TÜRKİYE’DE UYGULANAN VERGİ POLİTİKALARININ TARİHSEL GELİŞİMİ VE KURUMSAL İKTİSAT ÇERÇEVESİNDE ELEŞTİRİSİ

Vergileme süreci, dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de siyasi iktidarların ideolojileriyle uyumlu olarak ortaya koydukları politika tercihleri paralelinde ilerlemektedir. Seçilmiş hükümetlerin uygulamaya koyduğu politikalar neticesinde oluşan vergi iklimi beraberinde yeni bir uyum sürecini getirir. Değişen vergileme politikaları mükelleflerin harcama, tüketim, tasarruf davranışlarını, mülkiyet anlayışlarını ve dolayısıyla vergi kültürlerini etkilemekte olup bu dinamik ve dairesel çevrim devam etmektedir. Uzun yıllar süren vergi politikalarının meydana getirdiği vergi kültürü yanında vergi ahlakı ve vergi uyumunun anlaşılabilmesi ancak ve ancak ilgili döneme tekabül eden konjonktürel şartların tarihsel bir perspektifte ele alınması ile daha iyi anlaşılabilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti’nde kuruluştan günümüze uygulanmakta olan vergi politikaları iki temel döneme ayrılarak kronolojik bir yöntem ile özetlenmiş olup son bölümde politikalar Kurumsal İktisat penceresinden eleştirilerek tartışılmaya çalışılmıştır.

HISTORICAL DEVELOPMENT OF THE TAX POLICIES APPLIED IN TURKEY AND CRITISISM WITHIN THE PERSPECTIVE OF INSTITUTIONAL ECONOMICS

The taxation process in our country proceeds in parallel with the policy preferences put forward by the politicians in line with their ideologies as in the world. The tax climate that emerges as a result of the policies implemented by the elected governments brings along a new adaptation process. Changing taxation policies affect taxpayers’ spending, consumption and saving behavior, their preception of private equity and eventually their tax culture, and this dynamic and circular cycle continues. Understanding tax ethics and tax compliance, as well as tax culture created by long-run tax policies, can only be better understood by considering the conjunctural conditions corresponding to the relevant period in a historical perspective. In this study, tax policies being implemented today from the establishment in the Republic of Turkey is divided into two basic periods and summarized in a chronological term policies have been discussed in the last chapter criticized by considering the Institutional Economics.

PDF

___

Ay, H.M. ve Talaşlı, E. (2008). Ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyeleri ve vergi yapıları arasındaki ilişkisi. Maliye Dergisi, 154, 135-155.
Beydemir, C. (2006). 1960-1980 Yılları arası beş yıllık kalkınma planlarının irdelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul
Civriz, M. (2010). Türkiye’de mali disiplini sağlamaya yönelik mali hükümler ve mali kural benzeri uygulamalar. C.C., Aktan (Ed.). Mali Kurallar, Ankara : T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı
Coşar, N. (2005). Demokrat parti dönemi maliye politikası. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60, (1), 29-58.
Çetin, G. (2007). Vergi aflarının vergi mükelleflerinin tutum ve davranışları üzerinde etkisi. Yönetim ve Ekonomi, 14, (2), 171-187.
Ejder, H.L. (2000). Türkiye’de vergi politikaları. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 4, 127-132.
Gencel, U. ve Kuru E. (2012). Vergi kültürü ve vergi politikaları etkileşimi: Türkiye değerlendirmesi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 10, (20), 29-60.
Gerçek, A. (2018). Vergi sisteminin ekonomik faaliyetlerle uyum sorunu. 4. Yeminli Mali Müşavirlik Denetim ve Tasdik Sempozyumu bildiriler kitabı, İzmir : İzmir YMM Odası,
Görgün, S. (1973). Maliye politikası. İstanbul : İ.Ü. İktisat Fakültesi Maliye Enstitüsü Yayınları,
Göze Kaya, D. ve Durgun, A. (2009). 1923-1938 dönemi Atatürk’ün maliye politikaları: bütçe ve vergi uygulamaları. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 233-249.
Güngör, G. ve A. Aydın (2011). Küreselleşmenin Türk vergi politikaları üzerine etkisinin 1980 sonrası analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3, (2), 69- 78.
Karakurt, B. ve Akdemir, T. (2010). Kurallı maliye politikası: Türkiye’de kurallı maliye politikası örnekleri. Maliye Dergisi, 158, 226-261.
Kargı, V. (2011). Türkiye’de vergi aflarının vergi gelirlerine etkisi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (11), 101-115.
Kumrulu, A. (1988). Türkiye’de vergi politikası gelişmeleri: karar alma süreci ve sapmalar. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 40, (1), 193-235.
Oyan, O. (1998). Türkiye ekonomisi: Nereden nereye? Ankara : İmaj Yayıncılık.
Öncel, M., Kumrulu, A. ve Çağan, N. (2012). Vergi hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
Parasız, İ. (1998). Türkiye ekonomisi: 1923’den günümüze Türkiye’de iktisat ve istikrar politikaları. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
Sakal, M. (2003). Türkiye’de mali disiplin sorunu: Kamu açıkları ve borçlanmanın sürdürülebilirliği. Ankara: Gazi Kitabevi
Saraçoğlu, F. (2009). 1930 – 1939 döneminde vergi politikası. Maliye Dergisi, 157, 131-149.
Şanver, C. (2018). Türkiye’de 1980 sonrası vergi afları ve kamu gelirleri açısından etkinliği. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18,(2), 35-63.
Özdemir, P. (2015). Vergi kültürü ve göstergeleri: Türkiye üzerine bir değerlendirme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, (1), 175-188.
Öztürk, N. (2015). 1994 Krizine yeniden bakmak. N. Eroğlu, İ. Eroğlu ve H. İ. Aydın (Ed.) İktisadi Krizler ve Türkiye Ekonomisi, Ankara: Orion Kitabevi
Ulusoy, A. (2017). Maliye politikası. 9. Baskı, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Vural, İ.Y. (2008). Atatürk Dönemi Maliye Politikaları: Liberal İktisattan Karma Ekonomiye. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 77- 114.
Yelman, E. (2017). Türkiye’de çıkarılan vergi aflarının nedenleri ve 6736 sayılı kanun’un mali yönden incelenmesi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (15), 67-84.