İlkokullarda Çalışan Öğretmenlerin, Maarif Müfettişleri ve Okul Müdürlerinin Yapmış Olduğu Rehberlik Çalışmalarından Yararlanma Düzeylerinin İncelenmesi*

İlkokullarda çalışan öğretmenlerin etkililiklerinin arttırılmasında rehberlik çalışmalarının büyük rolü bulunmaktadır. İlkokullarda çalışan öğretmenlere yönelik rehberlik çalışmaları genellikle maarif müfettişleri ve okul müdürleri tarafından yapılmaktadır. Bu araştırma ile resmî ilkokullarda görevli öğretmenlerin, maarif müfettişleri ve okul müdürlerinin yapmış olduğu rehberlik çalışmalarından yararlanma düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yüz yüze görüşme yöntemi ile elde edilen veriler nitel araştırma yöntemleri ile incelenerek içerik analizi yoluyla değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Araştırmaya katılan öğretmenlerin büyük bir çoğunluğu, okul müdürlerinin ve maarif müfettişlerinin etkili bir rehberlik yapamadığını ve bu rehberlik çalışmalarından yeterli derecede yararlanamadıklarını, yürütülen rehberlik çalışmalarının karşılaştıkları sorunların çözümüne yardımcı olmadığını düşünmektedirler. Araştırmaya katlan öğretmenler, rehberlik faaliyetlerinin bu alanda eğitimli olmaları koşuluyla, okul müdürleri tarafından yürütülmesinin daha faydalı olacağını düşünmektedirler.

Investigating the Level of Benefit Primary School Teachers Get from the Guidance of Educational Supervisors and Principals

Guidance to primary school teachers plays a big role in increasing their success. Guidance to primary school teachers is generally undertaken by educational supervısors and principals. This study aims at determining the rate of benefit public primary school teachers' get from the guidance of educational supervısors and principals. Data from face to face interviews have been investigated using qualitative research methods and evaluated by content analysis. Most of the teachers participating in the study think that principals and educational supervısors are not able to give effective guidance and they cannot benefit from the guidance sufficiently, guidance studies are not of help to solve the problems they encountered. Teachers participating in the study think that guidance activities will be more useful if they are undertaken by principals who are trained in this area.

