Gençlik Döneminde Görülen Obsesif Kompulsif Belirtinin İnanç, İbadet ve Dini Bilgi Düzeyi Gibi Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Obsesif kompulsif belirti, bireyin yaşamında farklı şekillerde ortaya çıkabildiği gibi dini düşünce ve davranışlarında da tezahür edebilmektedir. Bireyde psikolojik açıdan panik, endişe, korku ve depresyona sebep olabilmekte; davranışlara yansıyan yönüyle de aile ve meslek hayatı göz önüne alındığında yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilmektedir. Obsesif kompulsif belirtinin, bireyde görülmeye başladığı andan patolojik düzeye ulaşıncaya kadar nedenlerinin bilinmesi ve önceden gerekli düzenlemelerin yapılması önem arz etmektedir. Bu çerçevede araştırmamızın amacı, dini bilginin edinildiği kaynak, dini inanç durumu, dini bilgi düzeyi, namaz kılma ve dua etme durumuna göre gençlik döneminde görülen obsesif kompulsif belirtinin din eğitimi açısından değerlendirilmesidir. Gençlik döneminde görülen obsesif kompulsif belirti, alan araştırmasından elde edilen veriler ışığında incelenecek; inanç ve ibadet gibi değişkenlere ilişkin bulgular yorumlanacaktır. Araştırmamızın evreni, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde 2006-2007 eğitim-öğretim yılında öğrenime devam eden gençlerden oluşmaktadır. Bu evren içinden örneklem olarak tesadüfi yöntemle 571 öğrenci seçilmiştir. Araştırmada ""Kişisel Bilgi Formu"", ""Dini Tutum Ölçeği"" ve ""Moudsley Obsesif Kompulsif Belirti Ölçeği"" (Moudsley Obsessional-Compulsive Questionnaire-MOCO) kullanılmıştır. Örnekleme giren öğrencilerin yarısında obsesif kompulsif belirtinin mevcut olduğu görülmüştür. Bununla birlikte dini bilgi düzeyi, bazı ibadetleri yerine getirme ve dini inanç düzeylerine göre obsesif kompulsif belirti arasındaki ilişkilere bakılmıştır. Araştırmamız gençlik döneminde görülen obsesif kompulsif belirti ile inanç, ibadet ve dini bilgi ilişkisini psikiyatri, din eğitimi ve din psikolojisi bağlamında disiplinler arası bir yaklaşımla ele alan Türkiye’deki ilk alan araştırması olma özelliği taşımaktadır. Bu bağlamda henüz başka bir çalışmanın yayınlanmamış olması da araştırmanın önemini arttırmaktadır. Aynı zamanda araştırmamız obsesif kompulsif belirti açısından toplumsal tabanlı bir araştırma olma özelliği taşımaktadır. Obsesif kompulsif belirtinin yaygınlığına ilişkin genel bir değerlendirme yapma açısından klinik tabanlı çalışmalardaki olgu sayısı yeterli değildir. Çünkü klinik tabanlı çoğu çalışma hastanede yatmış yada polikliniğe başvurmuş hastalarla sınırlıdır. Klinik tabanlı çalışmaların toplumdaki obsesif kompulsif belirti yaygınlığını örnekleyemeyeceği göz önüne alındığında, epidemiyolojik alan çalışmalarının önemi ortaya çıkmaktadır. Ayrıca araştırmamız istatistik açısından 2007 yılına ait kesitsel veriler sunmaktadır. Bilimsel araştırmalardaki bilgi birikimi, kaynak ve metodoloji açısından bakıldığında araştırmamızın bu alanda yapılacak diğer çalışmalara katkı sağlayacağı ve kesitsel veriler açısından yeni çalışmalarla karşılaştırma ve değerlendirme imkanı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Obsesif Kompulsif Belirti, Dini Obsesyon ve Kompulsiyonlar, Din Eğitimi, Din Psikolojisi, Gençlik Dönem

Analysis of Obsessive Compulsive Symptom Seen in Youth Period in Terms of Some Variables Like Belief, Worship and Religious Knowledge

