TÜRÂBÎ DEDEBABA DİVANI’NDA İKTİBASLAR

TürābĮ 19. yüyılda Hacıbektaş Pir evinde dedebabalık yapmıştır. Hem aruz vezniyle hem de sade halk Türkçe’siyle yazdığı şiirler Bektâşî çevrelerinde çokça sevilmiş dilden dile dolaşmıştır. Divanı eski harflerle basılmış fakat sağlıklı bir nüsha oluşturulamamıştır. Divanındaki şiirlerden hareketle onun Klasik edebiyatın gerektirdiği bilgi ve becerilere sahip olduğunu söyleyebiliriz. Şiirlerinin çoğunluğu tasavvufi karakter taşımasına rağmen tekdüze bir işleyiş ve tasavvufi öğreti yoktur. Şiirlerinde akıcı, sıcak, çekici, duru ve yalın bir kullanır. Tabiatın tüm incelikleriyle güzelliklerini büyük bir başarı ve ustalıkla şiirlerine yansıtmıştır. Din dışı sevgiyi bazı şiirlerinde derinlemesine ve vurgulayarak işlemiştir. Aruz ve hece ölçülerini kullanmıştır. TürābĮ’nin şiirlerinde işlediği konuların başında sıkça kullandığı Hurûfiliğe ait terminolojiler gelmektedirler. Şiirlerinde Hurûfîlikle ilgili terimlerin çokluğu ve Hurûfîlik üzerine yazdığı manzum risalesi göz önüne alındığında Türâbî’nin Hurûfiliğin kuvvetli etkisi altında olduğunu söylemek mümkündür.TürābĮ on dokuz yıl dedebabalık yaptıktan sonra M. 1868’de Hakk’a yürümüştür. Kabri, Nevşehir’in Hacıbektaş ilçesindeki Pir Evi’ndedir.

Anahtar Kelimeler:

Anahtar Kavramlar: Türâbî, Bektâşîlik, Hurûfîlik, iktibas, ayet, hadis

-

Türâbî was a “dedebaba” for nineteen years in this century His poems that was written using both vernacular Turkish and the rules of classical Ottoman poetry was very popular among Bektashi order. His poems were printed using old alphabet but they couldn’t be preserved. We can say that he has knowledge and ability althougth most of his poems have sufictis character, they aren’t monotonous. He used an atractive, simple, fluid language in his poems. He reflected all beauties and finesses of tariga in his poems successfulyand and expertly. He emphasized nonreligios love in his some poems deeply. He used syllabic meter and the muhes of classical Ottoman poetry. The terminology belongs to “Hurufilik” is freguent used as the subje ct in his poems. When we keep in mind. His pamphlet that is written in verse, it’s possıble to say that Türâbî is in the effect of “Hurufilik”. He died in M. 1868 after he had been “dedebaba” for nineteen years. His tomb is in Hacıbektaş

Keywords:

Türâbî, the Bektashi, Hurûfî, iktibas, verse, hadith,

PDF

___

Azar, Birol (2005). Türâbî Divanı (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
Chittick, William (1997). Varolmanın Boyutları (Çev. Turan Koç). İstanbul: İnsan Yay.
__________________(2003) Tasavvuf ( Çev. Turan Koç). İstanbul: İz Yay.
Çelik, Nilüfer (2001). “Fuzuli’nin Türkçe Divanında Geçen Ayetler ve Yorumları”, İlahiyat Fakültesi Dergisi, (6): 132
Fığlalı, Ethem Ruhi (1994). Türkiye’de Alevilik-Bektaşilik. Ankara: Selçuk Yay.
Gölpınarlı, Abdülbaki (1973). Hurufi Metinleri Kataloğu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
_____________________ (1992-A) Alevi-Bektaşi Nefesleri, İstanbul.
______________________ (1992-B) Melâmîlik Ve Melâmîler, İstanbul.
Koca, Şevki (1995). Melâmî-Bektâşî Metaforunda İrşad Paradigması Mürg-i Dil. İstanbul: Nazenin Yay.
Noyan, Bedri (1998). Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik (Hzl. Şakir Keçeli). C. 1. Ankara: Ardıç Yay.
Özcan, Hüseyin (2008). Fatiha Suresi Hacı Bektaş Veli. İstanbul: Horasan Yay.
Savran, Hülya “Türâbî Divanı’ndan Hareketle Klasik Türk Edebiyatında İnançla İlgili İbarelerin Anlam Bakımından İncelenmesi” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (3) Http://Www.Sosyalarastirmalar.Com/Cilt3/Sayi15pdf/Savran_Hulya.Pdf (Erişim Tarihi: 11.11.2015)
Yeşilyurt, Temel (2003). “Alevi-Bektaşiliğin İnanç Boyutu”. İslamiyat 6 (3).
Yılmaz, Mehmet (1992). Edebiyatımızda İslami Kaynaklı Sözler (Ansiklopedik Sözlük). İstanbul: Enderun Kitabevi.
Yüksel, Müfid (2002). Bektaşilik ve Mehmed Ali Hilmi Dedebaba. İstanbul: Bakış Yay.