COVID-19 PANDEMİSİNİN TURİZM VE HAVAYOLU SEKTÖRLERİNE MALİ ETKİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Covid-19 pandemisi tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de sosyal ve ekonomikyapıyı doğrudan etkilemiştir. Etkilenen sektörlerin içerisinde ilk sıralarda turizmve ulaştırma sektörleri gelmektedir. Araştırmada Türkiye’de Borsa İstanbul’dakote turizm ve havayolu taşımacılığı faaliyeti gerçekleştiren toplam 15 işletmeninmali verileri üzerinden Covid-19 öncesi ve sonrası dönemlerde ortaya çıkan malioranlar üzerinden bir karşılaştırma yapılmıştır. 2020 ilk üç çeyrek verileri ve 2018-2019 tüm çeyrek dönemlerinin dâhil edildiği araştırmada cari oran, satışlardakideğişim oranı, esas faaliyet kâr marjı, net kâr marjı, özsermaye kârlılığı ve finansalkaldıraç oranları ile analiz gerçekleştirilmiştir ve sektör ortalamaları hesaplanarakkarşılaştırma yapılmıştır. Ayrıca oranlar temel alınarak Covid-19 etkisi iledönemlerarasında anlamlı bir farklılık bulunup bulunmadığına dair oluşturulanhipotezler parametrik olmayan Wilcoxon İşaretli Sıra testi ile sınanmıştır. Yapılanistatistik test sonuçlarına göre satışlardaki değişim, esas faaliyet kâr marjı veözsermaye kârlılığı oranlarında hem altı hem de dokuz aylık sonuçlarda, net kârmarjında ise sadece altı aylık sonuçlarda Covid-19 öncesi döneme göre istatistikselolarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Bulgular araştırmaya dâhil edilenişletmelerin finansal kırılganlığını ortaya koyarken, turizm ve havayolu ulaştırmasektörlerinin istihdama, ülke ekonomisine katkısı ve sosyal etkileri yönündendikkat çekmektedir.

A RESEARCH ON THE FINANCIAL EFFECTS OF THE COVID-19 PANDEMIC ON TOURISM AND AIRLINES SECTORS

The Covid-19 pandemic has directly affected the social and economic structure in our country as well as all over the world. Among the affected sectors, tourism and transportation sectors are at the top. In the study, a comparison was made on the financial data of a total of 15 companies engaged in listed tourism and airline transport activities in Borsa Istanbul, based on the rates that emerged before and after Covid-19. In the research, which included data for the first three quarters of 2020 and all quarters of 2018-2019, current rate, rate of change in sales, operating profit margin, net profit margin, return on equity and financial leverage ratios were analyzed and compared by calculating industry averages. In addition, hypotheses about whether there was a significant difference between periods with the Covid-19 effect based on ratios were tested with a nonparametric Wilcoxon Signed Rank test. According to the statistical test results, statistically significant differences were found in the sales change, main operating profit margin and self-interest profitability rates in both six and nine months results and in net profit margin only in six months results compared to the pre-Covid-19 period. While the findings reveal the financial fragility of the enterprises included in the study, the contribution of the tourism and airline transportation sectors to employment, the country’s economy and its social effects are remarkable.

