Öğretmenlerin Kendi Liderlik Davranışlarına İlişkin Algılarının ve Kendilerini Geliştirme Düzeylerinin İncelenmesi

Bu araştırma öğrencilerini geliştirme ve onlara liderlik etme misyonu taşıyan öğretmenlerin, kendilerinigeliştirme düzeylerinin ve kendi liderlik davranışlarına ilişkin algılarının değerlendirilmesi amacıyla yapıl mıştır. Bu kapsamda Trabzon ili merkez ortaokullarında görev yapan 235 devlet, 70 özel ortaokul öğretmeniolmak üzere toplam 305 öğretmen örnekleme alınmıştır. Verilerin toplanmasında Öğretmen Liderliği Öl çeği ve Kendini Geliştirme ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin kendi liderlik davra nışlarına ilişkin algıları ve kendilerini geliştirme düzeyleri çoğu zaman aralığında değerlendirilirken, liderlikdavranışlarında özel okul öğretmenleri lehinde, kendini geliştirme davranışlarında ise kadın öğretmenlerlehinde anlamlı bir fark bulunmuştur. Öğretmenlerin kendi liderlik davranışlarına ilişkin algıları ile kendinigeliştirme düzeyleri arasında ilişkiler incelendiğinde pozitif yönlü, düşük düzeyde korelasyon bulunmuştur.Yapılan regresyon analizi sonucunda kendini geliştirme ölçek puanı arttıkça öğretmen liderliği ölçek pua nın da arttığı, kendini geliştirme ölçeği toplam puanları ve okul türünün öğretmen liderliği ölçeği üzerindeistatistiksel olarak anlamlı etkisi olduğu saptanmıştır. Araştırma bulguları doğrultusunda, mesleğe kendinigeliştiren ve liderlik becerilerine sahip öğretmenlerin seçilmesi, öğretmenlere bu alanlarda eğitimler ve rilmesi, eğitim fakültesi müfredatlarında öğretmen gelişimi ve liderliğine yönelik düzenlemeler yapılmasıönerilerinde bulunulmuştur

Investigation of Teachers’ Perceptions on Self-LeadershipBehaviors and Self-Development Level

This study aims to evaluate the perception of teachers, who have the mission of leading to and developing of students, about their own leadership behaviors and self-development level. In this context, a total of 305 teachers, 235 in state secondary schools and 70 in private secondary schools in Trabzon province, were involved into the study. During the collection of the data, “Teacher Leadership Scale” and “Self-Development Scale” were used. The results of the study showed that teachers’ perceptions of their own leadership behaviors and level of self-development were evaluated in most of the time intervals, and there was a meaningful difference in leadership behaviors in favor of private school teachers and in self-development behaviors in favor of female teachers. When the relationship between teachers’ perceptions about their own leadership behaviors and self-development level was examined, weak associations in positive direction were found. In the regression analysis, it was observed that teacher leadership scale score increased as self-development scale score increased, and the total scores of the self-development scale and school type had a statistically meaningful effect on the teacher leadership scale. As a result of the research, it is suggested to select teachers for the profession who seek the ways for professional development and have leadership skills, provide trainings to teachers in these areas, and make changes in the curricula of the faculty of education to encourage teacher development and leadership.

