Mehmet Ali ÇELİK, Hüseyin BAYRAM, Salman ÖZÜPEKÇE

TÜRKİYE’DE SON 30 YILDA (1987-2017) MEYDANA GELEN KLİMATOLOJİK, METEOROLOJİK VE HİDROLOJİK AFETLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Bu çalışmada, Türkiye’de son 30 yılda ekstrem iklim koşullarına bağlı olarak meydana gelen klimatolojik, meteorolojik ve hidrolojik afet olaylarındaki sıklıklar ile bu afetlerin en fazla görüldüğü bölgeler, iller ve bunlar üzerinde etkili olan faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu değerlendirmede klimatolojik afetlerin etkili olduğu illerdeki meteorolojik ekstrem olaylar, çeşitli afet raporları (Dünya Afet Raporları vs.) ile Türkiye Ulusal Afet Arşivi (TUAA) ve Türkiye Afet Bilgi Bankası (TABB) afet veri sistemi gibi kaynaklardan temin edilmiştir. Türkiye’de meydana gelen klimatolojik afetlerin etkili olduğu bölgelere bakıldığında son 30 yılda en fazla klimatolojik, meteorolojik ve hidrolojik afetlerden etkilenen bölge, sayısal olarak 2507 klimatolojik afetle Doğu Anadolu Bölgesi olmuştur. İkinci sırada 1359 klimatolojik afetle Karadeniz Bölgesi olurken; onu 1340 klimatolojik afet ile Ege Bölgesi takip etmektedir. Bu bölgelerden sonra sırasıyla Marmara, Akdeniz, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri gelmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ekstrem İklim Olayları, Afet, Sel, Yangın, Türkiye

AN ASSESSMENT ON CLIMATOLOGICAL, METEOROLOGICAL AND HYDROLOGICAL DISASTERS THAT OCCURRED IN TURKEY IN THE LAST 30 YEARS (1987-2017)

This study aims to assess the frequencies of meteorological, hydrological and climatological disasters that occurred due to extreme climate conditions in Turkey in the last 30 years, identify the regions and provinces with the highest frequency of such disasters, and factors affecting such disasters. In this assessment, extreme meteorological events in the provinces where such climatological disasters were effective were collected from sources such as various disaster reports (World Disasters Report, etc.), the Turkish Disaster Archives (TUAA), and the disaster data system of the Turkish Disaster Data Bank. Considering regions where climatological, meteorological and hydrological disasters were frequent in this period, the Eastern Anatolia Region which witnessed 2507 climatological disasters in the last 30 years ranks first. The second region which witnessed the highest number of climatological disasters is the Black Sea Region with 1359 events, followed by the Aegean Region in the third place with 1340 events. These are followed by the Marmara Region, the Mediterranean Region, the Central Anatolia Region and the Southeastern Anatolia Region.

Keywords:

