Türkiye'de Medya Okuryazarlığının Dini Boyutu: Sosyo-Psikolojik Bir Değerlendirme

Bu çalışmada medya okuryazarlığının dini boyutunun neden gerekli olduğu, Türk alanyazınında bulunan akademik çalışmalarda medya okuryazarlığının dini boyutunun yer alıp almadığı veya ne şekilde yer aldığı analiz edilmiştir. Bunun yanında, çalışmada medya okuryazarlığının dini boyutunun, diğer bir deyişle dini medya okuryazarlığının neden gerekli olduğu açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın amacı Türkçe alanyazında konuyu ele alıp çözüm sunmaya çalışan çalışmaların analizi yoluyla çalışmaların yeterliliğini değerlendirmektir. Örneklem olarak seçilen beş çalışma betimsel analiz yöntemine tabii tutulmuştur. Bu çalışmalar “Din Eğitiminin Gerekliliği Açısından Dini Medya Okuryazarlığı”; “Kitle İletişim Araçları, Medya ve Din İlişkisi Üzerine”; “Medya – Din – Eğitim”; “Din Eğitimi Ekseninde Türkiye’de Medya ve Din Araştırmaları”; “Dijital Medya ve Din” başlıklı çalışmalardır. Ele alınan çalışmalar incelendiğinde, bu çalışmaların medyada din olgusunun yer alması sonucu oluşmuş olan sorunlara çözümler önerdiği gözlemlenmiştir. Bu çözüm önerileri arasında ise medya okuryazarlığının dini boyutu konusunda bir eğitimin gerekliliği üzerinde yoğunlaşıldığı tespit edilmiştir. Çalışmanın sonunda ise medya okuryazarlığının dini boyutuna yönelik bir eğitimin gerekliliği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

medya, din, medya okuryazarlığı, kültür, medya psikolojisi

Religious Dimension of Media Literacy in Turkey: A Socio-Psychological Evaluation

In this study, it has been analyzed why the religious dimension of media literacy is necessary, whether or how the religious dimension of media literacy is included in the academic articles in the Turkish literature. In addition, the study tried to explain why the religious dimension of media literacy, in other words, religious media literacy is necessary. The aim of the study is to evaluate the adequacy of the studies through the analysis of the articles in the Turkish literature that deal with the issue and try to offer solutions. Five articles selected as samples were subjected to descriptive analysis method. These articles are: “Religious Media Literacy in Terms of the Necessity of Religious Education”; “On the Relationship between Mass Media, Media and Religion”; “Media – Religion – Education”; “Media and Religion Studies in Turkey on the Axis of Religious Education” and "Digital Media and Religion”. As a result of the examination, it has been observed that there are solutions for the problems caused by the phenomenon of religion in the media. Among these solution suggestions, the necessity of education on the religious dimension of media literacy was also found. At the end of the study, the necessity of an education for the religious dimension of media literacy was suggested.

Keywords:

media, religion, media literacy, culture, media psychology,

PDF

___

Arslan, Mustafa (2016). "Kitle İletişim Araçları, Medya ve Din İlişkisi Üzerine”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1): 5-26.
Bal, Müjgan (2011). “İmaj ve Önyargı Faktörünün Gazete Haberlerine Etkisi”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2): 201-226.
Baltacı, Ali (2019). “Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2): 368-388.
Bilici, İbrahim E. (2014). Medya Okuryazarlığı ve Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın.
Bulunmaz, Barış (2014). “Yeni Medya Eski Medyaya Karşı Savaşı Kim Kazandı ya da Kim Kazanacak?”. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 4(1): 22-29.
Burroughs, Susie et al. (2009). “Media Literacy: A Central Component of Democratic Citizenship”. The Educational Forum, 73(2): 154-167.
Daneels, Rowan & Vanwynsberghe, Hadewijch (2017). “Mediating Social Media Use: Connecting Parents’ Mediating Strategies and Social Media Literacy”. Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 11(3).
Eskicumalı, Ahmet ve Kol, Yıldız (2019). “Dijital Medya ve Din”. İletişim Çalışmaları 2019. Ed. Aytekin İşman vd. Sakarya: Sakarya Üniversite İletişim Fakültesi, 12-19.
Furat, Ayşe Zişan (2019). “Din Eğitimi Ekseninde Türkiye’de Medya ve Din Araştırmaları”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 2(1): 29-51.
Gönenç, Enver Özgür (2018). “Medya-Din-Eğitim”. IMCOFE. Roma.
Henry, Andrew, M. (2021). “Religious Literacy in Social Media: A Need for Strategic Amplification”. Religion & Education, 48(1): 89-101.
İçen, Mustafa (2020). “Developing Medya Literacy Through Activities”. International Journal of Educational Methodology, 6(3): 631-642.
Kim, Kyung-Sun et al. (2014). “Individual Differences in social Media Use for Information Seeking”. The Journal of Academic Librarianship, 40: 171-178.
Mahan, Jeffrey H. (2012). “Religion and Media”. Religion Compass, 6(1): 14-25.
Mason, Debra L. (2021). “Religious Literacy in News”. Religion & Education, 48(1): 74-88.
Mora, Necla (2008). “Medya ve Kültürel Kimlik”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1): 1-14.
Nazıroğlu, Bayramali (2015). “Din Eğitiminin Gerekliliği Açısından Dini Medya Okuryazarlığı”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 15(2): 191-220.
Özçınar, Hüseyin ve Öztürk, Tuğba H. (2016). “The Intellectual Structure of Media Literacy Field”. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1): 162-179.
Sarı, Engin (2015). “Türkiye’de Medya Okuryazarlığı Eğitimi ve Nefret Söylemi”. İletişim Araştırmaları Dergisi, 13(2): 33-66.
Şimşek, İsmihan (2019). “Sosyoekonomik Bir Medya Gerçekliği Olarak Televizyon Vaizliği”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 2(1): 123-136.
URL-1: Diyanet İşleri Başkanlığı (2014). “Türkiye'de Dinî Hayat Araştırması”. http://www.ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/914_1.pdf (Erişim: 22. 02.2022).
URL-2: Diyanet TV, “Din İstismarı 9. Bölüm: Medya ve Din İstismarı”. Diyanet TV, https://www.youtube.com/watch?v=fyNP07CnMjM (Erişim: 22. 02.2022).
URL-3: Türk Dili Kurumu Güncel Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim: 22. 02.2022).
Utma, Seçil (2019). “Dijital Çağın Bir Gerekliliği Olarak Sosyal Medya Okuryazarlığı”. Selçuk İletişim, 12(2): 1211-1235.
Vanwynsberghe, Hadewijch & Verdegem, Pieter (2013). “Integrating Social Media in Education”. Comparative Literature and Culture, 15(3): 1-8.
Yanarateş, Erkan (2020). “Media Literacy: A Conceptual Analysis”. Social Scientific Centered Issues, 2(2): 89-102.