Kutadgu Bilig'de Devlet ve Devletin Amacı
Türkler açısından medeniyetler arası bir geçiş süreci diye nitelendirilebilecek bir dönemde, XI. yüzyılda kaleme alınan Kutadgu Bilig, hem İslâmiyet öncesi hem de İslâmiyet sonrası sahip olunan değerleri içinde barındırmaktadır. 1069 yılında Yusuf Has Hacib tarafından yazılan ve Karahanlı hükümdarı Tavgaç Kara Buğra Han'a sunulan Kutadgu Bilig'de, yazıldığı dönemin toplumsal sorunları ele alınmış, ağırlıklı olarak devlet düzeni ve yönetimi konu edilmiştir. Evren tasavvuru, insan, devlet gibi temel kurum ve kavramların eserdeki değerlendiriliş şekli, İslâmi dönemdeki kavramsal dönüşümü anlamamızı sağlamaktadır. Bu açıdan bakıldığında, Kutadgu Bilig, Türk devlet düşüncesinin İslâm öncesi ve sonrasını yansıtan bir sentez niteliği taşımaktadır. Çalışmadaki amaç, devlet ve adalet kavramlarının Kutadgu Bilig'de nasıl anlaşıldığını ve bu kavramlara yüklenen anlamların İslâm öncesi Türk devlet düşüncesiyle bağlarını anlamaktır. İslâm öncesi Türk devlet düşüncesi ayrı bir çalışma konusu olmakla birlikte, devlet-adalet ilişkisinin kültürel süreklilik çerçevesinde nasıl bir seyir takip ettiğini görmek bir gereklilik olarak kabul edildiğinden, İslâm öncesi dönemin yazılı kaynakları Orhon Yazıtları'ndaki , konuyla ilgili olan düşüncelere de dipnotlarda yer verilmiştir.
State and Objective of State in Kutadgu Bilig
The objective of this study is to demonstrate and evaluate the state comprehension in Kutadgu Bilig, which is accepted as one of the essential sources of the history of Turkish culture. To better asses the conveyed message in Kutadgu Bilig, and understand the stated social conflicts, and to make a contact with pre-Islamic period, Orhon Yazıtları and Divânü Lugâti't-Türk are used as main sources. In the study, especially the understanding of "justice" concept in Turkish state comprehension has been aimed to be defined.
___
- Arat, R. Rahmeti, Kutadgu Bilig Çevirisi, İstanbul, Kabalcı Yayınları, 2006.
- Arsal, S. Maksudi, Türk Tarihi ve Hukuk, İ.Ü. Yayınları No:336, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1947.
- Arslan, Mahmut, Kutadgu Bilig'deki Toplum ve Devlet Anlayışı, İ.Ü.Ed. Fak. Yayınları, Edebiyat Fakültesi Basımevi,İstanbul, 1987.
- Başer, Sait, Kutadgu Bilig'de Kut ve Töre, Sakarya, Sakarya Valiliği Yayınları, 2006. Bıçak, Ayhan , "Osmanlı Devleti'nin Kozmogonik Temelleri", Kutadgubilig Felsefe-Bilim Araştırmaları, Sayı 7, İstanbul, Ülke Yayın, 2005, s. 189-200. "
- Cahun, Leon, Asya Tarihine Giriş, İstanbul, Seç Yayın, 2006.
- Dilaçar, Agop, Kutadgu Bilig İncelemesi, Ankara TDK Yayınları, Ankara Üniversitesi Basımevi, 1972.
- Divitçioğlu, Sencer, "Kartuklardan Karahanlılara", Ortaçağ Türk Toplumları Hakkında, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2004, s. 93-151.
- Esin, Emel, İslâmiyet'ten Önceki Türk Kültür Tarihi ve İslâm 'a Giriş, İstanbul, Edebiyat Fakültesi ' Matbaası, 1978.
- Esin, Emel, "Ay-yıldız Motifinin Proto Türk Devirden Hakanlıklara Kadar İkonografisi", Orta Asya'dan Osmanlıya Türk Sanatında İkonografık Motifler, İstanbul, Kabalcı Yayınları, 2004, s. 59-112.
