SEÇİLMİŞ OECD ÜLKELERİ BAĞLAMINDA PLASTİK POŞET VERGİSİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Çevre kirliliği günümüzde giderek artmakta, plastik poşetler de bukirliliğin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Kirlilik birçok alandaistenmeyen sonuçlar doğurmakta hatta insan sağlığını da olumsuz yöndeetkilemektedir. Kirliliği azaltabilmek için ülkelerin çeşitli politika araçlarıylamüdahale ettikleri görülmektedir. Söz konusu politika araçlarından en çoktercih edileni ise vergilerdir. Çalışmanın amacı çevre kirliliğini azaltmada biraraç olarak kullanılan plastik poşet vergisinin, kirliliği azaltma konusundakietkilerinin değerlendirilmesi ve çeşitli OECD ülkelerindeki uygulamalarınortaya konulmasıdır. Durum analizinin ortaya konulmasından sonra ise plastikpoşet vergisinin güçlü yönlerinin ve vergi idaresince dikkat edilmesi gerekenhususların değerlendirilmesini sağlamaktır. İlgili uygulamaların tüketicilerinplastik poşet kullanımını azaltmada başarılı sayılabileceği, çevre kirliliği veinsan sağlığı üzerinde de olumlu etkiler yarattığı görülmektedir.

AN EVALUATION ON PLASTIC BAG TAX IN THE CONTEXT OF SELECTED OECD COUNTRIES

As environmental pollution is increasing day by day, plastic bags are an important part of this. Pollution has undesirable consequences in many areas, and it even affects human health negatively. Countries seem to intervene in pollution with various policy instruments in order to reduce pollution. The most preferred one of these policy tools is taxes. The aim of the study is to evaluate the effects of the plastic bag tax, which is used as a tool to reduce environmental pollution, on reducing pollution and to reveal the practices in various OECD countries. After the situation analysis is revealed, it is to ensure that the strengths of the plastic bag tax and the issues that need to be considered by the tax administration are evaluated. It is observed that related practices can be considered successful in reducing the use of plastic bags, and they also have positive effects on environmental pollution and human health.

