Porphyrios ve İsagoge’yi Yeniden Düşünmek
Bu yazı, Porphyrios’un İsagoge’sine farklı bir bakış açısından bir giriş yapmaktadır. İsagoge, “Giriş” anlamındaki etimolojisiyle değil, düşünce tarihinin önemli dönüm noktalarından birini teşkil eden bir felsefe yapıtının özel adı olarak ele alınmaktadır. Yazar, Türkiye’de Porphyrios ve İsagoge’ye dair genel kanaati tasvir etmekte, özellikle De Libera, Evangeliou ve Strange’ten aktardığı görüşlerle Porphyrios ve İsagoge’sini yerleşik genel kanaatten farklı düşünmenin mümkün olduğunu göstermeyi amaçlamaktadır. İsagoge’de ele alınan beş tümele dair terimsel bir belirleme yapılmakta, tümel ve beş tümel kavramları ayrıştırılmaktadır. İsagoge’nin, Aristotelesçi görüşlerin bir derlemesi olmadığı, Porphyrios’un, beş tümel üzerine özgün görüşlerinin tanıtıldığı bir eser olduğu öne sürülmektedir. Porphyrios’un, bir yüklem sınıfları kuramı ortaya koyma hedefini gerçekleştirmek için hareket noktasının Topikler olmasına karşın, İsagoge’nin bu eserin bir özeti olamayacağı gösterilmektedir. Aristoteles’in Topikler’de tanıttığı dört tümel ile Porphyrios’un İsagoge’de tanıttığı beş tümelin farklı oldukları ve Porphyrios’un özgün bir kuram geliştirdiği gösterilmektedir. Böylelikle, İsagoge’de yer alan görüşlerin başka bir düşünüre atfedilemeyeceği görüşü dile getirilmektedir. Mübahat Türker Küyel’in sunduğu perspektiften hareketle, aktarılan bilgiler değerlendirilmekte, İsagoge’nin, Aristoteles’in Kategoriler’i konusundaki bir fikir ayrılığının çözümü olmaktan, bir felsefeye giriş kitabı olmaktan öte, varlık ve düşünce, bilgi ve mantığın imkanına dair bir temellendirmenin önemli bir parçası olduğu sonucuna varılmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Porphyrios, İsagoge, beş tümel, kategoriler antinomisi
Reconsidering Porphyry and İsagoge
This paper is an introduction to Porphyry’s İsagoge from a different point of view. İsagoge is not not considered with its etimology “İntroduction”, but as a proper name of a philosophical work which is located at an important turning point in the history of philosophy. After a description of commun opinion about Porphyry and İsagoge in Turkey, refering especially to De Libera, Evangeliou and Strange, author aims to show that it is possible to consider Porphyry and İsagoge in a different way. Author differentiates precisely two philosophical termes: universal and predicable and points out that the subject matter of İsagoge is not universals but five predicables. Author claims that İsagoge is not a compilation of Aristotelian ideas but an exposition of Porphyry’s own ideas about five predicables. İn order to realise his theory of predicate classes, Porphry has Topics as his first model, but it cannot be claimed that İsagoge is its summary. Author aims to show that four predicables in Aristotle’s Topics and five predicables in Porphyry’s İsagoge are different and that Porphyry developped a new theory. So, author claims that ideas in İsagoge cannot be attributed to another philosopher. Author evaluates gathered opinions from Mübahat Türker Küyel’s perspective and claims that, beyond being a solution of a conflict about Categories of Aristotle, beyond being an introductory work to philosophy, İsagoge is an important justification of the relation between human intellect and being, and of the possibility of knowledge and logic.
Keywords:
Porphyry, İsagoge, Five Predicables,
___
- Aristoteles. (1996). Organon V Topikler. (Çev. H. R. Atademir). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Atademir, H. R. (1948). İçinde: Porphyrios. (1948). İsagoji. (Çev. H. R. Atademir). Konya. (ss. 7-25).
- Audi, R. (1999). The Cambridge Dictionary of Philosophy. New York: Cambridge University Press.
- Boethius, A. M. S. (1891). In Categorias Aristotelis, İçinde: Opera Omnia. J. P. Migne. (Ed.). Paris: Patrologiae Latinae. Tomus LXIV. (pp. 159-294).
- Bunnin, N. ve Yu, J. (2004). The Blackwell Dictionary of Western Philosophy. United Kingdom: Blackwell Publishing.
- Cameron, M. (2009). Boethius On Utterances, Understanding And Reality. İçinde: The Cambridge Companion To Boethius. John Marenbon (Ed.). New York: Cambridge University Press. (pp. 85-104).
- Cevizci, A. (2009). Felsefe Tarihi. İstanbul: Say Yayınları.
- Çapak, İ. (2011). Porphyrios ve İbn Sina Mantığında Tümeller. Ankara: Araştırma Yayınları.
- Çelik, S. (2010). Bilgi Felsefesi, İlkçağ’dan Yeniçağ’a. Ankara: Doruk Yayımcılık.
- De Libera, A. (1998). Introduction. İçinde: Porphyre. (1998). İsagoge. (Traduction par Alain De Libera et Alain-Philippe Segonds). Paris: Philosophique J. Vrin. (pp. VII-CXLII).
- De Libera, A. (1996). La Querelle Des Universaux, Paris: Éditions Du Seuil.
- Dumitriu, A. (1977). History Of Logic. Volume I, Kent: Abacus Press.
- Evangeliou, C. (1996). Aristotle’s Categories And Porphyry. Leiden, New York, Köln: Brill.
- Kaya, M. (1983). İslam kaynakları ışığında Aristoteles ve Felsefesi. İstanbul: Ekin Yayınları.
- Peters, F. E. (2004). Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü. (Çeviren ve hazırlayan: Hakkı Hünler). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
- Porphyrios. (1948). İsagoji. (Çev. H. R. Atademir). Konya.
- Porphyry. (2014). On Aristotle Categories. (Translated by Steven K. Strange). Great Britain: Bloomsbury.
- Ross, D. (2011). Aristoteles. (Çev. Ahmet Arslan). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
- Strange, S. K. (2014). Introduction. İçinde: Porphyry. (2014). On Aristotle Categories. (Translated by Steven K. Strange). Great Britain: Bloomsbury. (pp. 1-12).
- Türer, C. (2015). Porphyrios. İçinde: Doğu’dan Batı’ya Düşüncenin Serüveni. Cilt II. Türer, C. ve Olgun, H. (Ed.). İstanbul: İnsan Yayınları. (ss. 507-520).
- Türker-Küyel, M. (1969). Aristoteles ve Fârâbî’nin Varlık Ve Düşünce Öğretileri, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Maarif Mektepleri
Sayıdaki Diğer Makaleler
Doğu ve Batı Medeniyetlerinin Etkileşim Alanları
İshak ÇOŞKUN, Hüseyin Burak GÜRLER, İbrahim SÜNBÜL
Porphyrios ve İsagoge’yi Yeniden Düşünmek
Liberal Felsefenin Sosyal ve Siyasal Yönden Eleştirisi
Türkiye’de Kalkınma Ajansları: MARKA Örneği İncelemesi
Bahadır Han ELSEVEN, Çetin YOLDAŞ