___

  • Abd-El-Khalick, F., & Lederman, N.G. (2000). Improving science teachers' conceptions of nature of science: A critical review of the literature. International Journal in Science Education, 22(7), 665-701.
  • Acheson, K. A., & Gall, M. D. (1997). Techniques in the clinical supervision of teachers- preservice and inservice applications. New York: John Wiley and Sons Inc.
  • Akçay, C. ve Başar, M. A. (2004). İlköğretim okulu müdürlerinin yönetsel görevlere ayırdıkları zaman ve bunları önemli görme dereceleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 10(38), 170-197.
  • Altun, S. A. ve Memişoğlu, S. P. (2008). Performans değerlendirmesine ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53, 7-24.
  • Argon, T. (2010). Akademisyenlerin performans değerlendirme motivasyon ve örgütsel adalet ile ilgili görüşlerine ilişkin nitel bir çalışma. International Online Journal of Educational Sciences, 2(1), 133-180.
  • Arslantaş, H. İ. (2007). İlköğretim müfettişlerinin mesleki yardım ve rehberlik rollerinin öğretmen algılarına göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
  • Aslanargun, E. ve Göksoy, S. (2013). Öğretmen denetimini kim yapmalıdır?. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Özel Sayı), 98-121.
  • Aydın, M. (2000). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
  • Balaban, C. (2005). Aday öğretmenlerin işbaşında yetiştirilmesinde ilköğretim müfettişlerinin rolü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
  • Balcı, A. (2005). Eğitim yönetimi terimleri sözlüğü. Ankara: Tek Ağaç.
  • Balcı, B. (2007). İlköğretim müfettişleri ve ilköğretim okulu müdürlerinin; ilköğretim müfettişlerinin rehberlik rollerini gerçekleştirme düzeylerine ilişkin algıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Başar, H. (2000). Eğitim denetçisi (5.Baskı). Ankara: Pegem A.
  • Başar, H. (2006). Türkiye'de eğitim denetimi. İçinde M. Hesapçıoğlu ve A. Durmuş (Ed.), Türkiye'de eğitim bilimleri: bir bilanço denemesi (ss. 158-165). Ankara: Nobel.
  • Başaran, İ.E. (1992). Yönetimde insan ilişkileri, yönetsel davranış. Ankara: Yargıcı.
  • Bell, R., & Grant. N. (1977). Patterns of education in british ısles. London: George Allen and Unwin Ltd.
  • Bilir, M. (1998). Çağdaş denetçi rolleri. İlköğretim Müfettişleri Semineri (27 Temmuz- 21 Ağustos 1998) Ders Notları (74-98). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi.
  • Bogdan, R.C., & Biklen, S.K. (1998). Qualitative research for education: An introduction to theory and methods (3rd ed.). Boston, MA: Allyn & Bacon.
  • Bursalıoğlu, Z. (1987). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranışlar. Ankara: Ankara Üniversitesi.
  • Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem.
  • Can, E. (2014). Eğitim müfettişlerinin yetiştirilmesi: uzaktan eğitim. VI.Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresine Sunulan Sözlü Bildiri (ss.119-120). Yıldız Teknik Üniversitesi, TEM-SEN, 18-20 Haziran, İstanbul.
  • Can, E. (2015a).Qualitative obstacles in Turkish Education System and suggestions. Kamla-Raj 2015 Anthropologist, 20(1,2), 289-296.
  • Can, E. (2015b). Eğitim yöneticisi seçme sisteminin incelenmesi. 10.Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi. Bildiri özetleri kitabı (ss.378-379). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 7-9 Mayıs, Gaziantep.
  • Can, E. ve Çağırıcı, A.(2015). Yönetici görüşlerine göre yönetici atama ve seçme sisteminin değerlendirilmesi. VI. Eğitim Yönetimi Forumu(EYFOR-VI). Bildiri özetleri kitabı(ss.84-85).Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, 5-7 Kasım, Lefkoşa, KKTC.
  • Creswell, J.W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. Upper Saddle River, New Jersey: Merrill Prentice Hall.
  • Crow, G. M., Hausman, C. S., & Scribner, J. P. (2002). Reshaping the role of the school principal. Yearbook of the National Society for the Study of Education, 101(1), 189-210.
  • Çiçek-Sağlam, A. ve Demir, A. (2009). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerini yerine getirme düzeylerine ilişkin öğretmen Eğitim Dergisi, 38(183), 130-139. görüşleri. Milli
  • Doğanay, E. (2006). Taşra birimlerindeki ilk ve orta öğretim kurumlarında yürütülen teftiş hizmetlerinin karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
  • Dönmez, B. (2002). Müfettiş, okul müdürü ve öğretmen algılarına göre ilköğretim okulu müdürlerinin yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(29), 27-45.
  • Dündar, A. A. (2005). İlköğretim okullarında yapılan teftişin okul başarısı ve gelişimi üzerine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Fullan, M. (1999). Change forces: the sequel. London: Falmer Press.
  • Gardner, J. E. (1980). Training the new supervisors. New York.
  • Guarnay, B. (1971). Yönetim bilimine giriş (Çev. İ. Kuntbay) Ankara: TODAİE.
  • Gündüz, Y. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin ilköğretim müfettişlerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11( 2), 1-23.
  • Gündüz, Y. ve Can, E.(2013). Türkiye'de eğitim denetimi uygulamalarında karşılaşılan temel sorunlar. V. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi. Bildiri Kitabı (ss.717-723). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Fakültesi-TEMSEN, 20-22 Haziran, Kahramanmaraş.
  • Halverson R. & Kelley, C. (2004). How principals make sende of complex artifacts to shape local instructional practice. In W. K. Hoy & C. G. Miskel (Eds.). Educational administration, policy and reform: Research and measurement research and theory in educational administration, Volume 3, CT: Information Age Press.
  • İlğan, A. (2006). Adana, K. Maraş ve Hatay ili ilköğretim müfettişleri ve öğretmenlerinin farklılaştırılmış denetim modelini benimseme ve kamu ilköğretim okullarında uygulanabilir bulma düzeyleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • İnal, A. (2008). İlköğretim okullarında yapılan denetimlerde müfettişlerin tutum ve davranışlarının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
