TAM TASDİK VE VERGİ DENETİMLERİ İÇİNDENETİM RİSKİ ÖLÇÜMLEME MODELİ
Bu çalışma, tam tasdik vergi denetimlerinin içerdiği risk ve belirsizliklerin gösterimi için analitik bir risk modelinin oluşturulması amacına yöneliktir. Analitik risk modelleri, denetim çalışmalarında denetim kanıtlarına dayalı olarak, denetçinin karşılaştığı risklerin objektif bir sunumu sağlar. Bu çalışmada yeminli mali müşavirler (YMM) ile Mali İdare tarafından kullanılabilecek, tam tasdik denetim çalışmalarının içerdiği vergisel risklerin olasılık ölçümlerini sağlayan, bir analitik risk modeli geliştirilmiştir. Çalışma beşbölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, çalışmanın kapsamı ve amacı ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde,denetim risk modelleri hakkındaki literatür değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde,tam tasdik denetim çalışmalarıyla ilgili mevcut hukuki mevzuat incelenmiştir. Dördüncü bölümde,tam tasdik denetimlerine yönelik olarak, Dempster-Shafer teorisinin kanaat fonksiyonları yapısına uygun olarak geliştirilen bir analitik risk modeli sunulmuştur. Son bölümde degeliştirilenanalitik denetim riski ölçümleme modelinin,YMM'ler ve Mali İdareye sağlayacağı yararlar değerlendirilmiştir.
MODELING OF AUDIT RISK ASSESSMENT FOR TAX AUDIT AND CERTIFICATION
Thisstudyaimstodevelop anaudit risk assessmentmodel (ARAM) fortherepresentation of risksanduncertainties ofthetaxauditandcertificationstudies (TAC).ARAMsprovide an objectivepresentation of risksfacedbyauditorsbased on auditevidences. Inthisstudy, an ARAMwhichprovidesprobabilitymeasurementis developedfor TACstudies. Inthefirstpart of thestudy, general informationaboutscopeandaim oftheresearchweregiven. Next, ARAM'sliteraturewasevaluated. Then, present legal regulationswhicharerelatedtoTACstu*9 Giresun Üniversitesi İ.İ.B.F. İşletme Bölümüdieswereexamined. Afterthat, an ARAMwhichwasdevelopedbased on Dempster-Shafertheory'sbelieffunctionsfor TACwaspresented. Finally, thebenefitsof thisdevelopedARAMtosworn-in certifiedpublicaccountantsandMinistry of Finance werediscussed.
___
- Aldersley, S.J. (1989), "Discussion of AchievedAudit Risk andTheAudi- tOutcome Space", Auditing: A Journal of PracticeandTheory, 8, (1989) : 85-97.
- Bell, T. B.; Peecher, M. E. and Solomon, I. (2005). "The 21st Century PublicCompanyAudit: ConceptualElements of KPMG's Global AuditMetho- dology", KPMG LLP.
- Brown, C.E. ve Solomon, I.(1990), "AuditorConfigural Information Pro- cessing in Control Risk Assessment", Auditing: A Journal of PracticeandT- heory, 9, 3 (1990) : 17-38.
- Chong, G.H. ve Vinten, G. (1996), "MaterialityandAudit Risk Modelling: Financial Management Perspective", Manegarial Finance, 22,9 (1996) : 35- 60.
- Cohen, J. R.; Krishnamoorthy, G., ve Wright, A. M. (2000). "Evidence On TheEffect Of Financial AndNonfinancialTrends On AnalyticalReview", Au- diting: A Journal of Practice&Theory, 19; 1 (2000) : 27-48.
- Covello, V.T. ve Merkhofer, M.W. (1993), Risk AssessmentMethods:Ap- proachesforAssessingHealthandEnviromentalRisks, New York: SpringerS- cience Business Media, 1993
- Cushing, B.E. ve Loebbecke, J.K. (1983), "AnalyticalApproachestoAudit Risk: A Surveyand Analysis", Auditing: A Journal of PracticeandTheory, 3, 1 (1983) : 23-41.
- Denetim İlke ve Esasları (1999) İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Der- neği
- Hammer, W.(1972), Handbook of Systemand Product Safety, New Jer- sey:Prentice-Hall, EnglewoodCliffs,
- Hirst, E. D. (1994). "Auditors' SensitivityTo Source Reliability", Journal of Accounting Research, 32, 1 (1994) : 113-126.
- Houston, R.W.; Peters, M.F. ve Prattsource J.H. (1999), "TheAudit Risk Model, Business Risk andAudit-Planning Decisions", The Accounting Re- view, 74, 3 (1999) : 281-298.
- Johnstone, K.M. (2000), "Client AcceptanceDecisions: SimultaneousEffe- cts of Client Business Risk, Audit risk, Auditor Business Risk and Risk Adap- tation", Auditing: A Journal of Practice&Theory, 19, 1 (2000) : 1-25.
