Bilal GÜZEL

KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE “AĞZI MÜHÜRLÜ” DEYİMİ ÜZERİNE

Deyimler, gerçek anlamından az çok ayrı, kendine özgü bir anlam taşıyan kalıplaşmış söz öbekleridir. Dil malzemesi olmalarının yanı sıra toplum yaşayışını ve kültürünü de yansıtırlar. Geçmişte edebi metinlerde kullanılan deyimlerin bir kısmı çeşitli nedenlerle bugün kullanımdan düşmüştür. Bu makalenin konusu olan “ağzı mühürlü” deyimi sözlüklerde yer almaz. Deyim sözlüklerinde “ağzını mühürlemek” şekliyle geçen deyime “konuşmamak, susmak” anlamları verilmiştir. Yapılan taramalarda “Ağzı mühürlü” deyimine ilk defa on yedinci yüz yıl şairlerinin şiirlerinde rastlanmıştır. Deyimin sözlüklerde verilen “konuşmamak, susmak” anlamı bazı beyitlerde bağlama uygun olmadığı görülmüştür. Bu makalede “ağzı mühürlü” deyimi, örnek beyitlerdeki bağlam doğrultusunda anlamlandırılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Deyim, Klasik Türk Şiiri, Mühür

PDF

___

AKSOY Ömer Asım (1988). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, C.2.İstanbul: İnkılâp Yay.
AKSOYAK, İsmail Hakkı(2016). 14.yy’dan 19.yy.’a Anadolu ve Rumeli’de Yazılmış Türkçe Edebî Metinler Üzerine Söylenmemiş Sözler. Ankara: Grafiker Yayınları.
ALPAYDIN, Bilal (2007). Refî‘-i Kâlâyî Dîvânı (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
ARSLAN, Mehmet (2002). Şeref Hanım Divanı. İstanbul: Kitabevi Yay.
AYVERDİ, İlhan (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. 4. Baskı. İstanbul: Kubbealtı Yay.
ÇETİNKAYA, Ülkü(2009). Divan Şiirinde Çok Başlu(Ziyâde-ser) Deyimi Üzerine,Turkish Studies, 4/2(Winter):226-78.
Derleme Sözlüğü (1993). C.I, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
ERİŞEN YAZICI, Gülgün(2010). Kâmî Divanı. ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10619,kamipdf.pdf?0 (erişim tarihi: 27.01.2017)
ERTAN, Mehmet Emin(1995). Divan Edebiyatında Ramazaniyeler Üzerine İncelemeler, Doktora Tezi, Edirne: Trakaya Üniversitesi.
EYÜBOĞLU, E. Kemal (1975). On Üçüncü Yüzyıldan Günümüze Kadar Şiirde ve Halk Dilinde Atasözleri ve Deyimler, C.2, İstanbul.