Türkiye’de Maliye Politikalarının Büyüme, Harcama ve Gelir İlişkisi: ARDL-ECM Modeli

alışmanın amacı, maliye teorisinde sıklıkla tartışılan kamu gelir ve harcamalarının iktisadi büyümeye etkisini analiz etmektir. Bu amaçla analizde kamu gelir ve harcamalarının toplam büyüklüğü yerine bileşenleri kullanılmıştır. Kamu gelirleri bileşenleri olarak vergi gelirleri, vergi dışı normal gelirler, faktör gelirleri ve sosyal fonlar; kamu harcamaları bileşenleri olarak da cari harcamalar, yatırım harcamaları ve transfer harcamaları kullanılmıştır. Bu çalışmanın kapsamını Türkiye’de maliye politikalarının iktisadi büyümeye olan etkisi oluşturmaktadır. Bu amaçla 1999-2019 yılları arasında Türkiye’de kamu gelir ve harcama bileşenlerinin GSYH büyümesine olan etkisi incelenmiştir. Değişkenlerin büyümeye olan etkisinin kısa ve uzun dönemli katsayılarını tahmin edebilmek amacıyla ARDL-ECM yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre uzun vadede vergi gelirleri, vergi dışı olağan gelirler, faktör gelirleri ve sosyal fonlardaki bir birimlik artışın iktisadi büyümeyi sırasıyla 4,90, -0,71, 3,64 ve 0,63 birim etkilemektedir. Kamu harcamaları açısından ise cari harcamalar ve transfer harcamaları sırasıyla 2,41 ve -1,85 etkilemektedir. Çalışmanın bir diğer bulgusuna göre kamu gelirleri açısından kısa vadede oluşacak bir dengeden sapmanın yaklaşık 1,6; kamu harcamaları açısından ise 3,33 yılda düzelerek uzun dönem dengesine ulaşmaktadır. Diğer taraftan kamu yatırım harcamalarının iktisadi büyüme üzerindeki uzun dönemli etkisi istatistiksel olarak anlamsız çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Maliye politikası, Büyüme, ARDL modeli, ECM modeli.

The Relationship Between Growth, Expenditure, and Income Fiscal Policy in Turkey: ARDL-ECM Model

The aim of the study is to analyze the effect of public revenues and expenditures on economic growth, topic that is often discussed in the theory of finance. For this purpose, rather than use total public revenues and expenditures, in the analysis, their components were used. The components of public revenues include tax revenues, non-tax ordinary revenues, factor revenues, and social funds. The components of public expenditures include current expenditures, investment expenditures, and transfer expenditures are used as components of public expenditures. This study examines the effect of fiscal policies on economic growth in Turkey. For this purpose, the effects of public revenue and expenditure components on gross domestic product growth between 1999 and 2019. The autoregressive distributed lag error correction (ARDL-ECM) model -was used to estimate the short- and long-term coefficients of the variables on growth. According to the findings, a one-unit increase in tax revenues, non-tax ordinary incomes, factor incomes, and social funds affects economic growth by 4.90, -0.71, 3.64, and 0.63 units, respectively. In terms of public expenditures, current expenditures and transfer expenditures affect economic growth by 2.41 and -1.85 units, respectively. In addition, the deviation from a short-term balance in terms of public revenues is approximately 1.6; Public expenditures, reach a long-term balance by improving in 3.33 years. The long-term effect of public investment expenditures on economic growth was statistically insignificant.

Keywords:

Turkey, fiscal policy, growth, autoregressive distributed lag error correction (ARDL-ECM) model, ECM model,

