Klandan imparatorluğa cengiz han’ın, soyu, yetiştiği ortamçocukluğu kişiliği ve yasası

Psikotarih, tarihle psikolojiyi buluşturan yeni bir disiplindir. Hattâ tarihi şahsiyetlerinpsikolojisi olarak tanımlanabilir. Psikotarih ülkemizde henüz pek bilinmemektedir. Bu bi lim dalı, insanın psikolojik motivasyonlarını anlamak için psikanalitik yaklaşımları kul lanmaya çalışmaktadır. Acaba gerçekten psikanalistler kaynakların ve tarihçilerin sağla dığı veriler ışığında tarihi şahsiyetlerin psikolojilerini çözmeyi başarabilirler mi? MeselâCengiz Han’la (1162?-1227) soyu, yetiştiği ortam, kişiliği ve yasası arasında bir ilgi kur mak mümkün müdür? İşte bu makale bu soruların cevaplarına ulaşmayı denemektedir.Bu bağlamda, Temucin’in klandan imparatorluğa geçiş sürecinde hayatının ilk evrelerin de yaşadığı olayların ileriki hayatındaki izleri takip edilmiş ve şaşırtıcı bazı etkileşimleredikkat çekilmekle yetinilmiştir.

From clan to empire chinggis Khan’s origin and ancestors, his geographical en vironment, childhood, personality and yasa

Psychohistory is a new discipline that combines psychology with history. It can even bedescribed as the psychology of historical figures. Psychohistory, is hasn’t been knownmuch yet in our country. This branch of science, tries to use of the psychoanalytic ap proaches for understanding the human's psychological motivation. I wonder whetherpsychoanalysts can manage to solve the psychology of the historical figures in the light ofthe data provided by historians and historical resources. This study focuses on an impor tant figure, Temucin [later Chinggis Khan (1162?-1227)] and his origin of family and an- cestors, his growth neighborhood and geographical environment, childhood, personalityand his law (Yasa), the famous. Is there any relation between Chinngis Khan and them? Inthis sense, it has been tried to highlight the tracks of Temucin’s early experiences duringhis childhood and adulthood and influences of these experiences to his decisions and be haviors when he became the Khan of Mongols (King of them). The purpose of this articleis to reach the answers of these questions.