Obsessive-compulsive symptoms both can occur in different ways in the individual's life and can manifest in an individual's religious thinking and behavior. Psychological aspects of the individual can cause panic, anxiety, fear and depression; It can seriously affect the quality of life when the family and professional life are taken into consideration. Obsessive-compulsive manifestations are important to know the causes and reach the pathological level as soon as they begin to appear in the individual, and to make the necessary arrangements in advance. The purpose of the research in this framework is to evaluate the obsessive-compulsive manifestation of the youth in terms of religious education according to the source of religious knowledge, religious beliefs, religious knowledge, prayer and prayer. The obsessive-compulsive symptom seen during adolescence will be examined in the light of the data obtained from the field study; Beliefs and worship will be interpreted. Scope of our study is formed with youngs who continued in 2006-2007 trainng-education years at yüzüncü yıl university of van. 571 students had been chosen with casual method as examplary within this scope. a personal information poll/survey, religious attitude/manner scale and moudsley obsessive compuslive question list (moudsley obsessional-compulsive questionnaire-moco) had been used for this study. ıt has been seen that there were obsessive compulsive pathological level in most of students participated in scope. significant relationship was found between obsessive compulsive pathological level and religious knowledge, religious beliefs and worship. Our research is the first field research in Turkey which deals with obsessive-compulsive symptom and religious education relations in youth with an interdisciplinary approach in the context of psychiatry and religious education. In this context, the fact that another work has not yet been published increases the importance of research. Our research has been characterized as a socially based research in terms of obsessive-compulsive symptoms. The number of cases in clinical-based trials is too small to make a general assessment of the prevalence of obsessive-compulsive symptoms. Most clinical trial-based studies are limited to patients admitted to hospitalized polyclinics. Given that clinical-based studies can not exemplify the prevalence of obsessive-compulsive symptoms in the community, the importance of epidemiological field studies arises. In addition, our study presents cross-sectional data for 2007 in terms of statistics. From the point of view of knowledge, resources and methodology in scientific research, it is thought that our research will provide contribution to other studies to be made in this area and will allow comparison and evaluation with new studies in terms of cross-sectional data.

Keywords:

Obsessive Compulsive Disorder, Religious Obsession And Compulsion, Religious Education, Youth Period,

