KÜLTÜREL MİRASI BELGELEYEREK ÖĞRENME: SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ SAHA TECRÜBELERİ
Bu araştırmanın amacı, kültürel miras ögeleriyle ilgili belgeseller hazırlayan sosyal bilgiler öğretmen adaylarının tecrübelerini değerlendirmektir. Bu araştırmada sosyal bilgiler öğretmen adaylarının deneyimleri ve bakış açılarını yorumlamak için nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomonoloji) deseni tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen 27 sosyal bilgiler öğretmen adayından (17 kadın, 10 erkek) oluşmaktadır. Toplanan veriler, içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonuçları, adayların kültürel mirası daha çok somut ögeler olarak algıladıklarını göstermektedir. Ayrıca adayların kültürel mirasın en önemli işlevlerini; kültürün aktarımı, devamlılığı ve yaşatılması olarak gördükleri tespit edilmiştir. Bunun yanında kültürel mirasın önemli olduğunu düşünen adayların kültürel mirasın işlevlerini açıklarken kullandıkları ifadeler, kültürel mirasa ilişkin algılarının olumlu olduğunu ortaya koymaktadır. Son olarak belgeleyerek öğrenme sürecinin adaylara öğrenim gördükleri şehri yakından tanıma (kültür, yerel tarih, yemek, hikâye vb. unsurlar), tarihi bilgileri somutlaştırma, bazı teknolojik yeterlilikler kazanma ve okul dışı öğrenmenin potansiyelini keşfetme açısından çeşitli katkılar sunmuştur.
LEARNING THE CULTURAL HERITAGE BY DOCUMENTING: FIELD EXPERIENCES OF TEACHER CANDIDATES OF SOCIAL STUDIES
The current study aims to assess the experiences of the social studies teacher candidates who created documentaries on items of cultural heritage. Phenomenology research design, which is one of the qualitative research methods, was selected in this study to describe the experiences and opinions of teacher candidates of social studies. The research study group consists of 27 teacher candidates of social studies (17 female, 10 male) who are identified by purposeful sampling method. Gathered data have been analyzed by the content analysis method. Research results have shown that teacher candidates of social studies suggest that they generally interpret cultural heritage as concrete items. In addition, it is revealed that teacher candidates perceive transition, continuity, and perpetuation of the culture as the most significant aspects of the cultural heritage. Furthermore, the statements used by teacher candidates who deem cultural heritage valuable while illustrating the cultural heritage functions show that their perception of cultural heritage is positive. Lastly, learning by documenting method offered significant contributions to teacher candidates in terms of getting to know the city (its culture, local history, food, story, etc.) where they are studying, embodying historical knowledge, gaining certain technical skills, and exploring the potential of learning out of school.
___
- Ablak, S., Dikmenli, Y. & Çetin, T. (2014). Üniversite öğrencilerinin
Kırşehir’in tarihi ve kültürel turizm değerlerine yönelik farkındalıkları.
Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 171-186.
- Adukaite, A., van Zyl, I., Er, Ş. & Cantoni, L. (2017). Teacher perceptions on
the use of digital gamified learning in tourism education: The case of
South African secondary schools. Computers & Education, 111, 172-190.
- Akay, A. S. (2006). Somut olmayan kültürel mirasın tarih
araştırmalarında kaynak olma özelliği. Milli Folklor Dergisi, 70, 38-58.
- Akkaya, M. (2017). Nazilli’deki kültürel ve tarihi değerlere ilişkin öğrenci
görüş ve bilgilerinin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri
Dergisi, 8, 226-239.
- Apostolopoulou, A. P., Carvoeiras, L. M. & Klonari, A. (2014). Cultural
heritage and education. Integrating tour maps in a bilateral project.
European Journal of Geography, 5(4), 67-77.
- Arıkan, İ. & Doğan, Y. (2013). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin kültürel
mirasla ilgili basari düzeyleri ve tutumlarının bazı değişkenlerce
incelenmesi (Adıyaman örneği). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi, 6(15), 29-68.
- Aslan, E. & Çulha, B. (2008). Kimiz biz?. Türkiye’deki ilköğretim
okullarında ‘’ulusal kimlik’’ ve ‘’kültürel miras eğitimi. M. Safran & D. Dilek
(Ed.), 21. yüzyılda kimlik, vatandaşlık ve tarih eğitimi içinde (s. 133-152).
İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
- Avcı, M. & Memişoğlu, H. (2016). Kültürel miras eğitimine ilişkin sosyal
bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Elementary Education Online, 15(1),
104-124.
- Bahtiyar-Karadeniz, C., Sarı, S. & Kabacık, M. (2018). Üniversite
öğrencilerinin Ordu ilinin doğal ve kültürel turistik çekiciliklerine ilişkin
farkındalık ve deneyimleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 667-
684.
- Bogdan, R. & Biklen, S. K. (2007). Qualitative Research For Education.
Boston, MA: Pearson.
- Çal, Ü. T. & Demirkaya, H. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının
kültürel mirasın korunmasına yönelik görüşleri. XI. Uluslararası Türk
Kültürü, Sanatı ve Kültürel Mirası Koruma Sempozyumu, içinde (s. 61-
66), 22-27 Ekim.
- Çetin, T. & Gürgil, F. (2014). Üniversite öğrencilerinin Bartın’ın doğal ve
kültürel turizm değerlerine yönelik farkındalıkları. Uşak Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4), 255-274.
- Çulha-Özbaş, B. (2014). İlköğretim sosyal bilgiler derslerinde kültürel
miras öğretimi. M. Safran. (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi (4. Baskı) içinde
(s. 744-763). Ankara: Pegem Akademi.
- Çulha-Özbaş, B. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminde tarihsel
alanlar. A. Şimşek & S. Kaymakcı. (Ed.), Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi
içinde (s. 205-224). Ankara: Pegem Akademi.
- Dere, İ. & Emeksever, A. (2018). Hayat bilgisi derslerinde sözlü tarihle
kültürel mirasın öğretimi. Gelecek Vizyonlar Dergisi (Future Visions
Journal), 5, 40-47.
- Dere, İ. & Kalender, M. (2019). "I have a history!" Life sciences teaching
with oral history activities. Education & Science, 44(200), 153-173.
- Deveci, H. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kültürden yararlanma:
Öğretmen adaylarının kültür portfolyolarının incelenmesi. Elektronik
Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 1-19.
- Dias, J. X. (2016). Çokkültürlülük ve kültürlerarasılık kavramlarından
kültürlerarası eğitime. D. Dilek (Ed.), Sosyal bilgiler eğitimi içinde (s.
299-310). Ankara: Pegem Akademi.
- Dinç, E., Erdil, M. & Keçe, M. (2011). Uşak Üniversitesi öğrencilerinin tarihi
ve kültürel eserler hakkındaki ilgi ve farkındalıklarının incelenmesi. Uşak
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 279-297.
- Dönmez, C. & Yeşilbursa, C. C. (2014). Kültürel miras eğitiminin
öğrencilerin somut kültürel mirasa yönelik tutumlarına etkisi.
Elementary Education Online, 13(2), 425‐442.
- Faulkner, S. L. & Trotter, S. P. (2017). Data saturation. In J. Matthes, C. S.
Davis & R. F. Potter (Eds.), Advanced the international encyclopedia of
communication research methods (p. 1-2). Wiley-Blackwell.
- Giménez, J. E., Ruiz, R. M. Á. & Listán, M. F. (2008). Primary and secondary
teachers’ conceptions about heritage and heritage education: A
comparative analysis. Teaching and teacher education, 24(8), 2095-
2107.
- Gómez-Carrasco, C. J., Miralles-Martinez, P., Fontal, O. & Ibañez-
Etxeberria, A. (2020). Cultural heritage and methodological
approaches-an analysis through initial training of history teachers
(Spain-England). Sustainability, 12(3), 933.
- Gürdoğan-Bayır, Ö. & Çengelci-Köse, T. (2019). Kültürel miras ve
korunmasına ilişkin ortaokul öğrencilerinin görüşleri. Kastamonu
Education Journal, 27(4), 1827-1840.
- Gürel, D. & Çetin, T. (2018). Sosyal bilgiler dersi ve kültür aktarımında
edindiği rol üzerine bir inceleme. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim
Dergisi, 6(2), 22-40.
- Gürel, D. & Çetin, T. (2019). A qualitative study on the opinions of 7th
grade students on intangible cultural heritage. Review of International
Geographical Education Online (RIGEO), 9(1), 32-62.
- Gürgil, F. (2017). Öğretmen adaylarının halk kültürüne yönelik algılarının
incelenmesi. Journal of History Culture and Art Research, 6(6), 523-541.
