Lise Öğrencilerinin Rehberlik Hizmetlerine ve Rehber Öğretmene İlişkin Algılarının İncelenmesi: Metaforik Bir Analiz

Bu araştırmada lise öğrencilerinin rehberlik hizmetlerine ve metaforik kavramlarla rehber öğretmene ilişkin bakış açıları incelenmiştir. Araştırma 2017 – 2018 eğitim – öğretim yılında Adıyaman merkezde bulunan bir anadolu lisesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu çeşitli düzeyde sınıflarda öğrenim gören 99’u kadın 103’ü erkek olmak üzere toplam 202 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Tarama modelinin benimsendiği araştırmada veriler; açık uçlu iki sorudan oluşan anketler aracılığıyla toplanmıştır. Anketlerin analizi ise içerik analiziyle yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgu ve sonuçlara göre; eğitsel, kişisel ve mesleki rehberlik hizmet alanlarından yararlanan lise öğrencileri, rehberlik hizmetlerini gerekli görmektedirler. Rehber öğretmenin rehberlik hizmetlerini sunma ve sorunlarının çözümüne destek sağlamada yetersiz kaldığını, dolayısıyla rehberlik hizmetlerinden yeteri kadar faydalanamadığını düşünen öğrenciler ise rehberlik hizmetlerini gereksiz olarak algılamaktadırlar. Araştırmanın diğer bir bulgusunda ise; rehber öğretmene ilişkin metaforik algıların, öğrencilerin rehberlik hizmetlerini gerekli ya da gereksiz görme durumuna göre farklılaştığı görülmüştür. Bu bağlamda rehberlik hizmetlerini gerekli gören lise öğrencileri rehber öğretmeni “sır saklayan, çok çalışan, sorunlara çözüm bulan, aydınlatan/yol gösteren, aileden biri gibi olan, kurtarıcı/yardım eden, dert dinleyen, rahatlatan/huzur veren ve arkadaş olan” gibi olumlu metaforlarla tanımlarlarken; rehberlik hizmetlerini gereksiz gören öğrenciler ise, “verimsiz, umursamayan, çözüm üretmeyen, yardımcı olamayan ve çok oturan” gibi olumsuz metaforlarla rehber öğretmeni tanımlamışlardır.

Anahtar Kelimeler:

rehberlik hizmetleri, rehber öğretmen, lise öğrencileri, rehberlik, metafor

The Views of High School Students towards Counseling Services and Guidance Teachers: A Metaphorical Analysis

In this study, the perspectives of high school students on counseling services and guidance teachers with metaphorical concepts were examined. The research was carried out in 2017 - 2018 academic year in an Anatolian high school located in the center of Adıyaman. The study group consists of 202 high school students which are 99 female and 103 male students at various levels. The survey model has been adopted in the research. It was collected with questionnaires consisting of two open-ended questions. Questionnaires were analyzed by content analysis. According to conclusion and results obtained from the research; high school students who use education, personal and career counseling services required to counseling services. Students thinking the guidance teachers do not contribute to counseling service with respect to solving their problems, perceive counseling services unnecessarily for the reason that they cannot benefit from the opportunity of counseling services. The other conclusion of the study; the metaphorical perceptions of the differed according to the situation in which the students had to see the counseling services necessarily or unnecessarily. Finally, high school students who consider counseling services as required characterized guidance teachers with positive metaphors, whereas others characterized guidance teachers with negative metaphors.

Keywords:

counseling, counseling services, guidance teachers, high school students, metaphor,

PDF

___

Adana, F. & Arslantaş, H.(2011). Ergenlikte öfke ve öfkenin yönetiminde okul hemşiresinin rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi,12(1),57-62.
Akbaş, S. (2001). İlköğretim ve ortaöğretim okullarındaki rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde oluşturulan işbirliğin incelenmesi (Adana Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Altun, T. & Camadan, F. (2013). Rehber öğretmenlerin rehber öğretmen (psikolojik danışman) kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 883-918.
ASCA (American School Counselor Association) (2015). State-by-state Student-to counselor Ratio report 10-year trends. https://www.schoolcounselor.org/a sca/media/asca/Publications/ratioreport.pdf adresinden edinilmiştir.
Bacanlı, H. (2000). Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Yayınları.
Bakırcıoğlu, R. (2005). Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Ankara: Anı Yayınları
Balcı, A. (1989). Eğitimsel araştırmanın eğitimsel sorunların çözümünde uygulaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1), 411-420.
Beesley, D. & Frey, L. L. (2006). Principals' perceptions of school counselor roles and satisfaction with school counseling services. Journal of School Counseling, 4(14), 1-27. https://eric.ed.gov/?id=EJ901150 adresinden edinilmiştir. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Camadan, F. & Kahveci, G. (2013). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerinin rehber öğretmene (psikolojik danışman) ilişkin algılarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1371-1392.
Camadan, F. & Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 199-211.
Can, G. (2002). Psikolojik Danışma ve Rehberlik. Ankara: Pegem A Yayınları
Çivitci, A. (2014). İlk ergenlikte öğrenci yaşam doyumu: okul psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri açısından bir değerlendirme. Milli Eğitim Dergisi, 44(202), 5-18.
Erden, M. & Akman, Y. (2017). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Arkadaş Yayınları
Erkan, S. (2017). Psikolojik danışma ve rehberlikte program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Hamamcı, Z., Murat, M. & Çoban, A., (2004). Gaziantep’teki okullarda çalışan psikolojik danışmanların mesleki sorunlarının incelenmesi, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Karataş, Z. & Baltacı, H. Ş. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin (psikolojik danışman) görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 427-460. Kaya, M. & Yıldırım, T. (2017). Liselerde çalışan psikolojik danışmanların okullarda yaşanan kriz durumlarına ilişkin algıları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 835-857.
Kepçeoğlu, M. (2001). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara Alkim Yayınevi.
Kızıl, D. (2007). Ortaöğretim kurumlarındaki rehber öğretmenlerin ve sınıf rehber öğretmenlerin sınıf içi rehberlik etkinlikleriyle ilgili görüşleri (Doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Konya. Memduhoğlu, H.B. & Dalçiçek, E. (2016). Öğretmenlerin rehberlik servisine ilişkin metaforik algıları. The Journal Of Academic Social Science Studies,47, 137-148. Merriam, S. B. (2015). Nitel Araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev. Edt.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Nazlı, S. (2008). Öğretmenlerin değişen rehberlik hizmetlerini ve kendi rollerini algılamaları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(20), 11-25.
Özabacı, N., Sakarya, N., & Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 8-22.
Senemoğlu, N. (2011). Gelişim, öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara : Pegem Akademi Yayınları
Taylı, A. (2008). Okul psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin değerlendirilebilirliği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 133-145.
Tuzcuoğlu, N. (1995). İlkokullarda rehberlik hizmetlerinden beklentiler ve rehberlik servisinin öğrenciler üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Tuzgöl-Dost, M. & Keklik, İ. (2012). Professional issues in counseling as perceived by individuals working in counseling settings. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty, 23, 389 – 407.
Uğurlu, C.T. & Yazıcı, A. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin rehberlik servislerine ilişkin görüşleri: anlam, yarar ve beklentiler. Eğitişim Dergisi, 50.
Ültanır, E. (2003). İlköğretim birinci kademede: Rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Ünal, A., & Ünal, E. (2010). Öğretmen ve öğrencilerin rehber öğretmeni algılamalarına ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 919-945.
Yeşilyaprak, B. (2007). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
Yüksel-Şahin, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-26.