Fırat Mollaer

108129

Batı Siyasi Düşünceler Tarihinde Geleneksel Monarşi ve Adalet Düşüncelerinin Doğuşu: Homeros’tan Hesiodos’a

Bu makale Batı siyasal düşünceler tarihinde geleneksel monarşi ve adalet fikirlerinin doğuşunu anlamak amacıyla Homeros ve Hesiodos’un eserlerine odaklanıyor. Yunan ozanlarının etkisi genellikle mitlerin ideolojik olarak adlandırılan toplumsal işlevleriyle birlikte düşünülmüştür. Bununla birlikte, Homeros ve Hesiodos, mitlerin oluşturulması aracılığıyla siyasal düşünceler tarihine de önemli katkılarda bulunmuşlardır. Homeros’un tayin edici etkisi, kral, aristokrasi ve efsanevi monarşi anlayışları konusunda iken, Hesiodos Batı siyasi düşüncesinde iyi toplumsal-siyasal düzen olarak kent-devlet ve adalet fikirlerinin öncüsü sayılır. Homeros’un destanlarında salt savaş yoktur; savaş esnasında yaşanan siyasal mücadeleleri de görürüz. Bu destanların siyasal açıdan temel özelliği, belli bir siyasal yetke (otorite), egemenlik ve rejim türünün ortaya konulmasıdır. Homeros’un destanları demokrasiye karşı bir toplumsal-siyasal dizge olarak aristokrasiyi ve siyasal rejim olarak monarşiyi belirler. Hesiodos’un eserleri de bir Tanrılar düzenini ortaya koymak ve insanların çalışma biçimlerini anlatmanın çok ötesinde siyasal bildirimler taşır. Hesiodos, Tanrıların mücadelesi ile bir egemenlik savaşını anlatır. Bu mücadele ve savaşı toplumsal-siyasal düzenin kuruluşu takip eder. Fakat Hesiodos’u ayırt edici kılan –salt düzen değil– iyi düzen arayışıdır. Hesiodos iyi düzen arayışı çerçevesinde kent-devlet ufkunu yakalar. İyi kurulmuş bir düzen olarak kent-devletin adaleti temel alması gerektiği fikri Hesiodos’un siyasal bildirimlerinden biridir. Böylece Yunan düşüncesinde Platon’dan Aristoteles’e etkili olacak, siyaset felsefesi tarafından gerekçelendirilecek bir düşüncenin öncülleri belirmiş olur.
Anahtar Kelimeler:

Homeros, Hesiodos, monarşi, adalet, kent-devlet

The Birth of Traditional Ideas of Monarchy and Justice in the History of Western Political Thought: From Homer to Hesiodos

This article analyzes the works of Homer and Hesiodos in order to understand the emergence of traditional ideas of monarchy and justice in the history of Western political thought. Homer and He-siodos, two great poets of ancient Greek civilization, influenced not only the development of Greek literature but also Greek thought. The influence of the Greek poets has often been thought of in con-junction with the social function of myths, often called ideological. However, Homer and Hesiodos also made important contributions to the history of political thought through the creation of myths. Homer’s decisive influence is on the conception of aristocracy and mythical monarchy through the “king” type. Hesiodos, on the other hand, is considered the pioneer of the ideas of the city-state and justice as the good social-political order in Western political thought. Homer’s epics are not only about war but also about political struggles during war. The main political characteristic of these epics is the presentation of a certain type of political authority, sovereignty and regime. Homer’s epics set aristocracy as a social-political system against democracy and monarchy as a political re-gime. The works of Hesiodos, too, carry political statements that go far beyond reflecting an order of the Gods and describing the way people work. Hesiodos describes a struggle for sovereignty through the struggle of the gods. This is followed by the establishment of order. But what makes Hesiodos distinctive is his search for good order. In his search for good order, Hesiodos captures the horizon of the city-state. As a well-established order, the city-state requires justice. Therefore, the antecedents of an idea that will be influential in Greek thought from Plato to Aristotle and that will be grounded by political philosophy appear.
Keywords:

