KLÂSİK TÜRK ŞİİRİNDE MUM MAKASI: MIKRÂZ

Osmanlı döneminde günlük hayatta kullanılan çeşitli araç ve gereçlerin şiirde bir şekilde kullanıldığı görülmektedir. Bu eşyalar içinde şiire en fazla girenlerden biri de mumdur. Mumla ilgili yardımcı çeşitli aletlerin de mumla birlikte şiirde kullanılması normal durumdur. Bu yazıda mumum söndürülmesine yardımcı olan mum makası (mıkraz) ve mum külahının klasik şiirde kendine nasıl bir yer bulduğuna değinilmiştir. Mumun fitilinin mıkrazla kesilmek suretiyle söndürülmesi eylemi genel olarak şiirde başın kesilmesi ve benzeri teşbihlerle birlikte bir benzetme unsuru hâline geldiği görülmüştür. Ayrıca bu makaleyle artık birer antika olarak görülen bu küçük araçların şiir vasıtasıyla hatırlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Şiir, mıkraz (mum makası), mum külahı

PDF

___

Abdülaziz Bey (2002). Osmanlı Âdet, Merasim ve Tabirleri, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Armutlu, Sadık (2010). “Şem’ ü Pervane”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C: XXXVIII, s. 495-497, İstanbul.
Arseven, Celal Esad (1966). Sanat Ansiklopedisi, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul.
Doğan, Muhammet Nur (1997). Şeyhülislâm Es’ad ve Dîvânı, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul.
Karacan, Turgut (1991). Bosnalı Alaeddin Sabit Divan, Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, Sivas.
Kavruk, Hasan (2001). Şeyhülislâm Yahyâ Divânı, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
Koçu, Reşad Ekrem (1960). İstanbul Ansiklopedisi, C. IV, İstanbul Ansiklopedisi Neşriyatı, İstanbul.
Koçu, Reşad Ekrem (1966). İstanbul Ansiklopedisi, C. VIII, Koçu Yayınları, İstanbul.
Küçük, Sabahattin (1994). Bâkî Dîvânı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Onay, Ahmet Talât (1993). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara.
Pakalın, Mehmet Zeki (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul.
Pala, İskender (1998). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
Parlatır, İsmail (2012). Fuzûlî Türkçe Divan, Akçağ Yayınevi, Ankara.
Serdaroğlu, Vildan (2006). Sosyal Hayat Işığında Zâtî Divanı, İsam Yayınları, İstanbul.
Şentürk, Ahmet Atillâ (2016). Osmanlı Şiiri Kılavuzu, C. I, Osmanlı Edebiyatı Araştırmaları Merkezi, İstanbul.
Tarlan, Ali Nihad (1985). Fuzûlî Divanı Şerhi, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara.
Tarlan, Ali Nihat (1992a). Ahmet Paşa Divanı, Akçağ Yayınevi, Ankara
Tarlan, Ali Nihat (1992b). Hayâlî Divanı, Akçağ Yayınevi, Ankara.
Yakar, Halil İbrahim (2010). Edirneli Şevkî Dîvânı, Palet Yayınları, Konya.
Yekbaş, Hakan (2010). Sehî Bey Divânı, Kitabevi Yayınları, İstanbul.