Katibi' nin önerme anlayışı: Modern mantığa erken bir katkı

Son yarım asırda giderek artan oranda araştırmacıların dikkatini çeken bir İslam filozofu olarak el-Kâtibî'nin önerme anlayışı üzerine şimdiye değin doğrudan bir çalışma, yapılmadı. Bu makalede filozofun, içerme-dışlama yerine eşitlik-eşitsizlik kavramlarına dayandırdığı konu-yüklem bağıntısı, tarihsel gelişimine müracaatta bulunarak incelenecektir. Anahtar Kelimeler: içerme, Eşitlik, Bağıntı, Orantı.

Al-Katibi's understanding of proposition: An early contribution to modern logic

There has been made no immediate study on al-Kâtibî's understanding of proposition who has taken the attention of researchers in the last half century. In this paper, the relation of subject-predicate that the philosopher based it on equality-inequality instead of inclusion-exclusion will be examined referring to its historical development.

___

Aristotle 1950. Analytica Posteriora, çev. G.R.G. Mure, The Works of Aristotle, 2. bsk, 3 c,Oxford: The Clarendon Press.

Bochenski, I.M. 1961. A History of Formal Logic, çev. I. Thomas, Notre Dame: University of Notre Dame Press.

De Lacy, Philip 1945. "The Stoic Categories as Methodological Principles", Transactions and Proceedings of the American Philological Association, 76, s. 246-263.

el-Cürcânî, es-Seyyid Şerif 1424. Haşiye 'alâ r-risâlati ş-Şemsiyye, ed. M. Beyderfer, 1. bsk,Kum: Manşûrât Beyder.

el-Fârâbî, Ebû Naşr 1985. Kitâbu l-'ibâra, ed. Refîq el-'Acem, el-Mantiq 'inde 1-Fârâbî, Beyrut: Dâru 1-Meşrıq.

el-Fârâbî, Ebû Naşr 1990. Kitâbu l-hurûf, ed. Muhsin MehdT, 2. bsk, Beyrut, Dâru 1-Meşrıq.

er-Râzî, Kuttmddîn Muhammed 1424. Tahrîr qava'idi l-mantiqiyye, ed. M. Beyderfer, 1. bsk, Kum: Manşûrât Beyder.

Falcon, Andrea 2000. "Aristotle, Speusippus, and the Method of Division", The Classical Quarterly (New Series), 50/2, s. 402-414.

İbn Haldun, 'Abdurrahmân 2005. el-Mukaddime, ed.' A. Al-Shaddâdî, 1. bsk, 5 c, Casablanca:Baytu 1-Funûn ve l-'Ulûm ve 1-Âdâb.

İbn Riişd, Ebû 1-Velîd 1984. Şerhu kitâbi 1-burhân li-Aristö, ed. A. Badavvî, 1. bsk, Kuveyt,Matba'atu Hükümeti 1-Kuveyt.

İbn Sînâ, Ebû 'Alî 1412/1992. en-Necâtfî l-mantıq ve 1-ilâhiyyât, ed.'A. Umeyre, 1. bsk, 2 c, Beyrut: Dâru 1-Ceyyid.

İbn Sînâ, Ebû 'Alî 1965a. el-Medfyal, eş-Şifa'u l-mantiq, ed. E. Qunvvâtî, M. al-Hudayrî, F. el-Ahvânî, 4 c, Beyrut: el-Hey'etu l-'Âmma li-Şu'ûni 1-Matâbi'i 1-Emîriyye.

İbn Sînâ, Ebû 'Alî 1965b. el-Makûlât, eş-Şifö'u l-mantiq, ed. E. Qunwâtî, M. al-Hudayrî, F. el-Ahvânî, 4 c, Beyrut: el-Hey'etu l-'Âmma li-Şu'ûni 1-Matâbi'i 1-Emîriyye.

İbn Sînâ, Ebû 'Alî 1978. Kitâbu l-mubâhatât, Aristö 'inda al-'Arab, ed. A. Badavvî, 2. bsk, Kuveyt: Vekâlatu 1-Matbû'ât, s. 119-239.

Lutoslavvsky, Wincenty 1897. The Origin and Growth of Plato's Logic: With an Account of Plato's Style and of the Chronology of his Writings, New York: Longmans, Green and Co.

Reesor, Margaret E. 1957. "The Stoic Categories", The American Journal of Philology, 78/1, s. 63-82.

Street, Tony 2005. "Logic", The Cambridge Companion to Arabic Philosophy, ed. P. Adam-son - R.C. Taylor, 1. Bsk, Cambridge: Cambridge University Press, s. 247-265.

Türker, Sadık 2007. "The Arabico-Islamic Background of al-Fârâbî's Logic", History and Philosophy of Logic, 28, s. 183-255.

Türker, Sadık 2012. Batı Düşüncesinde Üçleme/Trichotomy Sorunu: Geleneksel Batılı Akılcılığın Temelleri Üzerine Sistematik bir İnceleme, 1. Bsk, İstanbul: Külliyât Yayınları.