Sevdanur ÇELEN, Sinem FİDAN, Meryem HAYIR KANAT

2017 PROGRAMINA GÖRE DÜZENLENMİŞ İLKOKUL SOSYAL BİLGİLER DERS KİTABINDAKİ COĞRAFYA KONULARININ İNCELENMESİ

Sosyal Bilgiler; bireyin değişen dünya ve ülke koşullarına uygun bilgi, beceri ve tutum geliştirerek toplumsal varoluşunu gerçekleştirilmesini amaçlayan çok disiplinli bir öğrenme alanıdır. Sosyal bilimlerin birçok alanının birleşmesinden oluşan sosyal bilgiler dersi içerisinde coğrafya disiplini önemli bir yer tutar. Sosyal Bilgiler dersi kapsamında coğrafya öğretimi öğrencilerin coğrafi düşünme yeteneği kazanmasını, doğal ve beşeri çevrelerini tanımasını, çevreleri ile sağlıklı ilişiler kurabilmelerini hedefler. Bu hedeflerin öğrenciye aktarılmasında Sosyal Bilgiler ders kitaplarında ele alınan coğrafya konularının düzeyi ve sunuluş biçimi, öğrencilerinin derse aktif katılımının sağlanması açısından son derece önemlidir. Bu çalışmada, Sosyal Bilgiler 4.sınıf ders kitabındaki coğrafya konuları ele alındı ve coğrafya konularının kazanımlarına uygunluğu noktasında yeterliliği değerlendirildi. Araştırma kapsamında nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve araştırma bulgularına doküman analizi yapılarak ulaşıldı. Elde edilen bulgulara göre, hazırlanan yeni Sosyal Bilgiler 4.sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında coğrafya konuları kapsamında “İnsanlar, Yerler ve Çevreler”, “Küresel Bağlantılar” ve “Kültür ve Miras” üç öğrenme alanı olarak tespit edildi. Sonuç olarak 4. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının görsellik ve etkinlik açısından bazı eksiklikleri bulunsa da öğrencileri coğrafya disiplini ile tanıştırma noktasında başarılı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal Bilgiler, 4. Sınıf Ders Kitabı, Coğrafya, Kazanımlar

INVESTIGATION OF THE GEOGRAPHICAL ISSUES IN THE SCHOOL OF PRIMARY SOCIAL STUDIES ACCORDING TO THE 2017 PROGRAM

Social studies; It is a multidisciplinary learning area that aims at realizing the social existence of the individual by developing knowledge, skills and attitudes appropriate to changing world and country conditions. Geography discipline has an important place in the social studies course which consists of the merger of many fields of social sciences. Geography education within the scope of Social Studies students to gain geographic thinking, natural and human environment to recognize aims to enable them to use the elements and establish healthy relationships with their environment. The level and presentation of the geography subjects discussed in the Social Studies textbooks in transferring these goals to the students is extremely important in terms of ensuring the active participation of the students in the course. In our study, the geography subjects in the 4th grade textbook of Social Studies were evaluated by adequacy of geography subjects for their appropriateness.Qualitative research method was used within the scope of our research and the research findings were obtained by document analysis. According to the findings, ”People, Places and Environments““Global Links” and “Culture and Heritage” were determined as three learning areas within the scope of the new Social Studies 4th grade social studies textbook. As a result, although there are some deficiencies in terms of visuallity and effectiveness of 4th grade Social Studies textbook, it has been concluded that it is successful in introducing students with geography discipline.

Keywords:

Social Studies, 4th Grade Textbook, Geography, Gains,

PDF

___

Akengin, H. & İbrahimoğlu, Z. (2010). Sosyal bilgiler dersinde karikatür kullanımının öğrencilerin akademik başarısına ve derse ilişkin görüşlerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 1-19.
Aktan, S. & Saylan, N. (2013). Bir öğretim alanının doğuşu: Abd'de sosyal bilgilerin gelişimi (1983-1916). Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 4(2), 55-78.
Beldağ, A. & Aktaş, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî eser kullanımı: nitel bir çalışma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 953-981.
Darakçı, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitaplarında harita kullanımı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4, 15-31.
Demir, S. B.& Akengin, H. (2014). Hikayelerle Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
Doğanay, A. (2008). Çağdaş sosyal bilgiler anlayışı ışığında yeni sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 77-96.
Dursun, F. & Eşgi, N. (2008). 4.ve 5. sınıf sosyal bilgiler öğretimi ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirmesi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 21-34.
Evirgen, Ö. F., Özkan, J., Öztürk, S. & Özdural, Z. (2017). Ortaokul Sosyal Bilgiler 4. Sınıf Ders Kitabı. İstanbul : Saray Matbaacılık.
Gedik, H. (2010). Güncel olayların ilköğretim sosyal bilgiler derslerinde kullanımı ve öğrenci görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 97-118.
Gülersoy, A. (2013). İdeal ders kitabı arayışında Sosyal Bilgiler ders kitaplarının bazı özellikler açısından incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 2(1), 8-26.
Gürel, D. (2017). 2017 Taslak Sosyal Bilgiler Öğretim Programına Yönelik Yapısal Bir Değerlendirme.I. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu (USEAS2017) Tam Metin Bildiri Kitabı. Antalya: Sınırsız Eğitim ve Araştırma Derneği.
İnan, S. (2014). Sosyal Bilgiler Eğitimi: Nedir, Ne Zaman Ve Neden- Tanımlar, Tarihi Kökleri Ve Açıklamalar. S. İnan (ed.), Sosyal bilgiler eğitimine giriş içinde (s. 1-18). Ankara: Anı Yayıncılık.
Kılınç, A. (2007). Bir öğretim stratejisi olarak kavram haritalarının kullanımı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 21-48.
Kızılçaoğlu, A. (2006). İlköğretimin birinci kademesinde coğrafya eğitimi ve öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, 14, 81-106.
Koçoğlu, E.& Aydın, M. (2017). Alan Uzmanlarına göre 2017 sosyal bilgiler programının 2005 programı çerçevesinde analizi. International Journal of Social Science Research, 6(11), 60-72.
MEB, (2017). 15.07.2018 tarihinde https://oygm.meb.gov.tr/www/mesleki-gelisimi-destekleme-ve-izleme-dairesi-baskanligi/kategori/8, adresinden edinilmiştir.
NCSS, (1993). The Social Studies Professional. Washington DC: National Council for the Social Studies.
Oruç, Ş. & Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121-132.
Özgüç, N .& Tümetekin, E .(2010). Coğrafya, Geçmiş-Kavramşar-Coğrafyacılar.İstanbul: Çantay Kitabevi,
Sever, R. & Koçoğlu, E. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarındaki coğrafya konularına ilişkin sosyal bilgiler öğretmenleriningörüşleri/Diyarbakır merkez ilçe örneği.Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 17-34.
Şahin, M. (2014). Sosyal bilgiler ders kitaplarının görsel tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 31-46.
Yazıcı, K. (2006). Sosyal bilgilerde kullanılan görsel araçlar: haritalar-küreler, resimler, tablolar ve grafikler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 651-662.
Ünlü, M. (2001). İlköğretim okullarında coğrafya eğitim ve öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, 3, 31-48.
Ünlüer, G. & Yaşar, Ş. (2012). Sosyal bilgiler dersinde gazete kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 43-57.