PDF

___

Ak, Kadir, 17-25 Yaş Gençlerde Görülen Bazı Dini Şüpheler ve Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi, Basılmamış Yüksek Lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun 2002.
Akpınar, A. Ergenlik Döneminde Obsesif Kompulsif Bozukluğun Yaygınlığı, Uzmanlık tezi, Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul 2007.
Akto, Akif, Kişilik Oluşumunda Dinin Rolü, Basılmamış Yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van 2005.
Aras, Şahbal, Çocukluk ve Ergenlik Döneminde Obsesif Kompulsif Bozukluğun Klinik Özellikleri, Uzmanlık tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, İzmir 1996.
Armaner, Neda, Psikopatoloji’de Dini Belirtiler, Demirbaş Yayınları, Ankara 1973.
el-Attas, S. M. Nakip, İslami Eğitim, çev. A. Çaksu, Endülüs Yayınları, İstanbul 1991.
Avcı, A., ve Arslan, H. “Obsesif Kompulsif Bozukluğu Olan Çocukların Ailelerinde Obsesif Kompulsif Belirti Puanları: Karşılaştırmalı Bir Klinik Çalışma", Düşünen Adam, 8/2, (1995): ss.11-15.
Bahadır, Abdulkerim, Ergenlik Döneminde Dini Şüphe ve Tereddütler, Basılmamış Yüksek Lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 1994.
Bauer, M. vd. Psikiyatri, çev. Günsel Koptagel-İlal, 3. bs. Sermet Matbaası, Kırklareli 1985.
Bayraktar, M. Faruk, Bir Eğitim Kurumu Olarak Kuran Kursları Üzerine Bir Araştırma, Yıldızlar, İstanbul 1993.
Bayraktar, Erhan, “Obsesif-Kompulsif Bozukluk", Psikiyatri Dünyası, 1, (1997): s.25-32.
Bayraktar, M. Mustafa, Gençlik Döneminde Görülen Bazı Psikolojik Belirtiler ve Din Eğitimi İlişkisi –Obsesif Kompulsif Belirti Örneği–, Basılmamış Yüksek Lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van 2007.
Bayram, Derya, Bir Grup Gençte Ruhsal Belirti İle Sosyal Destek İlişkisi, Basılmamış Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir 1999.
Bayyiğit, Mehmet, “Gençliğin Dini İnanç, İbadet ve Problemlerine Boylamsal Bir Bakış", Gençlik Dönemi ve Eğitimi II, Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi-40: (18-20 Nisan 2003), Tebliğler, Ensar Neşriyat, İstanbul (2003): ss.221-241.
Bilgin, Beyza, Türkiye’de Din Eğitimi Ve Liselerde Din Dersleri, Emel, Ankara 1980.
Bilgin, Beyza, Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Yeni Çizgi Yayınları, Ankara 1995.
Brenner, Caherles, Psikanaliz Temel Kavramlar, çev. I. Savaşır, HYB Yayınları, Ankara 1998.
Bulut, Aytekin, Din Eğitiminde Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, 2. bs. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2004.
Certel, Hüseyin, “İslami İbadetlerin Psiko-Sosyal İşlevleri", EKEV Akademi Dergisi, I (3), (1998): ss.147-156.
Çelikkol, Ahmet, Ruh Hastalıklarından Korunma, Gendaş Kültür, İstanbul 1999.
Demir, Orhan, Yetiştirme Yurtlarındaki Gençlerin Din Eğitimi Problemleri, Basılmamış Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 2001.
Ekerim, Esma, Namaz ve Karakter Gelişimi, İnsan Yayınları, İstanbul 2006.
Ekşi, Aysel, Gençlerimiz ve Sorunları, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1982.
Ekşi, Aysel, “Adolesan Ruh Sağlığı ve Gelişimi", Ben Hasta Değilim, Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarının Psikososyal Yönü, ed. Aysel Ekşi, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul 1999a, ss.125-148.
Ekşi, Aysel, “Çocuk ve Adolesanda Obsesif Kompulsif Bozuklukları", ed. Aysel Ekşi, Ben Hasta Değilim, Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarının Psikososyal Yönü, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul (1999b): ss.327-334.
Ekşi, Halil, Başaçıkma, Dini Başaçıkma ve Ruh Sağlığı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma, Basılmamış Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 2001.
Erdoğan, Ayşegül, Obsesif Kompulsif Bozukluğunun Uludağ Üniversitesi Öğrencileri Arasında Görülme Sıkılığı ve Bu Kişilerde Benlik İmajı, Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 1995.
Erol, N,, ve Savaşır, I. “Maudsley Obsesif Kompulsif Soru Listesinin Türkçe Uyarlaması". 24. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi, Ankara (1988): s.107-114.
Güvenç, Ramazan, Sters ve Din Eğitimi, Basılmamış Yüksek Lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 1991.
