SORUMLULUK MUHASEBESİNİN FAALİYET DENETİMİ UNSURLARINA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İşletmelerin küresel rekabet ortamında rekabet avantajı elde edebilmesi ve arzuladığı hedeflere ulaşabilmesi; faaliyetlerini denetleyerek kaynaklarını etkin kullanabilmesine, varlıklarını iyi yönetebilmesine ve başarı değerlemesi yapabilmesine bağlıdır. Bu ilginin odak noktasında ise, işletmeler için vazgeçilmez olan sorumluluk muhasebesi yer almaktadır. Sorumluluk muhasebesi, işletmeye; kurumsallaşmada, hedeflere kısa sürede ulaşmada, yöneticilerin doğru karar almasında, çalışanların daha iyi motive olmasında, giderlerin kontrol edilmesinde ve başarının ölçümlenmesinde katkı sağlar. İşletmelerde beklenen katkının sağlanması için denetimin finansal ve finansal olmayan tüm süreçleri kapsayacak şekilde yapılandırılması gerekir. Bu çalışmada sorumluluk muhasebesinin, faaliyet denetimi unsurları olan; verimlilik, etkinlik ve tutumluluğa olan etkisi değerlendirilmiştir. Değerlendirmede sorumluluk muhasebesinin faaliyet denetimi unsurları olan verimlilik, etkinlik ve tutumluluğu olumlu etkilediği görülmüştür. Elde edilen bulgular ışığında uygulamacılara ve akademik çevrelere yönelik öneriler geliştirilmiştir.

THE EVALUATION OF IMPACTS OF RESPONSIBILITY ACCOUNTING ON THE ELEMENTS OF OPERATIONAL AUDIT

To gain competitive advantage and reach their goals, it is highly important for businesses to use sources effectively, manage assets, and evaluate their own performance correctly. Responsibility accounting, which allows companies to accomplish institutionalization and reach their goals shortly; managers to make right decisions; and employees with better motivation, is inevitable for firms to reach above aims. Moreover, it makes contribution to cost control and evaluation of success. To ensure the expected contribution to the businesses, the audit should be structured in a way that it covers both financial and nonfinancial processes. In this study, we assess the impacts of responsibility accounting on efficacy, effectiveness and frugality, which are the elements of operational audit. We find that responsibility have positive impacts on efficacy, effectiveness, and frugality. In the light of the findings, we also provide practitioners and academicians with suggestions.