- Kopp, L. S. ve O'donnell, E. (2005). TheInfluence Of A Business-Process- Focus On Category Knowledge AndInternal Control Evaluation. Accounting, OrganizationsandSociety, 30, 5 (2005) : 423-434.
- Lloyd, P. ve Goldschmıdt, P. (2003), "ModellingAudit Risk Assessments: Exploration of an AlternativetotheUse of Knowledge-BasedSystems", Inter- national Journal of Auditing, 7 (2003) : 21-35.
- Low, K.Y. (2004), "TheEffects on IndustrySpecialization on Audit Risk AssessmentsandAudit Planning Decisions", The Accounting Review, 79, 1 (2004) : 201-219.
- Lowrance, W. W. (1976) Acceptable Risk: ScienceandtheDetermination of Safety, Los Altos:CaliforniaKaufman,
- Maliye ve Gümrük Bakanlığı(02.01.1990). Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, TasdikKonuları, Tasdike İlişkin Usul ve Esas- ları Hakkında Yönetmelik 17. madde. Ankara : Resmi Gazete (20390 sayı- lı).
- Norman, C.S.; Rose, A.M. ve Rose J.M. (2010), "InternalAuditReporting- Lines, Fraud Risk Decomposition, andAssessments of Fraud Risk", Accoun- ting OrganizationsandSociety, 35 (2010) : 546-557.
- Özel, S. (1997). "Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Görevinden Doğan Sorumluluğu", Yaklaşım Dergisi, 52, (1997) : 28.
- Özel, S.(2003), "Türk Vergi Hukukunda Bilirkişilik ve Yeminli Mali Mü- şavirlik Mesleği ile İlişkisi I-II", Mükellefin Dergisi, (Kasım-Aralık 2003) : 112-118.
- Peecher, M.; Schwartz, R., ve Solomon, I. (2007). "It'sAllAboutAuditQu- ality; Perspectives On Strategic-Systems Auditing", Accounting, Organiza- tionsandSociety, 32, 4-5 (2007) : 463-485.
- Phıllıps, F. (1999). "AuditorAttentionToAndJudgments Of Aggressive Fi- nancial Reporting", Journal of Accounting Research, 37,1 (1999) : 167- 189.
- Quadackers, L., Mock, T.J. ve Maıjoor, S. (1996), "Audit Risk andAudit- Programmes: ArchivalEvidencefromFourDutchAuditFirms", TheEuropean Accounting Review, 5, 2 (1996) : 217-237.
- Ramachadran, R.(1987), "Risk Assessment in Audit Planning", CA Maga- zine,120 , 7 (1987) : 46-47.
- Ritter, D. (1981) "Risk Analysis ResearchandDemonstrationAct of 1981," 97th Congress, H. R. 3441.
- Schultz, J. J.,Jr., Bierstaker, J. L., ve O'donnell, E. (2010). "Integrating Bu- siness Risk intoAuditorJudgmentAboutThe Risk Of MaterialMisstatement: TheInfluence Of A Strategic-Systems-AuditApproach", Accounting, Orga- nizationsandSociety, 35, 2 (2010) : 238-251.
- Srivastava, R.P. ve LU, H. (2002), "Structural Analysis of AuditEvidence Using BeliefFunctions", FuzzySetsandSystems, 131, 1 (2002) : 107-120.
- Srivastava, R.P. ve Shafer G. (1992), "BeliefFunctionFormulasforAudit Risk", The Accounting Review, (April) : 249-283.
- Srivastava, R.P., Mock, T.J. ve Turner, J.L. (2007), "AnalyticalFormulas- for Risk Assessmentfor a Class of ProblemsWhere Risk depends on Three InterrelatedVariables", International Journal of ApproximateReasoning, 45 (2007) : 123-151.
- Srivastava, R.P.; Shenoy, P.P., ve Shafer G. (1995), "PropagatingBeliefs in an 'AND' Tree", International Journal of IntelligentSystems, 10 (1995) : 647-664.
- T.C. Yasalar (13.06.1989). 3568 SayılıSerbest Muhasebeci Mali Müşa- virlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu 12. madde. Ankara : Resmi Ga- zete (20194 sayılı).
- Troatman, K.T. ve Wright, W.F. (2012). "Triangulation of AuditEviden- ceInFraud Risk Assessments", Accounting, OrganizationsandSociety 37 (2012) : 41-53.
- Vinten, A.P. (1991), "Risk Management andTheAuditor",Managerial Au- diting Journal, 6, 3 (1991) : 3.
- Wilson, R. (1984), "Commentary: RisksandTheirAcceptability," Sci. Te- chnol. Hum. 9, 2 (1984) : 11-22.
- ISSN: 1303-5444
- Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
- Başlangıç: 1991
- Yayıncı: İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
Sayıdaki Diğer Makaleler
MURAT SERÇEMELİ, MERYEM ÖZTÜRK
NİYAZİ KURNAZ, IŞIK ALTUNAL, Ali ÖZBEK
TAM TASDİK VE VERGİ DENETİMLERİ İÇİNDENETİM RİSKİ ÖLÇÜMLEME MODELİ