PDF

___

Acanerler, A. (2019). Poşet Dosyası I: Kullandığımız Poşetleri Ne Kadar Tanıyoruz?. Erişim Adresi: https://teyit.org/poset-dosyasi-i-kullandigimizposetleri- ne-kadar-taniyoruz/, Erişim Tarihi: 21.07.2020.
Akkaya, Ş. (2004). Çevre Vergileri ve Gelir Dağılımı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları Prof. Dr. Salih Turhan’a Armağan, 46. Seri, 1-12.
Altay, A. ve Karabulut, Ş. (2020). Negatif Dışsallıklarla Mücadelede Pigouvian Vergiler ve Türkiye’de Plastik Poşet Uygulamasının Değerlendirilmesi. Vergi Anlayışı ve Uygulamalarının Biçimsel ve Yapısal Karakterleri: Magna Carta’dan Günümüze Yaşanan Gelişmeler, (ss.61-78), İstanbul : Legal Yayıncılık
BBC (2010). Italy to Begin Ban on Plastic Bags in Shops. Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-europe-12097605, Erişim Tarihi: 16.07.2020.
BBC (2019a). Plastic Bags: Germany is Passing a Law to Ban Them. Erişim Adresi: https://www.bbc.co.uk/newsround/47777112, Erişim Tarihi: 18.07.2020.
BBC (2019b). Türkiye’de Plastik Poşet Kullanımı Yüzde 77,27 Düştü. BBC News. Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberlerturkiye- 50799641, Erişim Tarihi: 12.10.2020.
Bıyık, R. (2019). 20 Soruda Plastik Poşet Vergisi. Erişim Adresi: https:// www.pwc.com.tr/tr/medya/kose-yazilari/recep-biyik/20-soruda-plastikposet- vergisi.html, Erişim Tarihi: 21.07.2020.
Bovenberg, A. L. (1999). Green Tax Reforms and the Double Dividend: An Updated Reader’s Guide. International Tax and Public Finance, 6, 421–443.
Braun, Y. A. ve Traore, A. S. (2015). Plastic Bags, Pollution, and Identity: Women and the Gendering of Globalization and Environmental Responsibility in Mali. Gender and Society, 29(6), 863-887.
Canadian Plastics (2020). Italy Postpones Plastic Tax As Part of Economic Recovery Plan, Erişim Adresi: https://www.canplastics.com/covid-19/italypostpones- plastic-tax-as-part-of-economic-recovery-plan/1003452991/, Erişim Tarihi: 16.07.2020.
Canbay, T. ve Ergün, Y. (2019). Plastik Poşet Vergisi ve Seçilmiş Ülke Uygulamaları : Yeni Ekonomik Trendler ve İş Fırsatları, (ss.343-354), Bursa : Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Canpolat, S. (2009). Çevre Vergileri ve Türkiye Uygulaması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
Castelfranco, S. (2011). Can Italy Carry Off its Plastic Bag Ban?. The Guardian, Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/commentisfree/cifgreen/ 2011/jan/03/italy-plastic-bag-ban, Erişim Tarihi: 10.07.2020.
Clapp, J. and Swanston, L. (2009). Doing Away with Plastic Shopping Bags: International Patterns of Norm Emergence and Policy Implementation. Environmental Politics, 18(3), 315–332.
Çelikkaya, A. ve Gürbüz, H. (2008). Mükelleflerin Vergiye Karşı Tutum ve Davranışlarını Etkileyen Çeşitli Değişkenler Arasındaki İlişkinin Analizi. Sosyoekonomi Dergisi, 8(8), 23-54.
Directive (EU) 2015/720 of the European Parliament and of the Council (2015). Amending Directive 94/62/EC as Regards Reducing the Consumption of Lightweight Plastic Carrier Bags. Erişim Adresi: https://eur-lex.europa.eu/ eli/dir/2015/720/oj, Erişim Tarihi: 04.06.2020.
DPT (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Vergi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
DW (2019). Germany: Draft Bill to Ban Plastic Bags on the Way. Erişim Adresi: https://www.dw.com/en/germany-draft-bill-to-ban-plastic-bags-onthe- way/a-49989204, Erişim Tarihi: 17.07.2020.
Erbach, G. (2015). Curbing the Use of Lightweight Plastic Carrier Bags. European Parliamentary Research Service, Erişim Adresi: https:// www.europarl.europa.eu/EPRS/EPRS-AaG-554184-Curbing-the-use-oflightweight- plastic-carrier-bags-FINAL.pdf, Erişim Tarihi: 02.06.2020.
Erim Özçelik, G. (2019). Naylonlaşan Dünyada Poşet Krizi: Dünya- Türkiye Uygulaması. Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü Araştırma Raporu, Konya.: Konya Ticaret Odası
Gerrard, J. (2018). Spain’s Plastic Bag Ban Postponed Amid Lack of Support. Erişim Adresi: https://www.euroweeklynews.com/2018/02/28/ spain-s-plastic-bag-ban-postponed-amid-lack-of-support/, Erişim Tarihi: 15.07.2020.
Gov.Uk (2020). Carrier Bags: Why There’s a Charge. Erişim Adresi: https://www.gov.uk/government/publications/single-use-plastic-carrier-bagswhy- were-introducing-the-charge/carrier-bags-why-theres-a-5p-charge, Erişim Tarihi: 15.07.2020.
Green Budget Europe (2020). Fact Sheet: Tax on Plastic Bags, Erişim Adresi: https://green-budget.eu/wp-content/uploads/Tax-on-plastic-bags_ FINAL.pdf, Erişim Tarihi: 15.07.2020.
Gürbüz, H. ve Yılmaz, V. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Naylon Poşet Kullanımına İlişkin Tutum ve Davranışlarının Yapısal Eşitlik Modellemesiyle Araştırılması. Sosyoekonomi, 26(38), 135-149.
