Artan dünya nüfusu karşısında doğal kaynakların daha verimlikullanımı önemli hale gelmiştir. Artan gıda ihtiyacının karşılanmasıiçin kaynakların yönetimi açısından yeni anlayış ve yöntemlereihtiyaç duyulmaktadır. Su, gıda üretimi için ilk sırada gelenkaynaktır. Tarımsal alanda kullanılan suyun yönetimi son dereceönemlidir. Sulama şebekelerinin izlenmesi ve değerlendirilmesiaçısından geliştirilen performans göstergeleri değerlendirme veyorum açısından önemli kolaylıklar sağlamaktadır. Yapılan buçalışmada Akdeniz bölgesinden seçilen Kahramanmaraş, Göksun,Andırın, Keysun ve Hancağız sulama şebekeleri, 11 yıllık (2006-2016)veri kullanılarak çok değişkenli istatistiksel yöntemlerledeğerlendirilmiştir. Temel bileşenler analizi yapılmış, analizsonucunda elde edilen bileşen yükleri ile kalite indeksi hesaplanarakçıkan sonuçlara göre başarı sıralaması yapılmıştır. Kalite indeksinegöre yapılan sıralama da Kahramanmaraş sulama şebekesi (311.96)ilk sırada yer alırken Hancağız sulama şebekesi (-1061.53) son sıradayer almıştır. Sonuç olarak sulama şebekelerinin başarı sıralamasınaen fazla finansal ve su dağıtım performans göstergeleri etkiliolmuştur.
Efficient use of natural resources has become an important issue due to the increase in world population. To meet the increasing demand for food, there is a need for new approaches and methods of resource management. Water is the most essential resource for food production, and the management of water in agriculture is an extremely important topic. Performance indicators developed for the monitoring and evaluation of irrigation networks provide great convenience in terms of assessing and interpreting such networks. In this study, 11- year data (2006–2016) for the irrigation networks of Kahramanmaras, Goksun, Andirin, Keysun and Hancagiz locating in Mediterranean Region of Turkey were evaluated using multivariate statistical methods. Principal component analysis was performed for these networks; component load and quality index were calculated; the success/performance ranking of the networks was identified based on the results. The quality index revealed that the irrigation network in Kahramanmaras (311.96) ranked first, whereas the irrigation network in Hancagiz (-1061.53) ranked last in terms of success/performance. In conclusion, financial and water distribution performance indicators were the most effective factors determining the success of irrigation networks.
___
Atılgan A, Özdemir Ö, Hasan ÖZ, Kadayıfçı A, Şenyiğit U 2010. Isparta Yöresindeki Meyve Bahçelerinde Kullanılan Sulama Yöntemlerinin Analizi. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(2): 27-32.
Afrasiabikia P, Rizi, AP, Javan M 2017. Scenarios for improvement of water distribution in Doroodzan irrigation network based on hydraulic simulation. Computers and Electronics in Agriculture, 135: 312-320.
Alcamo J, Henrichs T, Rösch T 2017. World water in 2025: Global modeling and scenario analysis for the world commission on water for the 21st century.
Alcon F, García-Bastida PA, Soto-García M, MartínezAlvarez V, Martin-Gorriz B, Baille A 2017. Explaining the performance of irrigation communities in a water-scarce region. Irrigation science 2017, 35(3): 193-203.
Arslan F, Değirmenci H 2017. Rating of Some Irrigation Projects Operated by DSI in Turkey. International Advanced Researches & Engineering Congress, 16-18 November, Osmaniye/Turkey
Arslan, F, Değirmenci, H 2018. Sulama şebekelerinin İşletme-Bakım ve Yönetim Modernizasyonunda RAP-MASSCOTE Yaklaşımı: Kahramanmaraş Sol Sahil Sulama Şebekesi Örneği, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(1): 45-51.
Corcoles JI, Frizzone JA, Lima SCRV, Mateos L, Neale CMU, Snyder RL, Souza F 2016. Irrigation Advisory Service and Performance Indicators in Baixo Acaraú Irrigation District, Brazil. Irrigation and Drainage, 65(1): 61-72.
Değirmenci H, Tanrıverdi Ç, Arslan F 2016. Aşağı Seyhan Ovası Sulama Alanında Yağmurlama ve Damla Sulama Yöntemi ile Sulanan Alanların Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 19(4): 454-461.
Değirmenci H, Tanrıverdi Ç, Arslan F 2017. Aşağı Seyhan Ovası sulama birliklerinin kümeleme analizi ile karşılaştırılması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 20(4): 326-333.
DSİ 2018. Toprak ve Su Kaynakları. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye.
Kuşçu H, Demir AO, Korukçu A 2008. An assessment of the irrigation management transfer programme: case study in the Mustafakemalpaşa irrigation scheme in Turkey. Irrigation and Drainage, 57(1): 15-22.
Kuşçu H, Bölüktepe FE, Demir AO 2009. Performance assessment for irrigation water management: A case study in the Karacabey irrigation scheme in Turkey. African Journal of Agricultural Research, 4(2): 124-132.
Malano H, Burton M 2001. International Program for Technology and Research in Irrigation and Drainage guidelines for benchmarking performance in the irrigation and drainage sector. IPTRID Secretariat, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
Meral R, Temizel KE (2006). Çeltik tarımında sulama uygulamaları ve etkin su kullanımı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(2): 104-109.
Molden DJ, Sakthivadivel R, Perry CJ, Fraiture CD, Kloezen WH 1998. Indicators for Comparing Performance of Irrigated Agricultural Systems. IWMI, 1998, Research Report 20, Colombo, 26 p.
Renault D, Facon T, Wahaj R 2007. Modernizing Irrigation Management: The MASSCOTE Approach-Mapping System and Services for Canal Operation Techniques, Food & Agriculture Org, 2007, Vol. 63.
Rodríguez-Díaz JA, Camacho-Poyato E, Lopez-Luque R, Pérez-Urrestarazu L 2008. Benchmarking and multivariate data analysis techniques for improving the efficiency of irrigation districts: an application in Spain. Agricultural systems, 96(1-3): 250-259
Tanriverdi C, Degirmenci H, Sesveren S 2011. Assessment of Irrigation Schemes in Turkey Based on Management Types. African Journal of Biotechnology 10(11): 1997-2004.
Uzen, N, Cetin O 2016. Evaluation of physical and economical water use indices in two irrigation schemes in southeastern Anatolia region of Turkey. Fresenius Environmental Bulletin 25(11): 4863-4871.
Zema DA, Nicotra A, Tamburino V, Zimbone S.M 2015. Performance Assessment of Collective Irrigation in Water Users’ Associations of Calabria (Southern Italy). Irrigation and drainage, 64(3): 314-325.