Vergi Uyuşmazlıkları Bakımından Makul Sürede Yargılanma Hakkı1

Vergi hukukunda süreler, düzenleme amacı yanında mükelleflere idareye karşı da güvenceler sağlamaktadır. Bu güvencelerden biri makul sürede yargılanma hakkıdır. 2012 yılında getirilen Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolu kapsamında, başvuru konusu yapılabilecek haklardan biri de makul sürede yargılanma hakkıdır. Böylelikle bireysel başvuru kararlarıyla yargılama sürecinin hızlandırılmasına ilişkin mevzuat düzenlemelerinin etkinliğinin denetlenebilmesi mümkündür. Başvuru kararlarının incelenmesi sonucu en çok ihlal kararı verilen hakkın makul sürede yargılanma hakkı olduğu ve Türkiye’de yargılama sürelerinin uzunluğunun yapısal bir sorun olduğu görülmektedir. Bu sorun diğer uyuşmazlıklar kadar vergi uyuşmazlıklarıyla da ilgilidir. Sorunun çözümüne yönelik ihlal kararları vermenin yeterli olmadığı, acilen yargılama sürelerini hızlandıracak önlemler alınması gerektiği ortadadır.

Right to Fair Trial within a Reasonable Time in terms of Tax Disputes

Along with its purpose of regulation, “duration” in tax law provides certain assurances for tax payers against the administration. One of these assurances is the right to a fair trial within a reasonable time. Since 2012, individuals have been entitled to make individual complaint applications to the Constitutional Court; and the right to a fair trial within a reasonable time is one of the rights that can be made subject to individual application. Thereby, based on these individual applications, monitoring the efficacy of legislative regulations on the acceleration of the judicial procedure will become possible. When the judgements made by the Court upon individual applications are reviewed, it is clear that the right to a fair trial within a reasonable time has been the most violated right and the length of judicial processes has been a structural problem in Turkey. This is a problem that is related to tax disputes as much as it is to other disputes. It is obvious that Court’s making decisions of ‘violation’ is not sufficient to solve the problem; yet, urgent measures are need to be taken to accelerate the judicial procedure.

PDF

___

Anayasa Mahkemesi (2013), 2012/13 Başvuru Numaralı Güher Ergun vd. Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2013), 2012/367 Başvuru Numaralı İsmail Özkan Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2013), 2012/625 Başvuru Numaralı B.E. Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2013), 2012/1049 Başvuru Numaralı Onurhan Solmaz Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2013), 2012/1198 Başvuru Numaralı Selahattin Akyıl Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2013), 2013/1115 Başvuru Numaralı Gülseren Gürdal vd. Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi .anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2014), 2013/596 Başvuru Numaralı E.T.Y.İ. A.Ş. Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2014), 2013/3007 Başvuru Numaralı Sabri Çetin Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2014), 2013/3008 Başvuru Numaralı Mahmut Can Arslan Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2014), 2013/3202 Başvuru Numaralı Mehmet Gürgen Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2014), 2013/3309 Başvuru Numaralı Celal Demir Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2015), 2013/2386 Başvuru Numaralı Mert Can Bayram Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Anayasa Mahkemesi (2016), 2013/7847 Başvuru Numaralı Şah Tarım İnşaat Turizm Seyahat Yatçılık San. ve Tic. Ltd. Şti Başvurusu, http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Arslan Öncü, G. (2015), “Vergi Hukuku ve Yargılamasına Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Uygulanabilirliği: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Bir Analiz”, TAAD, (20), 139-190.

Bayraklı, H.H. (2013), Vergi Yargılama Hukuku, Afyonkarahisar: Celepler Matbaacılık.

Çağan, N. (1975), Vergi Hukukunda Süreler, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, No: 389, Ankara: Sevinç Matbaası.

Çelik, A. (2014), Adil Yargılanma Hakkı Rehberi, Ankara: Anayasa Mahkemesi Yayınları.

Çölgezen Batun, Ö. (2012), Vergi Hukukunda Süreler, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

European Court of Human Rights (1981), 7759/77 Başvuru Numaralı Buchholz/Almanya Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22doc umentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER %22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (1983), 8737/79 Başvuru Numaralı Zimmermann-Steiner/İsviçre Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/tur# {%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CH AMBER%22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (1984), 8990/80 Başvuru Numaralı Guincho/Portekiz Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22docu mentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER %22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (1989), 11681/85 Başvuru Numaralı Unión Alımentarıa Sanders S.A./İspanya Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22documentcollectionid2%22:[%22 GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (2000), 29921/96 Başvuru Numaralı Büker/Türkiye Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22document collectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (2009), 24647/04 Başvuru Numaralı Yücel Doğan/Türkiye Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/tur# {%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CH AMBER%22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (2009), 25580/03 Başvuru Numaralı Hasefe/Türkiye Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22document collectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (2010), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, https://www.echr.coe.int/Documents/Convention_TUR.pdf (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (2012), 60444/08 Başvuru Numaralı Kayak/Türkiye Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22document collectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (2013), 5485/07 Başvuru Numaralı Mehmet Salih Uçar/Türkiye Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/ tur#{%22documentcollectionid2 %22:[%22GRANDCHAMBER%22, %22CHAMBER%22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (2013), 8163/07 Başvuru Numaralı Alhan/Türkiye Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22document collectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (2013), 14787/07 Başvuru Numaralı Akmansoy/Türkiye Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22 documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMB ER%22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (2013), 16785/08 Başvuru Numaralı Nurcan Kara vd. Türkiye Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/ tur#{%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22, %22CHAMBER%22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

European Court of Human Rights (2013), 26252/06 Başvuru Numaralı Tekin/Türkiye Başvurusu, https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22document collectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22]} (Erişim Tarihi: 28.06.2018)

Gümüş, V. (2013), “Vergi Yargılama Hukukunda Süre ve Ittıla Faktörü”, Ankara Barosu Dergisi, (1), 203-219.

Hayrullahoğlu, B. (2016), “Türkiye’de Vergi İdaresinin Resen Tahsil Yetkisini Kullanımında Anayasa Mahkemesinin Bireysel Başvuru Denetimi”, Ö.O. Fettahlıoğlu ve C. Birin (Ed.), 3. Uluslararası Çin'den Adriyatik'e Sosyal Bilimler Kongresi Kongre Kitabı içinde, Antalya: İKSAD, 88-101.

Karakoç, Y. (2000), “Vergi Yargılaması Hukukunda Yargılama Usulüne İlişkin Süreler”, Vergi Dünyası (229), https://www.vergidunyasi.com.tr/ Makaleler/2493 (Erişim Tarihi: 14.09.2017)

Öncel, M., Kumrulu, A. ve Çağan, N. (2011), Vergi Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi.

Öner, E. (2017), Vergi Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Pehlivan, O. (2013), Vergi Hukuku Genel İlkeler ve Türk Vergi Sistemi, Trabzon: Murathan Yayınevi.

Tosuner, M. ve Arıkan, Z. (2010), Vergi Usul Hukuku, İzmir: Kanyılmaz Matbaası.

Türk Dil Kurumu (TDK) (2017), Güncel Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TD K.GTS.59c22558232619.12141358 (Erişim Tarihi: 20.09.2017)

Yüce, M. (2013), Vergi Yargılama Hukuku, Bursa: Ekin Yayınevi.