Güzel, S. ve Özkan, E. (2019). Plastik Poşet Vergisi Uygulaması: Türkiye İçin Bir Değerlendirme. Vergi Dünyası Dergisi, (455), 43-57.
Halweil, B. (2004). Plastic Bags. Worldwatch Institute, Erişim Adresi: https://studylib.net/doc/18206586/plastic-bags---worldwatch-institute, Erişim Tarihi: 01.06.2020.
He, H. (2012). Effects of Environmental Policy on Consumption: Lessons from the Chinese Plastic Bag Regulation. Environment and Development Economics, 17(4), 407-431.
Iacurci, G. (2020). New York’s Plastic Bag Ban is a Lesson in How Consumers Treat Money. CNBC, Erişim Adresi: https://www.cnbc. com/2020/03/03/new-york-plastic-bag-ban-is-a-lesson-in-consumer-moneyissues. html, Erişim Tarihi: 14.07.2020.
Jalil, Md. A, Mian, Md. N. and Rahman, M. K. (2013). Using Plastic Bags and its Damaging İmpact on Environment and Agriculture: An Alternative Proposal. International Journal of Learning & Development, 3(4), 1-14.
Karakoç, Y. (2004). Hukuki Nedenlerden Kaynaklanan Vergi Kayıp ve Kaçakları (Düzenleme-Uygulama-Yargılama), Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçakları Önlemesi Yolları, 19. Maliye Sempozyumu, (ss.100-126). Antalya: Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü.
Karyağdı, N. (2001). Toplam Kalite Yönetimi ve Türk Vergi İdaresi. Ankara : Ankara Sanayi Odası Yayını.
Kılıçer, E. (2018). Plastik Poşet Vergisi ve Örnek Ülke Uygulamaları. Vergi Sorunları Dergisi, (357), 55-64.
Knoblauch, D., Mederake, L. ve Stein, U. (2018). Developing Countries in the Lead—What Drives the Diffusion of Plastic Bag Policies?. Sustainability, 10(6), 1-24.
Legco (2007). Overseas Experience on Plastic Shopping Bag Reduction. Erişim Adresi: ttps://www.legco.gov.hk/yr06-07/english/panels/ea/papers/ ea0716cb1-2078-20-e.pdf, Erişim Tarihi: 04.06.2020.
Lober, D. (2018). Understanding Plastic Bag Bans & Usage Around the World. Erişim Adresi: https://www.reusethisbag.com/articles/plastic-bagbans- worldwide/, Erişim Tarihi: 14.07.2020.
McCarthy, N. (2019). Are Plastic Bags Finally on the Way Out in Germany?. Erişim Adresi: https://www.statista.com/chart/18132/usage-ofplastic- shopping-bags-in-germany-by-year/, Erişim Tarihi: 18.07.2020.
NTV (2020). İngiltere’de Plastik Poşet Ücreti 2020’de 2 Katına Çıkıyor. Erişim Adresi: https://www.ntv.com.tr/dunya/ingilterede-plastik-posetucreti- 2020de-2-katina-cikiyor,YKQ7vRuLiU-mFUPSRiAvlg, Erişim Tarihi: 14.07.2020.
Öner, C. (2014). Çevre Vergileri Üzerine Kavramsal Bir Deneme: Terminoloji ve Uyumlaştırma Problemleri. Ankara Barosu Dergisi, (3), 135- 157.
Packaging Knowledge (2020). Plastic Bags. Erişim Adresi: http://www. packagingknowledge.com/plastic_bags.asp#product_histroy, Erişim Tarihi: 03.07.2020.
Pardos Marketing (2020). World Plastics Consumption Long Term 1960- 2020. Erişim Adresi: http://www.pardos-marketing.com/hot04.htm, Erişim Tarihi: 01.06.2020.
Rademaekers, K., Laan, J. V. D., Smith, M., Breugel, C. V. and Pollitt, H. (2011). The Role of Market-Based İnstruments in Achieving a Resource Efficient Economy. Client: European Commission: DG Environment, Rotterdam.
Renewable Resources Coalition (2016). Top 17 Environmental Problems. Erişim Adresi: https://www.renewableresourcescoalition.org/topenvironmental- problems/, Erişim Tarihi: 26.06.2020.
Romer, J. R. and Tamminen, L. M. (2014). Plastic Bag Reduction Ordinances: New York City’s Proposed Charge on All Carryout Bags as a Model for U.S. Cities. Tulane Environmental Law Journal, 27(2), 237-275.
Sandalcı, İ. ve Sandalcı, U. (2019). Çevre Sorunlarıyla Mücadele Aracı Olarak Plastik Poşet Vergisi. Teoriden Pratiğe Güncel Vergi Konuları, (ss. 23- 43), Bursa : Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Sayan, H. (2019). Plastik Poşet Vergisi (Mi)?. Erişim Adresi: https://www. linkedin.com/pulse/plastik-po%C5%9Fet-vergisi-mi-hakk%C4%B1-sayan, Erişim Tarihi: 21.07.2020.
Smith, C. (2017). Recent Developments in Environmental Law. Tulane Environmental Law Journal, 29(2), 363-388.
Strand, B. ve Kerr, C. A. (2018). 10 Cities and Countries Confronting Plastic Bag Pollution Head-On, Erişim Adresi: https://www.earthday.org/10- cities-and-countries-confronting-plastic-bag-pollution-head-on/, Erişim Tarihi: 14.07.2020.
Şahin, M. (2020). Sürdürülebilir Çevre Dinamikleri için Yeni Bir Enstrüman: Plastik Poşet Vergisi. Vergi Raporu Dergisi, (246), 107-121.
Uras, G. (2019). Yılda 5 Milyar Plastik Poşeti Çevreye Atıyoruz. Milliyet, Erişim Adresi: https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/gungor-uras/yilda-5- milyar-plastik-poseti-cevreye-atiyoruz-1143460, Erişim Tarihi: 02.06.2020.
World Economic Forum (2016). The New Plastics Economy Rethinking the Future of Plastics. Industry Agenda.