PDF

___

Açıkalın, A. (1995). 2020 Yılında Benim Okulum, Kuramda ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1),7-21. Adair, J. (2013). Bir lider nasıl yetişir? (4. bs.). İstanbul: Babiali Kültür.
Adams, D. N. (2007). Lifelong learning skills and attributes: The perceptions of Australian secondary school teachers. Issues in Educational Research, 17(2), 149-160.
Arslan, M. C. & Özdemir, M. (2015). Öğretmen liderliğine ilişkin öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 4(2), 190-207.
Aslan, H., Çalık, T. & Er, E. (2019). İlköğretim öğretmenlerinin öğretim liderliği ve politik beceri algılarının incelenmesi. İlköğretim Online, 18(3), 1087-1098
Aytaç, T. (2013). Eğitim Yönetiminde Yeni Paradigmalar: Okul Merkezli Yönetim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Baker, P. (2005). Üstün İnsan Olmanın Sırları (1. bs.). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
Balyer, A. (2016). Öğretmen liderler: Öğretmen algıları üzerine nitel bir araştırma. İlköğretim Online, 15(2), 391-407.
Beycioğlu, K., & Aslan, B. (2010). Teacher leadership scale: A validity and reliability study. Elementary Education Online, 9(2), 764-775.
Beycioğlu, K. & Aslan, B. (2012). Öğretmen ve yöneticilerin öğretmen liderliğine ilişkin görüşleri: Bir karma yöntem çalışması. Educational Administration: Theory and Practice, 18(2), 191-223.
Bolat, T., Seymen, O. A., Bolat, O. İ., & Erdem, B. (2008), Yönetim ve Organizasyon. Ankara: Detay Yayınları.
Boyce, L. A., Zaccaro, S. J., & Wisecarver, M. Z. (2010). Propensity for self-development of leadership attributes: Understanding, predicting, and supporting performance of leader self-development. Leadership Quarterly, 21(1), 159-178.
Can, N. (2006). Öğretmen liderliğinin geliştirilmesinde müdürün rol ve stratejileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 349-363.
Can, N. (2007). Öğretmen liderliği becerileri ve bu becerilerin gerçekleştirilme düzeyi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 263-288.
Can, N. (2009). Öğretmenlerin sınıfta ve okulda liderlik davranışları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 385-399.
Canbulat, T., & İlğan, A. (2011). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin bilişsel gelişim alanındaki bilgi düzeyleri ile öğrencilerinin akademik başarıları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1),169-189.
Coleman, J. (2009). Well-being in schools: empirical measure, or politician’s dream? Oxford Review of Education, 35(3), 281–292. Cornford, I.R. (2002). Learning-to-learn strategies as a basis for effective lifelong learning. International journal of Lifelong Education, 21(4), 357–368.
Covey, S. (2001). Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı (15. bs.). İstanbul: Varlık Yayınları.
Covey, S. R. (2005). 8’inci Alışkanlık- Bütünlüğe Doğru (S. Soner ve Ç. Erendağ, çev.). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Cüceloğlu, D. (1993). İyi Düşün Doğru Karar Ver: Etkili Yaşamın Temel Boyutları Üzerine Yakup Bey’le Söyleşiler (10. bs.). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Çelik, V. (2007). Eğitimsel Liderlik (4. bs.). Ankara: Pegem Yayınları.
Çeşitcioğlu M. (2003). Kaliteli İnsan (1. bs.). İstanbul: Alfa Basım Dağıtım.
Elias, M. J. (2009). Social-emotional and character development and academics as a dual focus of educational policy. Educational Policy, 23(6), 831-846.
Ertürk, M. (2009). Sınıf öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının kendilerini geliştirme isteklerinin değerlendirilmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 2(2), 44-59.
Fındıkçı, İ. (1996). Bilgi Toplumunda Yöneticilerde Kendini Geliştirme (2. bs.). İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları.
Freshman, B. (1999). Skills and Activities Related to Experienced Life Meaningfulness In Four Domains: Socioemonational, Cognitive, Spiritual, and Physical. Los Angeles: California School at Proffessional Psychology.
Goleman, D. (2006). Duygusal Zeka Neden IQ’dan Daha Önemlidir?. İstanbul: Varlık Yayınları.
Goodnough, K., & Hung, W. (2009). Enhancing pedagogical content knowledge in elementary science. Teaching Education, 20(3), 229-242. http://dx.doi. org/10.1080/10476210802578921.
Güvenç, Z. (2012). Sınıf öğretmenlerinin duygusal zekaları ile yansıtıcı düşünme becerileri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
Hanuscin, D. L., Rebello, C. M., & Sinha, S. (2012). Supporting the development of science teacher leaders: Where do we begin? Science Educator, 21(1), 12-18.
Harris, A. (2005). Teacher leadership: More than just a feel-good factor? Leadership and Policy in Schools, 4(3), 201-219.
Harris, A. (2013). Distributed Leadership: Friend or Foe? Educational Management Administration & Leadership, 41(5) 545–554.
Harris, A. & Lambert, L. (2003). Building leadership capacity for school improvement. Maidenhead, Philadelphia: Open University. Helterbran, V. R. (2010). Teacher leadership. Overcoming “I’m just a teacher” syndrome. Education, 131(2), 363-371.
Jacobs, J., Gordon, S. P., & Solis, R. (2016). Critical Issues in teacher leadership. A national look at teachers’ perception. Journal of school leadership, 26(3), 374-405.
Johnson, S. M., & Donaldson, M.L. (2007). Overcoming the obstacles to leadership. Educational Leadership, 65(1), 8-13.
