Klara ile Güneş: Dijitalleşen Bir Çağda İnsan Olmak

Kazuo Ishiguro’nun son romanı Klara ile Güneş (2021) çevresini ve insanları gözlemleyerek öğrenen bir insansı robotun merkezde olduğu bir insan-robot etkileşimi hikâyesi sunmaktadır. Klara adlı yapay arkadaş (YA) anlatıcının açısından sunulan olay örgüsü yalnızlık, özveri, umut ve sevginin anlamı gibi temaları ön plana çıkararak gittikçe dijitalleşen bir dünyada insan olmanın anlamı ve yeri doldurulabilir olup olmaması konusunu sorunsallaştırmaktadır. Bu çalışma gen modifikasyonu, otomasyonun yükselişi ve yol açtığı işsizlik, çevre sorunları gibi insanlığı tehdit eden yakıcı meseleler arasında bundan insan bireyinin nasıl etkileneceğini Ishiguro’nun romanını temel alarak Jürgen Habermas’ın görüşleri ışığında değerlendirmekte, yazarın insan-robot etkileşimi ve gelişimine dair bakış açısını robot etiği ile bağlantılı olarak açıklamaktadır. Yazar, insan-robot etkileşiminin üst düzeyde olduğu romanda materyalist bir bakış açısını olumsuzlayarak tinselci ve moralist bir anlatı kurgulamaktadır. İnsanın özünün ne olduğuna dair soruşturmaya yazarın verdiği cevap mekanik ve yapay bir dünyanın ötesinde insanın sınırsız duygu evreninde yatmaktadır ve insanı insan kılan değerleri görmek maddi bir bakış açısından sıyrılmakla mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

Ishiguro, Klara ile Güneş, insan, Habermas, bilim kurgu

Klara and the Sun: Being Human in a Digitalised Era

Kazuo Ishiguro’s latest novel, Klara and the Sun (2021) presents a human-robot interaction story centered around a humanoid robot that learns by observing its environment and people. The plot presented from the point of view of Klara, the artificial friend (AF), problematizes the meaning of being human and whether it is replaceable in an increasingly digital world by highlighting themes such as loneliness, self-sacrifice, hope and the meaning of love. This study evaluates how the human individual will be affected by the poignant issues that threaten humanity, such as gene modification, the rise of automation and the unemployment it causes, based on Ishiguro’s novel and in the light of Jürgen Habermas’s views. It also focuses on human-robot interaction and development in relation with robot ethics. The author constructs a spiritualist and moralist narrative in the novel where human-robot interaction is at a high level by negating the materialist perspective. The author’s answer to the inquiry about what the essence of human is, lies in the infinite world of human emotions beyond a mechanical and artificial world and it is only possible to see human values by moving away from a materialist point of view.

Keywords:

Ishiguro, Klara and the Sun, human, Habermas, science fiction,

PDF

___

Asimov, Isaac (2016). Ben, Robot. Çev. Ekin Odabaş. İstanbul: İthaki Yayınları.
Bewes, Timothy (2008). Şeyleşme. Çev. Deniz Soysal. İstanbul: Metis Yayınları.
Borenstein, Jason & Pearson, Yvette (2012). “Robot Caregivers: Ethical Issues across the Human Lifespan”. Robot Ethics: The Ethical and Social Implications of Robotics. Ed. Patrick Lin et. al. Cambridge: MIT Press, 251-265.
Habermas, Jürgen (2019). İnsan Doğasının Geleceği. Çev. Kaan H. Ökten. İstanbul: Alfa Yayınları.
Ishiguro, Kazuo (2008). Beni Asla Bırakma. Çev. Mine Haydaroğlu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Ishiguro, Kazuo (2021). Klara ile Güneş. Çev. Lale Akalın. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Lents, Nathan H. (2020). İnsanın Kusurları. Çev. Şiirsel Taş. İstanbul: Metis Yayınları.
Meacham, Darian & Studley, Matthew (2017). “Could a Robot Care? It’s All in the Movement”. Robot Ethics 2.0: From Autonomous Cars to Artificial Intelligence. Ed. Patrick Lin et al. New York: Oxford, 97-112.
Moor, James H. (2011). “The Nature, Importance and Difficulty of Machine Ethics”. Machine Ethics. Eds. Michael Anderson & Susan Leigh Anderson. New York: Cambridge, 13-20.
Shaw-Garlock, Glenda (2009). “Looking Forward to Sociable Robots”. International Journal of Social Robotics, 1(3): 249-260.
Tura, Saffet Murat (2011). Madde ve Mana. İstanbul: Metis Yayınları.
URL-1: “Kazuo Ishiguro on How His New Novel Klara and the Sun Is a Celebration of Humanity”. https://time.com/5943376/kazuo-ishiguro-interview/ (Erişim: 09.06.2021).
Wallach, Wendell & Allen, Colin (2009). Moral Machines. New York: Oxford.