- Gürgil, F., Çetin, T. & Akkaya-Yılmaz, M. (2017). Views of prospective
teachers of social studies on world heritage. In R. Efe, R. Penkova, J. A.
Wendt, K. T. Saparov & J. G. Berdenov, (Ed.), Advanced developments in
social sciences (p. 107-120). Sofia: St. Kliment Ohridski University Press.
- Hunter, K. (1988). Heritage education in social studies. Retrieved 08
August, 2020, from
https://cool.culturalheritage.org/bytopic/misc/heritedu.html.
- Ismaeel, D. A. & Al-Abdullatif, A. M. (2016). The impact of an interactive
virtual museum on students' attitudes toward cultural heritage
education in the region of Al Hassa, Saudi Arabia. International Journal
of Emerging Technologies in Learning, 11(4), 32-39.
- Kafol, S. B., Dena, O. & Znidarsi, J. (2015). Opinion of the Slovenian
preschool teachers about arts and cultural education in kindergarten.
Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 1317-1325.
- Karakuş, U., Çepni, O. & Kılcan, B. (2011). İlköğretim ikinci kademe
öğrencilerinin turizme yönelik görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından
incelenmesi (Safranbolu’da nicel bir çalışma). Pegem Eğitim ve
Öğretim Dergisi, 1(4), 85-97.
- Keçe, M. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Ankara’nın tarihi
ve kültürel turizm değerlerine yönelik ilgi ve farkındalıkları. Journal of
Kirsehir Education Faculty, 16(1), 131-149.
- Koçoğlu, E., Akkuş, İ. & Özhan, U. (2016). Yeni bir öğrenme ortamı olarak
artırılmış gerçeklik uygulamalarıyla sosyal bilgiler öğretimi. R. Sever, A.
Aydın & E. Koçoğlu. (Ed.), Alternatif yaklaşımlarla sosyal bilgiler eğitimi
içinde (s. 327-356). Ankara: Pegem Akademi.
- Kolivand, H., El Rhalibi A., Abdulazeez S. & Praiwattana P. (2018). Cultural
heritage in marker-less augmented reality: A survey. In Turcanu
Carutiu, D. (Ed.), Advanced methods and new materials for cultural
heritage preservation. London: Intechopen.
- Kurtdede-Fidan, N. (2019). Karakter ve değerler eğitiminde yararlanılan
yöntem ve teknikler. A. F. Ersoy & P. Ünüvar (Ed.), Karakter ve değerler
eğitimi içinde (s. 215-240). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Leavy, P. (2017). Research design: Quantitative, qualitative, mixed
methods, arts-based, and community-based participatory research
approaches. New York: Guilford.
- Lee, S. & Bang, Y. S. (2011). Listening to teacher lore: The challenges and
resources of Korean heritage language teachers. Teaching and
Teacher Education, 27(2), 387-394.
- Levy, S. A. (2016). Parents׳, students׳, and teachers׳ beliefs about
teaching heritage histories in public school history classrooms. The
Journal of Social Studies Research, 40(1), 5-20.
- Mancı, A. R. (2019). Üniversite öğrencilerinin kültürel miras farkındalığı
ve deneyimleri: Harran Üniversitesi örneği-Şanlıurfa. Türk Turizm
Araştırmaları Dergisi, 3(4), 1164-1177.
- Meydan, A. & Akkuş A. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde müze
gezilerinin tarihi ve kültürel değerlerin kazandırılmasındaki önemi.
Marmara Coğrafya Dergisi, 29, 402-422.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim
programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim
Bakanlığı.
- Mortara, M., Catalano, C. E., Bellotti, F., Fiucci, G., Houry-Panchetti, M. &
Petridis, P. (2014). Learning cultural heritage by serious games. Journal
of Cultural Heritage, 15(3), 318-325.
- Oğuz, M. Ö. (2008). Türkiye’nin somut olmayan kültürel mirası. Ankara:
Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Oğuz, M. Ö. (2013). Sunuş. M. Ö. Oğuz, E. Ölçer-Özünel & S. Gürçayır-Teke
(Ed.), Somut olmayan kültürel mirasın geleceği, Türkiye deneyimi
içinde (s. 5-6). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Ott, M. & Pozzi, F. (2011). Towards a new era for cultural heritage
education: Discussing the role of ICT. Computers in Human Behavior,
27(4), 1365-1371.
- Özlek, G. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin somut olmayan kültürel
miras öğretimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi,
Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Aksaray).
