YÖRÜK KÜLTÜRÜNDE DÜĞÜN- ÖLÜM ÂDETLERİ VE ADLANDIRMALARI

Günümüzde tamamı yerleşik hayata geçmiş bulunan Yörükler yaşadıkları yörelerde geçmişten taşıdıkları kültürel değerlerin izlerini hala sürdürmektedirler. Çalışmanın örneklemini oluşturan Anamur tamamıyla bir Yörük diyarıdır. Yöre sınırları içerisinde Sarıkeçili, Tekeli ve Bahşiş yörükleri yaşamını sürdürmektedir. Ulaşım şartlarının zorluğu ve merkezi yerlere uzaklığı sebebiyle söz konusu Yörük aşiretleri Türkiye sınırları içerisinde yerleşik hayata en son geçen Yörük obaları olma özelliklerini taşımaktadırlar. Çalışmada, Anamur’da yaşayan Yörüklerin özellikle Toroslar civarında yerleşik hayata geçmiş olanlarının kültürel değerlerini hem yaşantılarında hem de ağız özelliklerinde taşıdıkları tespit edilmiştir. Çalışmayı önemli kılan diğer bir özellik ise çalışmanın yapıldığı dönemde Yörük nüfus içinde yaşlı kesimin yoğunlukla yaşadığı 3 köyün yapılan baraj dolayısıyla artık haritada olmayışıdır. Derlemeler sırasında en fazla yaşlı nüfus bu köylerde bulunurken kılık-kıyafetten yeme-içmeye kadar geleneksel Yörük hayatının birçok özelliği de bu köylerde tespit edilmiştir. Uzun süren saha çalışmasının ardından derlenen metinler ışığında Yörük kültürüne ait birçok gelenek ve ağız özelliği incelenmiş ve bunlar metin içerisinde koyu renklerle belirtilmiştir.  
Anahtar Kelimeler:

-

-

Today, Yoruks who had transfromed to settled live maintain their cultural values carried from the past in the region where they live. Anamur which constitutes the sample group is completely a Yoruks region. In the region Sarıkeçili, Tekeli and Bahşiş Yoruks still maintain thier lives. Such Yoruk gruops are the last ones who transformed to settled life in Turkey because of the region’s distans from central locations and difficulty of transportation. In the study it was found that the Yoruks live in Anamur especially those settled around the Toros Mountains kept their cultural values and linguistic features in context of dialect. Another importance of the study is that in the term of the study 3 villages which comprised the oldest persons of sample groups are under water of the damn built int region. During the study in the 3 villages besides the oldes persons, from costumes to eating and drinking and more other features of traditional Yoruk life are found together. Many traditions and dialect features of Yoruk culture were investigated after the long period of area study and in the light of compilated texts

___

  • • Doğan, M.S ve Doğan C. (2004).Tarihsel Gelişim Sürecinde Yörükler, Sosyoloji Konferansları Dergisi, Cilt 30, Ankara.
  • • Dulkadir, Hilmi (1993). Yörükler, İçel Kültür Dergisi, Sayı. 29, Eylül, Mersin: Kültür Ofset Basımevi
  • • Eren Naci (1979). Yörük Göçü, T.F.A. 18-19/362 Eylül.
  • • Sümer, Faruk (1992) Oğuzlar (Türkmenler), İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
  • • Gelekçi, Cahit (2004). Türk Kültüründe Oğuz-Türkmen-Yörük Kavramları, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 1.
  • • Gündüz, Tufan (1997). Anadolu 'da Türkmen Aşiretleri "Bozuluş Türkmenleri 1540-1640”, Ankara: Bilge Yayınları.
  • • Kadri, Hüseyin Kazım (1943). Büyük Türk Lugatı, Cilt 3, İstanbul.
  • • Öğel, Bahattin (1991). Türk Kültür Tarihine Giriş, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara: Başbakanlık Basımevi.
  • • Nas, Gönül Erdem (2014), Anamur ve Yöresi Ağızları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
  • • Nas, Gönül Erdem (2013). Yörük Kültüründe Kilim ve Kilim Motifi Adlandırmaları (Anamur Örneği), Yayınlanmış Bildiri, Uluslar arası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi, Saraybosna, 17-19 Mayıs.
  • • Sami, Şemsettin (2004). Kamus-ı Türki, İstanbul: Kapı Yayınları.
  • • Türkdoğan, Orhan (1996). Anadolu’nun Etnik Yapısı, Dünü ve Bugünü, Türk Dünyası Tarih Dergisi, Sayı 112.