Extreme Climatological Events, Disaster, Flood, Fire, Turkey,

PDF

___

AFAD (Afet İsleri Genel Müdürlüğü). (2006). Yer bilimsel Verilerin Planlamaya Entegrasyonu. Ankara: T. C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Yay.
Akkemik, Ü., Köse, N., Aras, A. & Dalfes, H. N. (2014). Anadolu’nun Son 350 Yılında Yaşanan Önemli Kurak ve Yağışlı Yıllar. İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, Türkiye Kuvaterner Sempozyumu (TURQUA-V), 2-5 Haziran 2005, İstanbul, Türkiye.
Aksoy, A. (1995). Deprem. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı İle Belediyeler Dergisi, 25, 47.
Bacanlı, H. (2011). Meteorolojik Karakterli Doğal Afetler ve Erken Uyarı Sistemleri. Doğu Karadeniz Bölgesi Heyelan ve Taşkınları Sempozyumu, 10-11.
Demir, E., Yomralıoğlu, T. & Aydınoğlu, A. Ç. (2011). Afet-Acil Durum Yönetimine Yönelik Coğrafi Veri Modelinin Tasarlanması: Yangın Örneği. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 18-22 Nisan 2011, Ankara, Türkiye.
EM-DAT (Emergency Events Database) / The international disasters database (2018). 21 Şubat 2018 tarihinde https://www.emdat.be/database/www.emdat.be/classification, adresinden edinilmiştir.
Ergünay, O. (2007). Türkiye’nin Afet Profili. Ankara: İMO Kongre ve Kültür Merkezi.
Ersoy, Ş. (2009). Türkiye’nin Afet Gerçeği. 03 Mart 2018 tarihinde http://www.milliyet.com.tr/Yasam/Haber, adresinden edinilmiştir.
Gökçe, O., Özden, Ş. & Demir, A. (2008). Türkiye’de Afetlerin Mekânsal ve İstatistiksel Dağılımı Afet Bilgileri Envanteri. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
Hirabayashi, Y., Mahendran, R., Koirala, S., Konoshima, L., Yamazaki, D., Watanabe, S., & Kanae, S. (2013). Global flood risk under climate change. Nature Climate Change, 3(9), 816.
Hoyois, P., Below, R., Scheuren, J. M., & Guha-Sapir, D. (2006). Annual Disaster Statistical Review: Numbers And Trends. Centre for Research on Epidemilogy of Disasters: University of Louvain.
Işık, Ö., Aydınoğlu, H. M., Koç, S., Gündoğdu, O., Korkmaz, G. & Ay, A., (2012). Afet yönetimi ve afet odaklı sağlık hizmetleri. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28, 82-123.
Kadıoğlu, M. (2011). Afet Yönetimi Beklenilmeyeni Beklemek, En Kötüsünü Yönetmek. İstanbul: T.C. Marmara Belediyeler Birliği Yayını.
Karabulut, M., Sandal, E. K., & Gürbüz, M. (2007). 20 Kasım-9 Aralık 2001 Mersin sel felaketleri: meteorolojik ve hidrolojik açidan bir inceleme. KSU Journal o 13 f Science and Engineering, 10(1), 13-23.
Kay, A. L., Davies, H. N., Bell, V. A., & Jones, R. G. (2009). Comparison of uncertainty sources for climate change impacts: flood frequency in England. Climatic Change, 92(1-2), 41-63.
Kemaloğlu, M. (2015). Türkiye’de Afet Yönetiminin Tarihi ve Yasal Gelişimi. Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 52, 126-147.
MİLLİYET, (2018). 03 Mart 2018 tarihinde http://www.milliyet.com.tr/Yasam/Haber, adresinden edinilmiştir.
Özey, R. (2006). Afetler Coğrafyası. Aktif Yayınevi: İstanbul.
Özşahin, E. 2013. Türkiye’de Yaşanmış (1970-2012) Doğal Afetler Üzerine Bir Değerlendirme, 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı 25-27 Eylül 2013 – MKÜ, Hatay, s.1-8.
TABB (Türkiye Afet Bilgi Bankası), (2017). 15 Aralık 2017 tarihinde https://www.afad.gov.tr/tr/2399/TABB-Turkiye-
Afet-Bilgi- Bankasi, adresinden edinilmiştir.
TABB (Türkiye Afet Bilgi Bankası), (2018). 10 Ocak 2018 tarihinde https://www.afad.gov.tr/tr/3497/Haritalar, adresinden edinilmiştir.
TABB (Türkiye Afet Bilgi Bankası), (2018). 18 Şubat 2018 tarihinde https://tabb-analiz.afad.gov.tr/Genel/Raporlar.aspx, adresinden edinilmiştir.
TUAA (Türkiye Ulusal Afet Arşivi), (2013). 1970-2012 Yıllarına Ait Doğal Afetlere Ait İstatistikleri. Ankara: T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
Türkeş, M. & Deniz, A. Z. (2010). Klimatolojik/meteorolojik ve hidrolojik afetler ve sigortacılık sektörü. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7, 996-1020.
Türkeş, M., 2014. Kuraklık Olaylarının İklim Değişikliği ve Çölleşme Açısından Önemi ve Türkiye’deki 2013-2014 (?) Kuraklığının Sinoptik Klimatolojik/Meteorolojik ve Atmosferik Bağlantıları”. Hidropolitik Akademi İklim Değişikliği ve Kuraklık Çalışmaları, Ankara, 1-12.
United Nations, Department of Humanitarian Affairs, (1992). Internationally Agreed Glossary of Basic Terms Related to Disaster Management.93/36.
Zhai, P.M. & Guocai, Z. (2004). Climate Change and Meteorological Disasters. Science & Technology Review, 7, 3.