PDF

___

Acar, Y. (2020). Yeni koronavirüs (COVİD-19) salgını ve turizm faaliyetlerine etkisi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 7-21.
Alaeddinoğlu, F., and Rol, S. (2020). COVİD-19 pandemisi ve turizm üzerindeki etkileri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Salgın Hastalıklar Özel Sayısı, 233-258.
Aref, M. (2020). How COVİD-19 impacted travel & tourism industry globally. Erişim Adresi: https://infomineo.com/Covid-19-impacted-traveltourism- industry/ Erişim Tarihi: 12.12.2020.
Beirman, D. (2003). Restoring tourism destinations in crisis. Australia: Allen & Unwin.
Bilici, N. (2019). Turizm sektörünün finansal performansının oran analizi ve topsis yöntemiyle değerlendirilmesi. Journal of Graduate School of Social Sciences, 23(1).
Chen, M. H. (2010). The economy, tourism growth and corporate performance in the Taiwanese hotel industry. Tourism Management, 31(5), 665-675.
Chen, M. H. (2011). The response of hotel performance to international tourism development and crisis events. International Journal of Hospitality Management, 30(1), 200-212.
Çıtak, N., and Çalış, Y. E. (2020). COVİD-19 salgının turizm sektörü üzerine olan finansal etkileri. Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 3(2), 110-132.
DHMİ (2020). Erişim Adresi: https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/ Istatistikler.aspx (Erişim Tarihi: 12.12.2020).
Gössling, S., Scott, D., and Hall, C. M. (2020). Pandemics, tourism and global change: A rapid assessment of COVİD-19. Journal of Sustainable Tourism, 1-20.
IBM SPSS (2020), Statistical Package for the Social Sciences. ICAO (2020). Effects of novel coronavirus (covid‐19) on civil aviation:
Economic impact analysis. Erişim Adresi: https://www.icao.int/sustainability/ Documents/COVİD-19/ICAO%20COVID%202020%2012%2010%20 Economic%20Impact.pdf Erişim Tarihi: 12.12.2020.
Işık Erol, S. (2020). COVİD-19’un turizm sektöründe istihdama etkisi: İtalya, İspanya ve Türkiye örnekleri. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 8(2), 38-49.
İbiş, S. (2020). COVİD-19 salgınının seyahat acentaları üzerine etkisi. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 85-98.
İstikbal, D. (2020.) KOVİD-19 küresel turizm sektörünü ve Türkiye’yi nasıl etkileyecek. Erişim Adresi: Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/analiz/ kovid-19-kuresel-turizm-sektorunu-ve-turkiyeyi-nasil-etkileyecek/1840883 Erişim Tarihi: 12.12.2020.
KAP, (2020). Kamuyu Aydınlatma Platformu, Erişim Adresi: https://www. kap.org.tr/tr/Sektorler Erişim Tarihi: 01.11.2020.
Karadeniz, E., Beyazgül, M., Dalak, S., ve Günay, F. (2017). Türk turizm sektörünün finansal performansının dikey analiz yöntemiyle incelenmesi: Bist turizm şirketleri ve TCMB sektör bilançoları üzerinde bir araştırma. Sosyoekonomi, 25(32), 105.
Korkut, Y., Eker, M., Zeren, F., ve Altunışık, R. (2020). COVİD-19 pandemisinin turizm üzerindeki etkileri: Borsa İstanbul turizm endeksi üzerine bir inceleme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(COVİD-19 Özel Sayı), 71-86.
Kültür ve Turizm Bakanlığı (2020). Kültür ve Turizm Bakanlığı 2020 Ocak-Eylül Dönemi Turizm İstatistikleri. Erişim Adresi: https://yigm.ktb.gov. tr/Eklenti/78391,turizmistatistikleri2020-3-ceyrekpdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 12.12.2020.
Lin L., Gamage, S. K., and Nedelea, A. M. (2017). Does social capital influence resident’s attitudes towards tourism development in Sri Lanka? Journal of Tourism Studies and Research in Tourism, 22, 8-18.
Macit, A., and Macit, D. (2020). Türk sivil havacılık sektöründe COVİD-19 pandemisinin yönetimi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(4), 100-116.
Polyzos, S., Samitas, A., and Spyridou, A. E. (2020). Tourism demand and the COVİD-19 pandemic: An LSTM approach. Tourism Recreation Research, 1-13.
Qin, X., Huang, G., Shen, H., and Fu, M. (2020). COVİD-19 pandemic and firm-level cash holding-moderating effect of goodwill and goodwill impairment, Emerging Markets Finance and Trade, 56(10), 2243-2258.
Qiu, R. T., Park, J., Li, S., and Song, H. (2020). Social costs of tourism during the COVİD-19 pandemic. Annals of Tourism Research, 84, 102994.
Rosner, B., Glynn, R. J., and Lee, M. L. T. (2006). The Wilcoxon signed rank test for paired comparisons of clustered data. Biometrics, 62(1), 185-192.
Sharma, A., and Nicolau, J. L. (2020). An open market valuation of the effects of COVİD-19 on the travel and tourism industry. Annals of Tourism Research, 83, 1-4.
Soylu, Ö. B. (2020). Türkiye ekonomisinde COVİD-19’un sektörel etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(6), 169-185.
UNWTO (2020). Dünya Turizm Barometresi, 18(6). Erişim Adresi: https:// www.e-unwto.org/doi/epdf/10.18111/wtobarometereng.2020.18.1.6 Erişim Tarihi: 12.12.2020.
WHO (2018). Managing epidemics: Key facts about major deadly diseases. Luxembourg: World Health Organization. Erişim Adresi: https://apps.who. int/iris/handle/10665/272442 Erişim Tarihi: 12.12.2020