Hamdi GÜNDOĞAR

İbnü Kayyimi’l-Cevziyye’nin Şifâu’l-Alîl Adlı Eserinde Kaza ve Kaderin Mertebeleri

İslam dünyasında kaza ve kader problemi üzerinde hicrî. I. asırdan beri yapılan tartışmalar günümüzde de devam etmektedir. İslam’ın ilk dönemlerinde kaza ve kader meselesinde mezhep görüşü olarak ortaya çıkan fikirler zamanımızda da birçok kişi tarafından dile getirilmektedir. Kaderin mahiyetine ilişkin yapılan tartışmalar, ağırlıklı olarak insanın fiillerinde hür iradeye sahip olup olmadığı ile ilgilidir. Bunun yanında kaderin bir inanç esası olarak kabul edilmesinde tereddütlerin olduğu da bilinen bir husustur. Bu çalışmamızda Kadere dair soruların cevap bulmasına katkıda bulunabileceğini düşündüğümüz İbnü Kayyimi’l-Cevziyye’nin konuyla ilgili görüşlerini in-celeyeceğiz. İbnü’l-Kayyim, orijinal diyebileceğimiz bir sistematikle kader konusunu Kur’an ayetlerinden yola çıkarak dört mertebede ele almaktadır. Kaderin dördüncü mertebesini Allah’ın varlıkları yaratması olarak belirleyen İbnü’l-Kayyim, insan fiillerini de bu başlık altında ele alır ve insanın fiillerinden sorumlu olduğunu belirtir.

Anahtar Kelimeler:

İbnü’l, Kaderiyye, Cebriyye, Ehl, Kader, İrade, Fiil

Degrees of Destiny According to Ibn Qayyim al Jawziyya in His Book Shifau’l-Alil

From I. Century (hijri) there were many discussions on the Predestination and destiny problem in the Islamic World. Discussions about predestination are mainly concerned human’s will and acts. Besides, there are some hesitations as to whether predestination a principal of faith or not. In this paper we examine Ibn Qayyim al-Jawziyya’s views about Predestination and destiny. We can say that İbn Qayyim al Jawziyya approaches to problem in a original way. He deals four degrees destiny problem from the point of Qur’anic verses. According to İbn Qayyim al Jawziyya, fourth degree of destiny is God’s create all creation and He analyses acts of man in this title. Al-Jawziyya says that acts of man create by God but man actualizes acts by his free will. Because of that he responsible from his acts.

Keywords:

Ibn Qayyim, Qadariyya, Jabriyya, Ahl-Al Sunna, Destiny, Will, Act,

PDF

___

Akbulut, Ahmet, Sahabe Devri Siyasi Hadiselerinin Kelami Problemlere Etkileri, İstanbul, 1992,.
Bağdâdî, Abdulkahir b. Tâhir b. Muhammed, el-Fark beyne’l -Fırak, Kahire, 1969.
Buhari, Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî, Beyrut, ts.
Eş’arî, Ebu’l-Hasen, Makâlâtu’l-İslâmiyyîn, Tah. M. Muhyiddin Abdulhamid, Beyrut, 1995/1416.
Gölcük, Şerafeddin, Kelam Açısından İnsan ve Fiilleri, İstanbul, 1979.
Gölcük, Şerafeddin, Toprak, Süleyman, Kelam, Konya, 1996.
İbnü Kayyimi’l-Cevziyye, Şifau’l-Alîl fi’l-Mesâili’l-Kadâ ve’l-Kader ve’l-Hikme ve’t-Ta’lil, Beyrut, ts.
İmam-ı Azam Ebû Hanîfe, el-Fıkhu’l-Ekber, el-Fıkhu’l-Ebsat, (İmam- Azam’ın Beş Eseri”, trc. Mustafa Öz, İstanbul, 1992 içinde).
Kılavuz, Ahmet Saim, Anahatlarıyla İslam Akaidi ve Kelama Giriş, İstanbul, 2007.
Mâtürîdî, Ebu Mansûr Muhammed b. Muhammed, Kitâbu’t-Tevhîd, Çev. Bekir Topaloğlu, Ankara, 2002.
Perho, Irmeli, “İnsan Kendi Kaderini Kendisi Seçer, İbn Kayyim el-Cevziyye’nin Kader Anlayışı (Man Chooses his Destiny: İbn Qayyim al-Jawziyya’s Views on Predestination)”, Çev. Temel Yeşilyurt, D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı XIII-XIV, İzmir, 2001.
Râzî, Fahreddin, el-Metâlibu’l-Aliye mine’l-İlmi’l-İlahi, Beyrut, 1999.
Şehristanî, Ebü'l-Feth Taceddin Muhammed b. Abdülkerim el-Milel ve’n-Nihal, Beyrut, 1421/2001.
Yavuz, Yusuf Şevki, DİA, “İbn Kayyim el-Cevziyye” mad.