TÜRKÇEDE ARİSTOTELES HAKKINDA YAZILAN İLK TELİF ESER VE ARİSTOTELES TERMİNOLOJİSİNE DÖNÜK BAZI DEĞİNİLER

Bu çalışmada, Türkçede Aristoteles hakkında yazılan ilk telif eser olma özelliği taşıyan 1931 tarihli Aristo adlı kitap konu edilmektedir. Feylesof Mustafa Namık Çankı tarafından kaleme alınan bu eser hem Aristoteles felsefesini irdelemekte hem de Aristotelesçi mefhumlar üzerinden "Kınalızade Ali Çelebi, Erzurumlu İbrahim Hakkı, Taşköprülü Ahmet, Akkirmanî ve Gelenbevî gibi Türk feylesof ve alimleri"yle mukayeseler yapmaktadır. Bu itibarla anılan eser Aristoteles'in, klasik dönem sonrası Türkçe felsefedeki etkisini anlamak için önemli bir arşiv-metin niteliği de taşır. Diğer taraftan Çankı, muhtevası itibariyle henüz aşılamamış bir eser olan üç ciltlik Büyük Felsefe Lûgatı'nın da yazarıdır. Bu sözlük hem Türkçede Aristoteles terminolojisinde yaşanan sorunların çözümü için hem de Aristoteles felsefesini Türkçeye daha derinlikli ve kalıcı bir dille aktarmak için vazgeçilemez bir kaynak olma özelliği taşımaktadır.

THE FIRST TURKISH BOOK ON ARISTOTLE AND SOME REMARKS ON HIS PHILOSOPHICAL TERMINOLOGY

This paper investigates the first Turkish book on Aristotle. It is a book written by philosopher Moustapha Namik Chanki in 1931. The book, Aristo, introduces both Aristotelian philosophy and makes very important comparisons with "Turk philosophers like Kınalızade Ali Çelebi, Erzurumlu İbrahim Hakkı, Taşköprülü Ahmet, Akkirmanî and Gelenbevî". In this regard, stated book carries the future of archive-text to understand the place of Aristotle in Turkish. On the other hand, we emphasized that Chanki himself is also one of the unique philosopher to see the process of Aristotelian philosophical terminology in Turkish. Especially, his dictionary of philosophy (Büyük Felsefe Lûgatı) is a big source to overcome the crisis in Turkish philosophical terminology.