Homeros, Hesiodos, monarchy, justice, city-state,

PDF

___

Adam, James; Antik Yunan’ın Din Öğretmenleri, çev. Özgüç Orhan, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2019.
Agamben, Giorgio; Stasis: Civil War as a Political Paradigm, trans. Nicholas Heron, Edinburgh: Edinburgh University Press, 2015.
Ahmed, Sara; Duyguların Kültürel Politikası, çev. Sultan Komut, İstanbul: Sel Yayıncılık, 2015.
Aiskhülos; Persler, çev. Gurur Sev, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2015.
Aquinumlu Thomas; “Prenslik Yönetimi Üstüne’den Seçme Parçalar”, Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi içinde, der. Mete Tunçay, Ankara: Teori Yayınları, 1985, ss. 369-389.
Arendt, Hannah; İnsanlık Durumu, çev. Bahadır Sina Şener, İstanbul: İletişim Yayınları, 1994.
Aristoteles; Metafizik, çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Sosyal Yayınları, 1996.
Aristoteles; Poetika, çev. Nazile Kalaycı, Ankara: Pharmakon Yayınları, 2012.
Aristoteles; Nikomakhos’a Etik, çev. Saffaet Babür, Ankara: Bilgesu Yayıncılık, 2012.
Aristoteles; Politika, çev. Özgüç Orhan, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2018.
Bloom, Harold; Batı Kanonu, çev. Çiğdem Pala Mull, İstanbul: İthaki Yayınları, 2018.
Burckhardt, Jacob; Yunan Kültür Tarihi, çev. Nur Nirven, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2020.
Campbell, Joseph; Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, çev. Sabri Gürses, İstanbul: İthaki Yayınları, 2017.
Cartledge, Paul; Ancient Greek Political Thought in Practice, Cambridge: Cambridge University Press, 2019.
Clastres, Pierre; Şiddetin Arkeolojisi: İlkel Toplumlarda Savaş, çev. Sarp Tuna, İstanbul: Nora Kitap, 2017.
Cornford, Francis Macdonald; Dinden Felsefeye: Batı Nazariyatının Kökenleri Üzerine, çev. Özgüç Orhan, İstanbul: Albaraka Yayınları, 2021.
Dalby, Andrew; Homeros’u Yeniden Keşfetmek, çev. Hakan Keser, İstanbul: Alfa Yayınları, 2018.
De Romilly, Jacqueline; Homeros, çev. Işık Ergüden, Ankara: Dost Kitabevi, 2007.
Detienne, Marcel; Arkaik Yunan’da Hakikatin Efendileri, çev. Adem Beyaz, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2012.
Dodds, E. R.; Antik Yunanistan’da Rasyonel ve İrrasyonel, çev. Ahmet Demirhan, İstanbul: Albaraka Yayınları, 2023.
Dolar, Mladen; Sahibinin Sesi: Psikanaliz ve Ses, çev. Barış Engin Aksoy, İstanbul: Metis Yayınları, 2013.
Eliade, Mircea; Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi, cilt I, çev. Ali Berktay, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2003.
Erhat, Azra; “Önsöz”, İlyada içinde, çev. Azra Erhat, İstanbul: Can Yayınları, 2011.
Erhat, Azra; Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2015.
Eyuboğlu, Sabahattin-Erhat, Azra; Hesiodos: Eseri ve Kaynakları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1977.
Finley, Moses I.; Odysseus’un Dünyası, çev. Gül E. Durna, İstanbul: Ayraç Yayınları, 2003.
Foucault, Michel; Bilme İstenci Üzerine Dersler, çev. Kerem Eksen, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2020.
Frye, Northrop; Kudretli Kelimeler: Kitab-ı Mukaddes ve Batı Edebiyatı Üzerine İkinci Bir İnceleme, çev. Selma Aygül Baş, İstanbul: İz Yayınları, 2008.
Guthrie, W. K. C.; Yunan Felsefe Tarihi, Sokrates Öncesi Gelenek, Parmanides’ten Demokritos’a, çev. Faruk Gültekin, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2019.
Guthrie, W. K. C.; “Ahlak ve Politikada Nomos-Physis Karşıtlığı”, Yunan Felsefe Tarihi, Beşinci Yüzyıl Aydınlanması, Sofistler ve Sokrates, çev. Sabri Gürses, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2021.
Herodotos; Herodot Tarihi, çev. Müntekim Ökmen, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1973.
Hesiodos; Tanrıların Doğuşu, çev. Sabahattin Eyuboğlu-Azra Erhat, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1977.
Hesiodos; İşler ve Günler, çev. Sabahattin Eyuboğlu-Azra Erhat, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1977.
Homeros, İlyada, çev. Erman Gören, İstanbul: Everest Yayınları, 2024.
Jay, Martin; Deneyim Şarkıları: Evrensel Bir Tema Üzerine Modern Çeşitlemeler, çev. Barış Engin Aksoy, İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
Jeager, Werner; Paiedia: The Ideals of Greek Culture, vol. I, London: Hednerson & Spalding, 1946.
