Feyza DİNÇER, Mustafa ERYILMAZ, M. Baki YOKEŞ, Fulya YÜCESOY ERYILMAZ, Engin MERİÇ, Niyazi AVŞAR, F. İpek BARUT

Edremit Körfezi ve Dikili kanalı (KD Ege Denizi) kıyı alanlarında ekolojik ve jeolojik yapı özelliklerinin belirlenmesinde bentik foraminiferlerin önemi

Edremit Körfezi, Midilli Adası, Alibey ve Maden adaları ile Dikili Körfezi kıyı alanlarından elde edilmiş olan bentik foraminifer topluluklarında çeşitli morfolojik bozuklukların yanı sıra kavkılarda renklenme ile irileşme gözlenmiştir. Bunun dışında sıcak denizlere ait cins ve türlerin bolluğu dikkat çekicidir. Çalışılan alanda farklı cins ve türler arasındaki birliktelikler değinilen bölgeler için ilginç oluşumları teşkil eder. Edremit Körfezi kuzeybatı ve güneydoğu alanlarında gözlenen bentik foraminifer toplulukları arasında büyük bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Körfezin kuzeybatısında 57 cins ile 97 tür, güneydoğu kıyılarında ise 32 cins ile 48 tür bulunmuştur. Ayvalık Alibey ve Maden adaları çevresinde bentik foraminifer çeşitliliği, bireylerdeki kavkı boyutu/boyutları, kavkılardaki renklenme ve şekil bozukluğu ön planda belirlenmiştir. Yine bu alanda farklı cins ve türler arasında birlikte gelişme gibi anormal oluşumlar tespit edilmiştir. Peneroplis pertusus (Forskal)-Coscinaspira hemprichii Ehrenberg ile Peneroplis planatus (Fichtel ve Moll)- Coscinaspira hemprichii Ehrenberg arasındaki birliktelik Ayvalık Alibey ve Maden adaları çevresinde bentik foraminifer topluluğu için en önemli özelliktir. Keza çok sayıda Peneroplis pertusus (Forskal) ve P. planatus (Fichtel ve Moll) bireylerinin turuncu ve kahve tonlarında renklenmiş olması bu bölge için önem taşımaktadır. Bununla birlikte çok sayıda Peneroplis pertusus (Forskal), P. planatus (Fichtel ve Moll), Lobatula lobatula (Walker ve Jacob), Cibicidella variabilis (dOrbigny), Ammonia compacta Hofker, A. parkinsoniana (dOrbigny), Challengerella bradyi Billman, Hottinger ve Oesterle, Elphidium complanatum (dOrbigny), E. crispum (Linne) gibi cins ve türlere rastlanılmıştır. Midilli Adası doğu kıyılarında gözlenen Laevipeneroplis karreri (Wiesner), Peneroplis pertusus (Forskal) ve P. planatus (Fichtel ve Moll), Sorites orbiculus Ehrenberg, bu alandaki sıcak su koşullarının varlığını belirtir. Peneroplis planatus (Fichtel ve Moll) bireyi morfolojik olarak büyük bir anormallik sunmaktadır. Bunun dışında çok sayıda Peneroplis pertusus (Forskal) ve P. planatus (Fichtel ve Moll) kavkılarının Ayvalık benzeri turuncu-sarı olması, bu alanda da özellikle Fe içeren yer altı sularının varlığını işaret eder. Dikili Körfezi kıyılarında Peneroplis planatus (Fichtel ve Moll) bireyinde morfolojik olarak büyük bir anormallik gözlenmiştir. Bu bireyde ağız üç ayrı bölümde gelişmiş olup bunlardan biri tipik olarak kendine özgü şekilde tek sıralı, diğer ikisi ise Coscinospira hemprichii Ehrenbergnin ağız özelliğini taşımaktadır. Çalışmanın amacı bentik foraminiferlerde gözlenen bu normal dışı oluşumları etkileyen unsurları ortaya koymaktır. İnceleme alanında bentik foraminifer topluluklarının sıcaklık, tuzluluk gibi fiziksel ortam koşulları yanı sıra kimyasal ve radyoaktivite özelliklerin etkisinde de kaldığı düşünülmektedir.

The ımportance of benthıc foramınıferasın detectıng features of ecologıcal and geologıcal structures ın Edremıt bay and on coastal areas of Dikili channel (Ne Aegean Sea)

Benthic foraminiferal assemblages from the Gulf of Edremit, Lesbos Island, Alibey and Maden islands and Dikili Bay have been investigated and various morphological abnormalities, as well as, colored tests and large sizes have been observed. Besides, abundance of alien species originating from tropical seas attracts attention. Interesting togethernesses were found between different genera and species. Significant differences were observed between the assemblages from the northwest and southeast coasts of the Gulf of Edremit. 57 genera and 97 species were identified in the samples from the northwest coast, where as only 32 genera and 48 species were found on the southeast coast. A diverse foraminifer assemblage were observed around the Ayvalık-Alibey and Maden islands, with large individual sizes, colored tests and morphological abnomalities. Abnormal togethernesses between different genera and species were also observed in this locality. Togethernesses between Peneroplis pertusus (Forskal)-Coscinaspira hemprichii Ehrenberg and Peneroplis planatus (Fichtel and Moll)- Coscinaspira hemprichii Ehrenberg are important findings in the benthic foraminiferal assemblages of Ayvalık Alibey and Maden islands. Orange and brown coloration observed on many Peneroplis pertusus (Forskal) and P. planatus (Fichtel and Moll) individuals is another important finding in this region. Besides, many individuals of Peneroplis pertusus (Forskal), P. planatus (Fichtel and Moll), Lobatula lobatula (Walker and Jacob), Cibicidella variabilis (d Orbigny), Ammonia compacta Hofker, A. parkinsoniana (d Orbigny), Challengerella bradyi Billman, Hottinger and Oesterle, Elphidium complanatum (d Orbigny) and E. crispum (Linne) were found. The presence of Laevipeneroplis karreri (Wiesner), Peneroplis pertusus (Forskal) and P. planatus (Fichtel and Moll) and Sorites orbiculus Ehrenberg on the east coast of Lesbos Island indicates the presence of hotwater springs. An abnormally large Peneroplis planatus (Fichtel and Moll) individual were found. Besides, many Peneroplis pertusus (Forskal) and P. planatus (Fichtel and Moll) individuals with orange-yellow tests, like the ones in Ayvalık, were found, suggesting the presence of submarine springs with Fe content. An abnormal Peneroplis planatus (Fichtel and Moll) individual with three different apertures was found in Dikili samples. One of the apertures was typical of the species, whereas the other two have the aperture characteristics of Coscinospira hemprichii Ehrenberg. The aim of our study is to figure out the factors leading to abnormal test morphologies. It is suggested that the benthic foraminiferal assemblages found in the study area are affected by the physical environmental conditions such as, temperature and salinity, as well as the chemical factors, such as radioactivity.

PDF