  • Kale, M. (1995). İlköğretimde müfettiş yönetici ve öğretmen etkileşiminin eğitime etkileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Karagözoğlu, G.(1972). Türk eğitim düzeninde bakanlık müfettişlerinin rolü. (Araştırma Özeti), Ankara: MEB. Plânlama Araştırma ve Koordinasyon Dairesi.
  • Karakış, M. (2007). İlköğretimde güncel denetim duruşunun öğretmenlik bilincini uyandırma yeterliliğine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
  • Karakuş, M. ve Yasan, T.(2013). Denetmen ve öğretmen algılarına göre il eğitim denetmenlerinin yeterlikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2013), 1-19.
  • Kavas, E. (2005). İlköğretim müfettişlerinin denetim davranışlarına ilişkin öğretmen algı ve beklentileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
  • Kaya, Y. K. (1984). Eğitim yönetimi. Ankara: TODAİE.
  • Kayıkçı, K. (2011). Eğitim müfettişlerinin bakanlık ve taşra örgütünce düzenlenen hizmetiçi çalışmalarına ilişkin görüşleri. III. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresinde sunulan bildiri, Mersin Üniversitesi-TEM-SEN, Mersin.
  • Kaykanacı, M. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin yönetim işlerine verdikleri önem ve harcadıkları zaman. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(1), 137-158.
  • Kepçeoğlu, M.(1992). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: Kadıoğlu.
  • Knootz, H., & Weihrich, W. (1980). Management. New York: McGraw Hill.
  • Korkmaz, M. (2007). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerini yerine getirme düzeyleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). On Sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
  • Korkmaz, M. ve Özdoğan, O. (2005). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerini gerçekleştirme düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 431-443.
  • Kowalski, T. J. (2003). Contemporary school administration. New York: Pearson Education Inc.
  • Kuzgun, Y. (1995). Rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: ÖSYM.
  • Lederman, N.G. (1992). Students' and teachers' conceptions of the nature of science: A review of the research. Journal of Research in Science Teaching, 29(4), 331-359.
  • Memduhoğlu, H. B. (2012). Öğretmen, yönetici, denetmen ve öğretim üyelerinin görüşlerine göre Türkiye'de eğitim denetimi sorunsalı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 135-156.
  • Memduhoğlu, H. B. ve Mazlum, M.M. (2014). Bir değişim hikâyesi: Eğitim denetmenlerine ilişkin metaforik algılar. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 28-4.
  • Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Ed. S. Turan). Ankara: Nobel.
  • Özbek, O. (1997). Öğretmenlerin ders teftiş etkinliklerinde müfettişlerden beklentileri ve bu beklentilerin müfettişlerce gerçekleştirilme düzeyleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Özden, Y.(1999). Eğitimde dönüşüm: Eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem A.
  • Özmen, F. (2000). Klinik denetim öngörüleri çerçevesinde denetçi görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 119-157.
  • Özmen, F. ve Batmaz, C. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin öğretmen denetimindeki etkililikleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 102-120.
  • Renklier, A. (2005). İlköğretim denetmenlerinin ilköğretim okullarında öğrenme öğretme süreçleri ve yönetim görevleriyle ilgili etkililik düzeyleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
  • Rosenholtz, S. J. (1985). Political myth education reform: Lessons from research on teaching. Phi Delta Kappan, 66(5), 349-355.
  • Roth, W.M., & Lucas, K.B. (1997). From "truth" to "invented reality": A discourse analysis of high school physics students' talk about scientific knowledge. Journal of Research in Science Teaching, 34(2), 145-179.
  • Seçkin, N. (1998). Teftişte yeni bir yaklaşım: sanatsal teftiş. İçinde Hesapçıoğlu, M. ve Taymaz, H. (Ed.), Türkiye'de eğitim yönetimi (ss. 209-217). İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı.
  • Sullivan, S. & Glanz, J.(2000). Supervision that improves teaching strategies and techniques. California: Corwin Press Inc.
  • Taşdan, M. (2008). Çağdaş eğitim denetiminde meslektaş yardımlaşması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 69-92.
  • Taymaz, H. (2000). Okul yönetimi. Ankara: Pegem A.
  • Taymaz, H. (1997). Eğitim sisteminde teftiş. Ankara: Tapu ve Kadastro Vakfı.
  • Tomakin, E. (2009). Bilimsel çalışmalarda yaklaşım, yöntem ve teknik problemi: Alternatif bir yorum. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 105-128.
  • Topçu, İ. ve Aslan B. (2009). İlköğretim okullarında yöneticilerin öğretimin denetimi görevlerini yerine getirme biçemleri. 1. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi (ss. 2-21), Çanakkale.
  • Töremen, F. ve Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 1973-2012.
  • Uluğ, F. (1985). Açıklamalı eğitim yönetimi sözlüğü: Uygulamadaki eğitim yönetimi terimleri üzerine bir çalışma. Ankara.
  • Van Maanen, J. (1988).Tales of the field: On writing ethnography. Chicago: Univ. of Chicago Press.
  • Williams, R. (2007). A case study in clinical supervision: Moving from an evaluation to a supervision mode (Unpublished doctoral dissertation). The Pennsylvania State University, Pennsylvania.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
  • Yıldırım, G. (2007). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ders denetimine ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi, Muğla.
  • Yılmaz, K. (2009). Okul müdürlerinin denetim görevi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 19-35.