http://www.kemalsayar.com /alternatifler/alternatif9.asp, (08. 06. 2008).
Taylor, A. E., “Tabiattan Tanrıya”, çev. Mehmet S. Aydın, Alemden Allah’a, Ufuk Kitapları, İstanbul 2000.
Turgut, İhsan, Felsefenin Temel Sorunları, Akademi Kitabevi, İzmir 1998.
Tüzer, Abdullatif, Bir Varoluşçunun İman Savunusu, İz Yay., İstanbul 2006.
Thilly, Frank, Felsefe Tarihi, çev. İbrahim Şener, Sistem Yay., İstanbul 1995.
Ülger, Ali, “Matematiğin Kısa Tarihi”, Üniversite ve Toplum Dergisi, Sayı: 1, C.5, Ocak 2005.
Weischedel, Wilhelm, Felsefenin Arka Merdiveni, Çev. Sedat Umran, İz Yay., İstanbul 1997.
Williams, Bernard, “Tertullian’s Paradoxs”, New Essays in Philosophical Theology, ed. Antony Flew and Alasdair MacIntyre, SCM Pres, London 1958.
Yaran, Cafer Sadık, “İslamileşme ve Uyuşma”, Din ve Bilim, Sidre Yayınları, Samsun 1997.
Yaran, Cafer Sadık, Tanrı İnancının Aklîliği, Etüt Yay., Samsun 2000.
Yaren, M. Tahir, “Sezgi”, Felsefe Dünyası, 2003/1, Sayı: 37.