PDF

___

Adorno, Theodore W., Otoritaryen Kişilik Üstüne, çev. Doğan Şahiner, İstanbul 2003.
Adzema, Michael D., "Restaging Early Traumas in War and Social Violence." The Psychohistory Review, c. XXIII, sy, 4, s. 344-392.
Alâeddîn Atâ Melik Cüveynî (681/1282), Târîh-i Cihângüşây, çev. Mürsel Öztürk, I-III, Ankara 1988.
Alinge, Curt, Moğol Kanunları, çev. Coşkun Üçok, Ankara 1967.
Asimov, Isaac-Asimov, Janet Jeppson, Dolu Dolu Yaşadım, çev. Asena Devlet, İstanbul 2007.
Atlas, Jerrold, "A Psychohistorical View of Crusade Origins", The Psychohistory Review, c. XVII, sy, 4, s. 412-416.
Beisel, David, “How I Teach Psychohistory?”, The Journal of Psychohistory, c. XV, sy. 4 (Spring 1998), s. 391-412.
Boyle, John Andrew, “The Longer Introduction of the “Zij-i Ilkhani” of Nasır al-Din Tusi, Journal Asiatic Studies, c. VIII (1963), s. 244-254.
Brown, Norman O., Ölüme Karşı Hayat Tarihin Psikanalitik Anlamı, çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul 1996.
Buss, Allan B., “Izenberg’in Psikotarih ve Zihniyetleri Tarihi’nin Eleştirisi”, çev. Komisyon, Tarih Okulu, c. 6, s. 165-172.
Carpini, Johann de Plano, 1248?, 1252?, Moğol Tarihi ve Seyahatname, çev. Ergin Ayan, Trabzon ty.
Çelikkol, Ahmet, Tarih Psikiyatri Divanında, İstanbul 2002.
D’Ohsson, Moriedga, Târîh-i Moğol, çev. Mustafa Rahmi [Balaban], İstanbul 1340-1342/1920-1923.
De Certeau, Michel, Tarih ve Psikanaliz, çev. Ayşegül Sönmezay, İstanbul 2009.
Ebü’l-Ferec Gregory (Bar Habreus) (684/1286), Abu’l-Farac Târîhi, çev. Ömer Rıza Doğrul, I-II, Ankara 1987.
Fine, Reuben, "Geography and the Superego: A Contribution to Psychogeography and the Psychology of Travel." The Psychohistory Review, c. XIV, sy, 4, s. 351-364.
Gifford, Robert, Environmental Psychology: Principles and Practice, Boston 1987.
Grof, Stanislav, "Perinatal Roots of Wars, Totalitarianism, and Revolutions: Observations from LSD Research." The Psychohistory Review, c. IV, sy, 3, s. 269-308.
Grousset, Rene, Bozkır İmparatorluğu, Atilla, Cengiz Han, Timur, çev. M. Reşat Uzmen, İstanbul 1993.
Gülensoy, Tuncer, “Moğolların Gizli Tarihi, Altan Topçi, Defter-i Çingiz-Nâme, Cengiz-Nâme ve Anonim Şibanî-Nâme’ye Göre Cengiz-Han’ın Soy Kütüğü”, Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, c. II, sy. 2 (İlkbahar 2007), s. 257-275, Erzincan 2009.
http://www.ppd.org.tr (11.12.2010).
http://www.psychohistory.com/ (05.11.2010).
http://www.psychohistory.com/htm/04_teach.html (01.11.2010).
Hughes, Donald, "The Dreams of Alexander The Great." The Psychohistory Review, c. XII, sy. 2, s. 168-192.
Izenberg, Gerald, “Psikotarih ve Zihniyetler Tarihi”, çev. Gülmis V. Canik, Tarih Okulu, c. 7, s. 145-164.
İzzeddin Ebü’l-Hasan b. Ali b. Muhammed İbnü’l-Esîr (630/1232), el-Kâmil fi’t-tarîh, nşr. Carolus Johannes Tornberg, I-XII, Beyrut 1979-1982.
Kaya, Nusret, Psiko-Tarih, Sezgilerimiz ve Takıntılarımız, İstanbul 2009.
Küçük, Salim, “Türk Kültüründe Donlarına Göre Atlara Verilen Adlar ve Nişanları”, Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, c. IV, sy, 8 (Sonbahar 2009), s. 1830-1855, Erzincan 2009.
Loewenberg, Peter, Decoding the Past: the Psychohistorical Approach, New Jersey 2002.
Luke, Demaitre, "The Idea of Childhood and Child Care in Medical Writings of the Middle Ages." The Psychohistory Review, c. IV, sy. 4, s. 461-490.
Moğolların Gizli Tarihi, çev. Ahmet Temir, Ankara 1995.
Moses, Larry, “Triplicated Triplets: The Number Nine in the Secret History”, Asian Folklore Studies, c. XLV, sy. 2 (1986), s. 287-294.
Moses, Rafael, “Düşman Algısı: Psikolojik Bir Analiz”, çev. Senem Çelik, Tarih Okulu, c. 7, s. 99-108.
Noland, Richard W., “Psikotarih: Teori ve Pratik”, çev. Mustafa Alican, Tarih Okulu, sy. 6, s. 95-123.
Ofer Zur, “Savaşın Psiko-Tarihi: Kültür, Ruh ve Düşmanın Birlikte Evrimi”, çev. Gökhan Kağnıcı, Tarih Okulu, sy. 6, s. 125-143.
Özdemir, H. Ahmet, Moğol İstilâsı, İstanbul 2005.
Poppe, N., “On some Geographic names in the Jami’al-Tawarikh”, Harvard Journal Asiatic Studies., c. VIII, (1956), sy. 1-2, s. 33-41.
Reşîdüddîn b. Fazlullah el-Vezîr b. İmâdüddevle Ebü’l-Hayr Muvaffıkuddevle et-Tabîb, 718/1318, Câmi‘u’t-tevârîh, I-II, nşr. Behmen Kerimi, ys. ts.
--------, a.e., çev. Abdülbaki Gölpınarlı, yy., ty.
Simpell, Charlott, "Bismarck's Childhood: A Psychohistorical Study”, The Psychohistory Review, c. II, sy, 1, s. 107-124.
Somay, Bülent, Tarihin Bilinçdışı, Popüler Kültür Üzerine Denemeler, İstanbul 2010.
Szaluta, Jacques, Psychohistory, Theory and Practice, New York 2001.
Temir, Ahmet, Cengiz Han, Ankara 1989.
Vladimirtsov, Boris Y., Moğolların İçtimai Tarihi, Moğol Göçebe Feodalizmi, Ankara 1987.