Kalafat, S. (2012). Lise öğretmenleri kişilik özelliklerinin öğretmen yeterliliklerine etkisi, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(3), 193-200.
Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
Kasapoğlu, H. (2009). Yönetici ve Öğretmen Görüşlerine Göre Yönetsel Etkililik Açısından Okul Yöneticilerinin Kendilerini Geliştirme Düzeyinin Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Katzenmeyer, M., & Moller, G. (2013). Uyuyan devi uyandırmak öğretmen liderler yetiştirmek (3. Basımdan Çeviri). S. Özdemir (Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Khan, S., & Malik, S. (2013). Is teacher leadership a fantasy or reality? A review. Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 3(3), 66-72.
Kılınç, A.Ç., & Recepoğlu, E. (2013). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin öğretmen liderliğine ilişkin algı ve beklentileri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 175-215.
Kıranlı, S. (2013). Teachers’ and school administrators’ perceptions and expectations on teacher leadership. International Journal of Instruction, 6(1), 179-194.
Kose, B.W., & Lim, E. Y. (2011). Transformative professional learning within schools: relationship to teachers’ beliefs, expertise and teaching, The Urban Review, 43(2), 196- 216.
Kölükçü, D. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öğretmen liderliğini gösteren davranışlarının gereklilik ve sergilenme derecesine ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.
Lai, E., & Cheung, D. (2014). Enacting teacher leadership: The role of teachers in bringing about change. Educational Management Administration & Leadership, 43(5), 673- 692.
Levin, B. L., Schrum, L. (2016). Every Teacher a Leader: Developing the Needed Dispositions, Knowledge, and skills for teacher leadership. California: Sage Company.
Loehr J., & Schwartz T. (2004). Developing Leaders. Harvard Business School Publishing Corporation.
London, M., & Smither J. (1999). Empowered self development and continuous learning. Human Resource Management, 38(1), 3-15.
Mangin, M. M. (2005). Distributed Leadership and the Culture of Schools: Teacher Leaders’ Strategies for Gaining Access to Classrooms. Journal of School Leadership, 15(4), 456-484.
Margolis, J., & Deuel, A. (2009). Teacher leaders in action: Motivation, morality, and money. Leadership and Policy in Schools, 8(3), 264-286.
Margolis, J., & Doring, A. (2012). The Fundamental Dilemma of Teacher Leader-Facilitated Professional Development: Do as I (Kind of) Say, Not as I (Sort of) Do, Educational Administration Quarterly, 48(5), 859-882.
Marşap, A. (1999). Yaratıcı Liderlik (1. bs.). Ankara: Öncü Limited. Megginson, D., & Whitaker, V. (2004). Continuing Professional Development. (4th Ed.). London, CIPD House.
Neuman, W.L., & Robson, K. (2014). Basics of Social Research. Toronto: Pearson Canada.
Nudrat, F., & Akhtar, M.S. (2014). Assessing Potential for Teacher Leadership: The Case of Prospective Teachers. Journal of Research and Reflections in Education, 8(2), 105- 115.
Orvis, K.A., & Ratwani, K.L. (2010). Leader self-development: A contemporary context for leader development evaluation. The leadership Quarterly, 21(4), 657-674.
Öntaş, T., & Okut, L. (2017). Özel öğretim kurumlarındaki ilk ve ortaokul öğretmenlerinin öğretmen liderliği davranışları ve sınıf yönetimi eğilimleri arsındaki ilişki. İnönü Eğitim Fakültesi Dergisi,18(1), 98-115.
Özmen, Z.K. (2013). İlköğretim öğretmenlerinin duygusal zeka düzeyleri http://www.izu. edu.tr/Assets/Content/file/20130201-zko.pdf. adresinden erişildi. Peker, Ö. (2004). Eğitim liderliğinin sorumluluğu. Çağdaş Eğitim Dergisi, 29(307), 41-49.
Sarıdaş, G., & Bakioğlu, A. (2015). Okul liderinin sürekli kendini geliştiren öğretmen yaratmadaki rolü. http://docplayer.biz.tr/6221768-Okul-liderinin-surekli-kendinigelistiren-ogretmen-yaratmadaki-rolu.html adresinden erişildi.
Saruhan, S. C., & Yıldız, M. L. (2009), Çağdaş Yönetim Bilimi. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
Savaş, A. C., & Çobanoğlu, N. (2016). Öğretmenlerin ruhsal zekâsı ve örgütsel bağlılıkları: İş memnuniyetinin aracılık rolü. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 496 – 511.
Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45. Sönmez, V. (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. (1. bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Uribe-Florez, L., Al-Rawashdeh, A., & Morales, S. (2014). Perceptions about teacher leadership: Do teacher leaders and administrators share a common ground? Journal of International Education and Leadership, 4(1), 1-15.
Vranješević, J., & Frost, D. (2016). Stories from intercultural education in Serbia: Teacher leadership and parent participation. European Education, 48(1), 63-78.
Yaylacı, A. F. (2013). Öğretmenlerin kendilerini geliştirmelerine ilişkin yaklaşım sorunu Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(14), 25-40.
Yılmaz, K., Oğuz, A. & Altınkurt, Y. (2017). Öğretmenlerin liderlik davranışları ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 659-675.
Yiğit, Y., Doğan, S., & Uğurlu, C. T. (2013). Öğretmenlerin öğretmen liderliği davranışlarına ilişkin görüşleri. Cumhuriyet International Journal of Education, 2

Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi-Cover

ISSN: 1300-4832
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1995
Yayıncı: Pegem Akademi Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.