Kabadayı, Talip; “Alexandre Koyré ve Tarihte Bilim”, Koyré’nin Bilimsel Düşünce Tarihi Üzerine Denemeleri içinde, der. Talip Kabadayı, Ankara: Bilgesu Yayınları, 2013.
Koyré, Alexandre; Yeniçağ Biliminin Doğuşu, çev. Kurtuluş Dinçer, Ankara: Gündoğan Yayınları, 1994.
Lovejoy, Arthur O.; “Giriş: Fikirler Tarihi Çalışması”, Büyük Varlık Zinciri: Bir Fikrin Tarihi, çev. Ahmet Demirhan, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2023.
MacIntyre, Alasdair; Erdem Peşinde: Ahlak Teorisi Üzerine Bir Çalışma, çev. Muttalip Özcan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2001.
Marx, Karl; Grundrisse: Ekonomi Politiğin Eleştirisi İçin Ön Çalışma, çev. Sevan Nişanyan, İstanbul: Birikim Yayınları, 1979.
Mollaer, Fırat; “Sümer Siyasi Düşüncesinde Kent-Devlet, Krallık ve Adalet: Adalet Aşığı Çoban Krallar”.
ADAM Akademi Sosyal Bilimler Dergisi (14), 2024 (yayımlanacak).
Naquet, Pierre-Vidal, Kara Avcı, çev. Zeynep Atay, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2013.
Newell, Waller R.; Tiranlar: Gücün, Adaletsizliğin ve Terörün Tarihi, çev. Dilek Şendil, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2019.
Parkinson, Northcote C.; Siyasal Düşüncenin Evrimi, çev. Mehmet Harmancı, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1984.
Platon; Devlet, çev. Hüseyin Demirhan, İstanbul: Islık Yayınları, 2016.
Rancière, Jacques; Siyasalın Kıyısında, çev. Aziz Ufuk Kılıç. İstanbul: Metis Yayınları, 2007.
Roux, Jean-Paul; Kral: Mitler ve Simgeler, çev. Nuri Fudayl Kıcıroğlu, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2020.
Sahlins, Marshall; Batı’nın İnsan Doğası Yanılsaması, çev. Emine Ayhan-Zeynep Demirsü. İstanbul: BGST Yayınları, 2012.
Schiller, Friedrich von; İnsanın Estetik Eğitimi Üzerine, çev. Gürsel Aytaç, Ankara: Fol Yayınları, 2020.
Schmitt, Carl; Siyasal İlahiyat, çev. Emre Zeybekoğlu, Ankara: Dost Kitabevi, 2005.
Shelley, P. B.; A Defense of Poetry; The Bobbs-Merrill Company, 1904.
Springborg, Patricia; “Hesiodos ve Şark Kozmogonileri”, Batı Cumhuriyetçiliği ve Şark Hükümdarı, çev. Ferit Burak Aydar, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2020.
Sümer Kral Destanları; çev. Selim F. Adalı-Ali T. Görgü, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2021.
Thomson, George; Şiir Sanatı, çev. Cevat Çapan, İstanbul: Üç Çiçek Yayınları, 1984.
Thomson, George; Aiskhylos ve Atina: Dramanın Toplumsal Kökenleri Üzerine Bir İnceleme, çev. Mehmet. H. Doğan, İstanbul: Payel Yayınları, 1990.
Thomson, George; İlk Filozoflar: Eski Yunan Toplumu Üzerine İncelemeler, çev. Mehmet H. Doğan, İstanbul: Payel Yayınları, 1997.
Thomson, George; Tragedyanın Kökeni: Aiskhylos ve Atina, çev. Mehmet. H. Doğan. İstanbul: Payel Yayınları, 2004.
Thukydides, Peloponnesos Savaşları, çev. Furkan Akderin. İstanbul: Belge Yayınları, 2019.
Uslu, Ateş; Siyasal Düşünceler Tarihine Giriş: Tarihyazımı, Temel Yaklaşımlar ve Araştırma Yöntemleri, Ankara: Tarih Vakfı Yayınları, 2017.
Ülgener, Sabri F.; Zihniyet ve Din: İslâm, Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlâkı, İstanbul: Der Yayınları, 1981.
Whatmore, Richard; Siyasi Düşünce Tarihi: Çok Kısa Bir Giriş, çev. Barış Özkul, İstanbul: İletişim Yayınları, 2024.
Vernant, Jean Pierre-Naquet, Pierre Vidal; Eski Yunan’da Mit ve Tragedya, çev. Sevgi Tamgüç-Reşat Fuat Çam, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2012.
Vico, Giambattista; Yeni Bilim, çev. Sema Önal, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2007.
Vidal-Naquet, Pierre; Homeros’un Dünyası, çev. Devrim Çetinkasap, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2015.

Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları-Cover
  • ISSN: 1303-3387
  • Yayın Aralığı: 2
  • Başlangıç: 2002
  • Yayıncı: Dergah Yayınları A.Ş.
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Olası Dünyalar Diskurunun Ontolojik Kökenleri Üzerine: Leibniz ve Spinoza Karşılaştırması

Osman Gazi Birgül

Heidegger ve Merleau-Ponty’de Mekan

Hacer Meryem Kor

Batı Siyasi Düşünceler Tarihinde Geleneksel Monarşi ve Adalet Düşüncelerinin Doğuşu: Homeros’tan Hesiodos’a

Fırat Mollaer

Geç Dönem Osmanlı Ahlâk Düşüncesinde Yeni Telif Arayışları

Yusuf İzzettin Aktaş