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
- Pamuk, A. & Pamuk, İ. (2019). Sosyal bilgilerde yerel tarih. T. Çelikkaya, Ç.
Ö. Demirbaş, T. Yıldırım & H. Yakar, (Ed.), Yeni program ve ders
içeriklerine göre sosyal bilgiler öğretimi II içinde (s. 433-454). Ankara:
Pegem Akademi.
- Pérez, R. J., López, J. M. C. & Listán, D. M. F. (2010). Heritage education:
Exploring the conceptions of teachers and administrators from the
perspective of experimental and social science teaching. Teaching
and Teacher Education, 26(6), 1319-1331.
- Polat, S. (2018). The attitudes and awareness of the teacher candidates
about cultural heritage. World Journal of Education, 8(5), 49-62.
- Polat, S. (2019). Sosyal bilgilerde kültürel miras konularının öğretimi. T.
Çelikkaya, Ç. Ö. Demirbaş, T. Yıldırım & H. Yakar (Ed.), Yeni program ve
ders içeriklerine göre sosyal bilgiler öğretimi II içinde (s. 357-389).
Ankara: Pegem Akademi.
- Sağ, Ç. & Ünal, F. (2019). Öğrencilerin somut olmayan kültürel mirasa
ilişkin farkındalıklarının belirlenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1550-1560.
- Scovazzi, T. (2015). Intangible cultural heritage as defined in the 2003
UNESCO convention. In G. M. Golinelli. (Eds.), Advanced cultural
heritage and value creation, towards new pathways (p. 105-126).
Switzerland: Springer.
- Sidekli, S. & Karaca, L. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde yerel, kültürel
miras öğelerinin kullanımına ilişkin öğretmen adayı görüşleri.
Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 5, 20-38.
- Tuncel, G. & Altuntaş, B. (2020). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin kültürel
miras algısı: Göstergebilimsel bir analiz. Uluslararası Alan Eğitimi
Dergisi, 6(1), 123-140.
- UNESCO Türkiye Millî Komisyonu, (t.y.). UNESCO Dünya Mirası Listesi. 26
Temmuz 2020 tarihinde
http://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-
Miras%C4%B1-Listesi adresinden edinilmiştir.
- UNESCO, (2003). The convention for the safeguarding of the intangible
cultural heritage. Paris: UNESCO.
- Uztemur, S., Dinc, E. & Acun, I. (2019). Teaching social studies in historic
places and museums: An activity based action research. International
Journal of Research in Education and Science (IJRES), 5(1), 252-271.
- Üztemur, S., Dinç, E. & Acun, İ. (2018). Müzeler ve tarihi mekânlarda
uygulanan etkinlikler aracılığıyla öğrencilerin sosyal bilgilere özgü
becerilerinin geliştirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 46, 294-324.
- Vargün, Ö. & Nuhoğlu, M. (2019). Kültürel miras eğitiminde bilgi iletişim
teknolojilerinin rolü ve mobil uygulamalar. UNIMUSEUM, 2(2), 45-53.
- Yazıcı, H., Koca, M. K., Ekiz, E. & Akpınar, E. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen
adaylarının Afyonkarahisar turizmi hakkındaki algıları. Anadolu
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi (AJESI), 7(3), 458-485.
- Yeşilbursa, C. C. & Barton, K. C. (2011). Preservice teachers' attitudes
toward the inclusion of heritage education in elementary social
studies. Journal of Social Studies Education Research, 2(2), 1-21.
- Yeşilbursa, C. C. & Uslu, S. (2014). The comparison of Turkish and
American pre-service social studies teachers' attitudes toward
heritage education. Electronic Turkish Studies, 9(8), 879-891.
- Yeşilbursa, C. C. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminde yerel tarih.
A. Şimşek & S. Kaymakcı (Ed.), Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.
143-170). Ankara: Pegem Akademi.
- Yükseköğretim Kurumu [YÖK]. (2006). Sosyal Bilgiler Öğretmenliği
Programı. 20 Temmuz 2020 tarihinde
https://www.anadolu.edu.tr/akademik/fakulteler/1989/sosyal-bilgiler-
ogretmenligi-programi/ adresinden edinilmiştir.
- Yükseköğretim Kurumu [YÖK]. (2018). 2018 Sosyal Bilgiler Öğretmenliği
Lisans Programı. 03 Ocak 2021 tarihinde
https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi
/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-
Programlari/Sosyal_Bilgileri_Ogretmenligi_Lisans_Programi09042019.
pdf adresinden alınmıştır.