- Fârâbî, El-Medinetül-Fazıla, Çeviren:Nafız Danışman, İstanbul, Maarif Basımevi, 1956.
- Gabain, A. "Köktürklerin Tarihine Bir Bakış", Çev. Saadet Çağatay, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, C.TSayı 5'den ayrı basım, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1944, s. 685-695.
- Genç, Reşat, Karahanlı Devlet Teşkilatı, İstanbul, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1981.
- Giraud, Rene, Göktürk İmparatorluğu, Çev. İsmail Mangaltepe, İstanbul, Ötüken Yayınları, 1999.
- Gömeç, Sadettin, Türk Kültürünün Ana Hatlan, Ankara Akçağ Yayınları, 2006.
- Hassan, Ümit, Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler, İstanbul, Alan Yayıncılık, 2000.
- İnalcık, Halil,"Kutadgu Bilig'de Türk ve İran Siyaset Nazariye ve Gelenekleri", Osmanlı'da Devlet, Hukuk ve Adalet, İstanbul, Eren Yayıncılık,2005, s. 11-16.
- Kafesoğlu, İbrahim, Kutadgu Bilig ve Kültür Tarihimizdeki Yeri, İstanbul, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1980.
- Kafesoğlu, İbrahim, Türk Milli Kültürü, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2005.
- Kaşgarlı, Mahmut, Divânü Lugâti't - Türk, İstanbul, Kabalcı Yayınları, 2005.
- Koca, Salim, "İlk Müslüman Türk Devletlerinde Teşkilat", Türkler, C. V, s. 147-162, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
- Küyel, Mübahat T, "Kutadgu Bilig ve Fârâbî", Uluslararası İbn Türk, Harezmi Farabi Beyruni ve İbn Sina Sempozyumu Bildirileri, Ankara, AKM Yayınları, 1990, s. 219-230.
- Niyazi, Mehmet, Türk Devlet Felsefesi, İstanbul, Ötüken Yayınları, 1996.
- Nizâmülmülk, Siyasetname, İstanbul, Dergâh Yayınları, 2003.
- Ögel, Bahaeddin, Türklerde Devlet Anlayışı, Ankara, Başbakanlık Basımevi, 1982.
- Ögel, Bahaeddin, Türk Kültürünün Gelişme Çağları, İstanbul, TDAV Yayınları, 2001.
- Ögel, Bahaeddin, Türk Mitolojisi, C.I, Ankara, TTK Yayınları, 2003.
- Roux, Jean Paul, Türklerin ve Moğolların Eski Dini, Çev. Aykut Kazancıgil, İstanbul, İşaret Yayınladı, 1998.
- Tekin Talat, Orhon Yazıtları, İstanbul, Kitap Matbaası, 2003.
- Togan, Z. Velidi, Umumi Türk Tarihine Giriş, İstanbul, Enderun Kitabevi, 3. Baskı, 1981.
- Turan, Osman, "İlig Unvanı Hakkında", Türkiyat Enstitüsü, Türkiyat Mecmuası, C. VII-VIII, cüz:l, İstanbul, 1942, s. 192-199.
- Türkçe Sözlük, C.I-II, TDK Yayınları, Ankara, 1988.
- Türker, Sadık, "Fikri Muhtevası İçerisinde Kutadgu Bilig'in Kültür ve Medeniyet Tarihimizdeki Yeri", Kutadgu Bilig Felsefe Bilim Araştırmaları, Sayı:l, İstanbul, Ocak 2002, s. 14-28.
- Ulaş, Sarp Erk, Felsefe Sözlüğü, Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları, 2002.
- Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig, Çev. R.Rahmeti Arat, İstanbul, Kabalcı Yayınları, 2006.
- ISSN: 1303-3387
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2002
- Yayıncı: Dergah Yayınları A.Ş.
Sayıdaki Diğer Makaleler
Aristoteles'in Toplumsal Sözleşmeye Bakışı