Güvendeğer, Neslim, Bursa İlinde 9-15 Yaş Arasında Bir Örneklem Grubunda Çocuk ve Ergenlerde Obsesif Kompulsif Bozukluğun Epidemiyolojik ve Fenimenolojik Özellikleri, Uzmanlık tezi, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Bursa 1998.
Güzel, Fahri, Ergenlik Dönemi Dini Gelişiminde Dua, Basılmamış Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2001.
Hökelekli, Hayati, “İbadet-Psikoloji ve Sosyoloji Açısından İbadet", Diyanet İslam Ansiklopedisi, XIX, Diyanet İşleri Başkanlığı, İstanbul (1999): ss.248-252.
İçmeli, Celalettin, “Üniversite Gençliği: Fırat Üniversitesi’ndeki Gençlerin Psiko-Sosyal Sorunları", FÜSBD, IIIV/2, (1996): ss.43-83.
Karabulut, Cafer, Elazığ Yöresinde Çocuk ve Ergenlerde Obsesif Kompulsif Bozukluğun Görülme Sıklığı ve Sosyodemografik Değişkenlerle İlişkisi, Uzmanlık tezi, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Elazığ 1998.
Kaya, Mevlüt, Din Eğitiminde İletişim ve Dini Tutum, Etüt Yayınları, Samsun 1998.
Koç, Ahmet, Kur’an Kurslarında Verimlilik, İlahiyat Yayınları, Ankara 2005.
Koç, Bozkurt, “Dinsel Bir Yaklaşımla Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu", EKEV Akademi Dergisi, 10, (2002): ss.129-144.
Koç, Mustafa, Ergenlik Döneminde Dua ve İbadet Psikolojisinin Ruh Sağlığı Üzerindeki Etkileri, Basılmamış Yüksek Lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 2002.
Koç, Mustafa, “Ruh Sağlığı İle Dini Başa Çıkma Metodu Olarak Dua ve İbadet Fenomeni Arasındaki İlişki Üzerine Psikolojik Bir Yaklaşım, EKEV Akademi Dergisi, 24, (2005): ss.11-32.
Koptagel İlal, Günsel, Tıpsal Psikoloji –Tıpta Davranış Bilimleri, 3. bs. Güneş Kitabevi, Ankara 1991.
Kula, M. Naci, Kimlik ve Din (Ergenler Üzerine Bir Araştırma), Basılmamış Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 1993.
Kula, M. Naci, Bedensel Engellilik ve Dini Başa Çıkma, Dem Yayınları, İstanbul 2005.
Kulaksızoğlu, Adnan, Ergenlik Psikolojisi, Remzi Kitabevi, 6. bs. İstanbul 2004.
Lapsekili, N., vd. “Obsesif Kompulsif Bozukluk Olgularında Heyecan Arama Davranışı, Klinik Psikiyatri, 13, (2010): ss.170-176.
Littauer, Florence, Depresyonu Yenmek, çev. D. Dizman, Sistem Yayıncılık, İstanbul 2004.
Özdemir, Saadettin, “Ortaöğretim Gençlerinin Din Öğretimi İhtiyaçları", SDÜİFD, 5, (1998): ss.219-230.
Özkan, Mahir, 15-17 Yaş Ergenlerde Görülen Korkular ve Kaygılar, Basılmamış Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1984.
Öztürk, Mualla, “Din Eğitimi ve Çocuk Ruh Sağlığı", 1. Din Eğitimi Semineri, (23-25 Nisan 1981), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1981.
Perşembe, Erkan, “Genç-Aile İlişkilerinde Uyumun Sağlanmasında Dinin Fonksiyonel Rolü Üzerine", OMÜİFD, 11, (1999): ss.7-19.
Rush, A. John, Handbook of Psychiatric Measures, American Psychiatric Association, Washington 2000.
Şahin, Adem, Yetiştirme Yurtlarındaki Gençlerin Dini Duygu, Düşünce, Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans tezi, Konya 1993.
Şahin, A. Rifat, “Obsesif Kompulsif Bozukluk", eds. C. Güleç ve E. Köroğlu, Psikiyatri Temel Kitabı I, Hekimler Yayın Birliği, Ankara 1997, ss.493-504.
Tavukçuoğlu, Mustafa, “Avrupalı Türk Gençlerinin Kültürel Kimlik Problemlerinden Din Olgusu Üzerine Düşünceler", SÜİFD, 5, (1999): 29-43.
Topuz, İlhan, Dini Gelişim Seviyeleri İle Dini Başa Çıkma Tutumları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma, Basılmamış Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 2003.
Tükel, Raşit, “Obsesif Kompulsif Bozukluk, Beden Dismorfik Bozukluğu ve Hipokandriyazis: Spektrum Bozuklukları Kavramı ve Fenomenolijik Açıdan Bir Yaklaşım", Bilimsel Çalışmalar Özet Kitabı, 34. Ulusal Psikiyatri Kongresi ve Uluslararası Uydu Sempozyum: 29 Eylül/3 Ekim 1998 – İzmir 1998, ss.96-97.
Tümkaya, S. vd.. “Obsesif Kompulsif Bozukluklu Hastalarda Obsesif İnançların Belirtilerle İlişkisi", Arc Neuropsychiatr, 52, (2015): ss.54-58.
Usta, E., vd. “Hemşirelik Öğrencilerinin Yeme Tutumları ve Obsesif-Kompulsif Belirtileri", Journal of Health Sciences and Professions, 2/2, (2015): ss.187-197.
Yeşilyurt, Temel, “Küreselleşen Dünyada Geleneksel Değerler", Eski Yeni, 2, (2006): ss.27-38.
Yurdakul, Sabri, Ruhsal Hastalıklar ve Baş Etme Yolları, Kabalcı Yayınevi, Ankara 1999.