PDF

___

Acar, D., Kahramanoğlu, A. (2017). Sağlık İşletmelerinde Sorumluluk Muhasebesi ve Faaliyet Bölümleri Standardına Göre Transfer Fiyatlaması: Bir Kamu Hastanesinde Uygulama, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 20(2): 111-128
Alış, M. (2014). Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Faaliyet Denetimi: Alanya’daki Konaklama İşletmeleri Üzerinde Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Antalya, Akdeniz Üniversitesi.
Arslan, A. (2002). Kamu Harcamalarında Verimlilik, Etkinlik ve Denetim, Maliye Dergisi. (140) : 1-14.
Basdar, C. (2009). Transfer Fiyatlamasının Bölümlere Göre Raporlama Etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Bursa, Uludağ Üniversitesi.
Bozkurt, N. (2006). Muhasebe Denetimi, İstanbul: Alfa
Can, A.V. ve Uyar, S. (2010). İşletmelerde Faaliyet Denetimi, Ankara: Nobel
Candan, E. (2007). Türk Bütçe Sisteminde Performans Denetimi, Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı
Carmichael, D.R.; Willlingham John J. and Schaller, C.A.,(1996). Auditing Concepts and Methods, Newyork: Mc Graw-Hill Companies, Inc
Çalış, Y. E. ve Baran N.. (2014). Yönetim Raporlama Sisteminde Sorumluluk Muhasebesi: Bir İnşaat İşletmesinin Maliyet Merkezine Yönelik Performans Analizi, AKÜ İİBF Dergisi, XVI (1): 29-44.
Demirbaş, T. (2001). Sayıştay Tarafından Gerçekleştirilen Performans Denetimleri ve Türk Sayıştay Uygulaması, Ankara: T.C. Sayıştay Başkanlığı.
Flesher, D. L. and Zarzeski, M. T. (2002). The Roots of Operational ( Value-for-Money) Auditing in English-Speaking Nations, Accounting and Business Research. 32 (2): 93-104.
Göktürk, İ. E. (2012), Sağlık İşletmelerinde Sorumluluk Muhasebesi Sisteminin Uygulanabilirliği: Konya Bölge Hastaneleri Uygulaması, (Doktora Tezi) Konya, Selçuk Üniversitesi.
Güçlü, Ali Osman (1995). Performans Denetiminin Unsurları Üzerine Düşünceler. T.C. Sayıştay Başkanlığı Dergisi, (19) : 31-34.
Haftacı, V. (2011). Muhasebe Denetimi, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Haftacı, V. (2013). Yönetim Muhasebesi, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Horngren, C. T., Foster, G. Datar, S. (1994). Cost Accounting A Mangerial Emphasis, New Jersey: Prentice-Hall International.
Kardeş Selimoğlu, S. (1999). Faaliyet Denetimi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (1-2): 193-206.
Kaval, H. (2005). Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Uygulama Örnekleri İle Muhasebe Denetimi, Ankara: Gazi Kitabevi.
Kowalczyk, D. S. (1987). Cadmus Operational Auditing, Indiana: John Wiley&Sons.
Kubalı, D. (1998). Performans Denetimi Kavramlar, İlkeler, Metodoloji ve Uygulamalar, Ankara: T.C. Sayıştay Başkanlığı Cumhuriyetin 75. Yıl Dönümü Dizisi.
Özalp, P. (2006), Faaliyet Denetimi Süreçlerinin İç Denetim Sisteminin Etkinliğinde Rolü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul, Marmara Üniversitesi.
Özer, H. (1997). Kamu Kesiminde Performans Denetimi ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi, Ankara: T.C. Sayıştay 135. Yıldönümü Yayınları.
Özkan, M. (2013), Yönetim Muhasebesi Açısından Sorumluluk Muhasebesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 15 (1), (2013): 155- 182.
Pany, KJ and Whittington, R.O (1997). Auditing, Chicago: Irwing Publication.
Susmuş, Türker (2002). Maliyet Kontrolünün Sağlanmasında Sorumluluk Muhasebesi Sisteminin Rolü ve Zincir Otel İşletmelerinde Uygulaması, Mevzuat Dergisi, (59), (Erişim Tarihi: 20.06.18)https://www.mevzuatdergisi. com/2002/11a/02.html
T.C. Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı. (2008). Performans Denetimi Rehberi.
Tavukçuoğlu, H. G. (2016) Çay Sektöründe Sorumluluk Muhasebesi Üzerine Bir Uygulama, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Rize, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
Uyar, S. (2008), Denizli’de Faaliyet Gösteren Üretim İşletmeleri’nde Maliyet Muhasebesi Uygulamaları, Muhasebe Finansman Dergisi, (28): 132-146
Yakar, N. N. (2004). Sorumluluk Muhasebesi Sistemi ve Bir Otel İşletmesinde Uygulama, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul, İstanbul Üniversitesi.
Yıldırım, O., Yükçü, S. ve Ergun, Ü. (1989), Yönetim Aracı Olarak Sorumluluk Muhasebesi ve Raporlama Sistemi. [y.y.] : Alper Basımevi.
Yükçü, S. (2011), Yönetim Açısından Maliyet Muhasebesi, İzmir: Altın Nokta Yayınları.
Yükçü, S. ve Atağan, G. (2009). Etkinlik ve Verimlilik Kavramlarının Yarattığı Karışıklık, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4) : 1-13