PDF

___

Alaybek, A. (1960). Çeşitli mali meseleler hakkında görüşler. İstanbul: Maliye Bakanlığı. google scholar
Alper, C. E. ve Öniş, Z. (2011). Finansal küreselleşme, demokrasi açığı ve yükselen piyasalarda yaşanan sürekli krizler: Sermaye hareketlerinin liberalleşmesi sonrasında Türkiye deneyimi. Doğu-Batı Düşünce Dergisi, 17(67), 211-234. google scholar
Ansari, M. I., Gordon, D. V., & Akuamoah, C. (1997). Keynes versus Wagner: Public expenditure and national income for three African countries. Applied Economics, 29(4), 543-557. google scholar
Aren, S. (1968). İstihdam, para ve iktisadi politika (3.bs). Ankara: Bilgi Yayınevi. google scholar
Ataç, B. (2006). Maliye politikası (7.bs). Eskişehir: Etam A.Ş. Matbaa Tesisleri. google scholar
Bağdigen, M. ve Beşer, B. (2009). Ekonomik büyüme ile kamu harcamaları arasındaki nedensellik ilişkisinin Wagner tezi kapsamında bir analizi: Türkiye örneği. Z.K.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 1-17. google scholar
Berg, A., Buffie, E. F., Pattillo, C., Portillo, R., Presbitero, A., & Zanna, L. F. (2018). Some misconceptions about public investment efficiency and growth. Economica, 1-36. google scholar
Berndt, E. R., & Hansson, B. (1992) Measuring the contribution of public infrastructure capital in Sweden. The Scandinavian Journal of Economics, 94, 151-168. google scholar
Boratav, K. (2008). Türkiye iktisat tarihi, 1908-2009. Ankara: İmge Kitabevi. google scholar
Beveridge, W. H. (2014). Full employment in a free society (works of William H. Beveridge): A report. London: Routledge. google scholar
Bukhari, S. A. H. A. S., Ali, L., & Saddaqat, M. (2007). Public investment and economic growth in the three little dragons: Evidence from heterogeneous dynamic panel data. International Journal of Business and Information, 2(1), 57-79. google scholar
Clements, B., Gupta, S., & Inchauste, G. (2004). Fiscal policy for economic development: An overview. In S. Gupta, B. Clements & G. Inchauste (Eds.), Helping countries develop: The role of fiscal policy (pp. 1-22). Washington, DC: IMF. google scholar
Colm, G. (1934). The ideal tax system. Social Research, 1(3), 319-342. google scholar
Dam, M. ve Şaban, E. (2018). Türkiye’de vergi gelirlerin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin analizi. Vergi Raporu Dergisi, 228, 19-32. google scholar
Demir, M. ve Sever, E. (2017). Vergi gelirleri ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkelerine ilişkin panel veri analizi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 51-66. google scholar
Devarajan, S., Swaroop, V., & Zou, H. (1996) The composition of public expenditure and economic growth. Journal of Monetary Economics, 37(2), 313-344. google scholar
Eşiyok, B. A. (2006). İktisadi dönemler itibariyle Türkiye ekonomisinde kalkınma (1923-2004). Ankara: Türkiye Kalkınma Bankası Yayın No: GA-06-02-02. google scholar
Fölster, S., & Henrekson, M. (2001). Growth effects of government expenditure and taxation in rich countries. European Economic Review, 45(8), 1501-1520. google scholar
Giday, A., & Mellar, T. (1993). The dilemma of economic policy: The question of stabilization in Hungary. Russian & East European Finance and Trade, 29(2), 59-81. google scholar
Göçer, İ., Mercan, M., Bulut, Ş. ve Dal, M. M. (2010). Ekonomik büyüme ile vergi gelirleri arasındaki ilişki: Sınır testi yaklaşımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 97-110. google scholar
Gurara, D., Melina, M. G., & Zanna, L. F. (2019). Some policy lessons from country applications of the DIG and DIGNAR models. IMF Working Paper No. 19/62, 1-45. google scholar
Hansen, A. H. (2013). Fiscal policy & business cycles. London: Routledge. google scholar
Kumar, A., Bhutto, N. A., Mangrio, K. A., & Kalhoro, M. R. (2019). Impact of external debt and exchange rate volatility on domestic consumption. New evidence from Pakistan. Cogent Economics & Finance, 1-15. google scholar
Lerner, A. P. (1944). Economics of control: Principles of welfare economics. New York: Macmillan and Company Limited. google scholar
Mercan, M. (2014). Ekonomik büyümenin belirleyicileri ve 2008 krizi: Orta Asya ülkeleri ve Türkiye ekonomisi için panel veri analizi. Yönetim ve Ekonomi, 21(1), 125-142. google scholar
Mutluer, M. K., Öner, E., ve Kesik, A. (2013). Teoride ve uygulamada kamu maliyesi (3.bs). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. google scholar
Narayan, P. K. (2005). The saving and investment nexus for China: Evidence from cointegration tests. Applied Economics, 37(17), 1979-1990. google scholar
Oktayer, N. ve Susam, N. (2008). Kamu harcamaları ekonomik büyüme ilişkisi: 1970-2005 yılları Türkiye örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 145-164. google scholar
Ouattara, B. (2004). Foreign aid and fiscal policy in Senegal (Unpublished Manuscript). Manchester: University of Manchester. google scholar
Özatay, F. (2011). Finansal krizler ve Türkiye (3.bs). İstanbul: Doğan Kitap. google scholar
Özer, İ. (1968). Türkiye’ de vergi rezervleri. Ankara: Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Neşriyatı, Damga Matbaası. google scholar
Peacock, A. T., & Wiseman, J. (1961). The growth of public expenditure in the United Kingdom. Princeton: Princeton University Press. google scholar
Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326. google scholar
Pesaran, M. H., & Pesaran, B. (1997). Working with microfit 4.0: Interactive econometric analysis. Oxford: Oxford University Press. google scholar
Pesaran, M. H.; Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326. google scholar
Pınar, A. (2010). Maliye politikası teori ve uygulama. Ankara: Naturel Yayıncılık. google scholar
Saraç, T. B. (2015). Vergi yükü ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği1. Maliye Dergisi, 2015(169), 21-35. google scholar
Selen, U. ve Eryiğit, K. (2009). Yapısal kırılmaların varlığında Wagner kanunu Türkiye için geçerli mi? Maliye Dergisi, 156, 177-198. google scholar
Storvik, K. (1998). Fiscal policy dilemma. Norges Bank Economic Bulletin, 69(2), 115-135. google scholar
Sur, F. H. (1949). Maliye tarihine kısa bir bakış. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(2), 246-278. google scholar
Tamai, T. (2016). Public investment, the rate of return, and optimal fiscal policy in a stochastically growing economy. Journal ofMacroeconomics, 49, 1-17. google scholar
Turhan, M. S. ve Arı, Y. (2021). Organizational foundings, disbandings, and the COVID-19 pandemic: Evidence from the Turkish construction sector. Ekonomski Vjesnik, 34(2), 337-350. google scholar
Türk, İ. (1967). Maliye politikası amaçlar ve araçlar. Ankara: Sevinç Matbaası. google scholar
Uzay, N. (2002). Kamu büyüklüğü ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri: Türkiye örneği (1970-1999). Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19, 151-172. google scholar
Yeldan, E. (2012). Küreselleşme sürecinde Türkiye ekonomisi: Bölüşüm, birikim ve büyüme (12.bs). İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
Yüksel, C. ve Songur, M. (2011). Kamu harcamalarının bileşenleri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Ampirik bir analiz (1980-2010). Maliye Dergisi, 161, 365-380. google scholar