Ebubekir ALTUNTAŞ, ENGİN ÖZGÖZ, Hüsne GÖK

Menengiç Meyve ve Tohumlarının Fiziksel, Mekanik ve Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi

Çalışmada, menengiç meyve ve tohumlarının fiziksel, mekanik vekimyasal özellikleri belirlenmiştir. Menengiç meyveleri, Tokatilindeki sadece bitkisel ürünlerin satıldığı bir marketten teminedilmiş, denemeler ise Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, ZiraatFakültesi, Biyosistem Mühendisliği Bölümü, Biyolojik MalzemeLaboratuvarında yürütülmüştür. Meyve ve tohumların hacimdeğerleri sırasıyla 0.08 cm3 ile 0.043 cm3, 100 adet meyve ağırlığı ve1000 tohum ağırlığı 9.25 g ile 0.442 g, boşluk (porozite) oranları ise%51.33 ile %21.73 olarak bulunmuştur. Renk karakteristiklerindenKroma ve hue açısı değerleri meyvede sırasıyla, 2.51 ve -1.17 tohumdave 9.39 ve 0.75 değerleri olarak tespit edilmiştir. Meyveler için kırılmakuvveti değerleri Y- ve Z- eksenlerinde yükleme hızlarına göre artışlargösterirken, tohumlarda ise X-, Y- ve Z- eksenlerinde azalışlargörülmüştür. Sürtünme katsayısı değerleri menengiç meyvesi için enyüksek 0.514 değeriyle kontrplak yüzeyde çıkarken, tohum için endüşük değer ise 0.314 ile laminant yüzeyde bulunmuştur. Kimyasalözelliklerden pH, titre edilebilir asitlik ve suda çözünebilir kurumadde miktarı, meyvede sırasıyla 5.70, 1.61 g 100 g-1 ve %3.14 olarakbulunurken, tohumlar için 6.49, 1.84 g 100 g-1 ve %3.60 olarakbelirlenmiştir. Menengiç meyvesi ve tohumlarına ait fiziksel,mekanik ve kimyasal özellikleri, hasat sonrası üretimteknolojilerinde makine ve sistemlerin tasarım ve işletimaşamalarında dikkate alınabilir.

Physical, Mechanical and Chemical Properties of Terebinth Fruit and Seeds

In this study, the physical, mechanical, and chemical properties of terebinth fruits and seeds were determined. The fruits were obtained from a herbal market locating in Tokat, The experiments conducted in Tokat Gaziosmanpaşa University, Agriculture Faculty, Department of Biological Engineering, Biological Materials Laboratory. The volume of terebinth fruit and seeds were measured 0.08 cm3 and 0.043 cm3, 100 fruit weight and 1000 seed weight were determined as 9.25 g and 0.442 g, respectively. The porosity rates of fruit and seeds were found as 51.33% and 21.73%, respectively. The color characteristics such as chroma and hue angle of the fruits were found with 2.51 and -1.17 and for terebinth seeds chroma and hue angle were as 9.39 and 0.75, respectively. For terebinth fruits, the rupture force increased in Y- and Z- axes compared to the compression speeds, while for the seeds, the rupture force decreased in the X-, Yand Z- axes. While the friction coefficient was found on the plywood surface with the highest value of 0.514 for the fruit, the lowest value for the seed was found as 0.314 on the laminate surface. Among the chemical properties, pH, titratable acidity and water-soluble solid content were found as 5.70, 1.61 g 100 g-1, 3.14%, respectively for fruit, while the values for seeds pH, titratable acidity and water soluble solid content was determined as 6.49, 1.84 g 100 g-1, 3.60%, respectively. The physical, mechanical, and chemical properties of the terebinth fruit and seeds can be taken into account during the design,and operation stages of machinery and systems used in post-harvest production technologies.

PDF

___

Altuntas E, Gercekcioglu R, Kaya C 2010. Selected mechanical and geometric properties of different almond cultivars. International Journal of Food Properties, 13(2): 282-293.
Altuntaş E, Erdoğan M 2017. Yenibahar (Pimenta dioica L.) meyvesinin bazı fiziksel özelliklerinin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 32: 316-320.
Altuntaş E, Naneli İ 2017. Beyaz ve siyah kinoa tohumlarının geometrik, hacimsel ve sürtünme özellikleri. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 6 (1): 1-8.
Altuntaş E, Özgöz E, Taşer ÖF 2005. Some physical properties of fenugreek (Trigonella foenumgraceum L.) seeds, Journal of Food Engineering, 71: 37-43.
Anonim, 2020. https://tr.wikipedia.org/wiki/ Menengi%C3%A7. Erişim tarihi: 04.04.2020.
AOAC, 1984. Association of Official Analytical Chemists, 1984. Officials methods of analysis. 14th ed. Arlington, VA: Association of Official Analytical Chemists.
Aydın, C, Özcan M 2002. Some physico-mechanic properties of terebinth (Pistacia terebinthus L.) fruits, Journal of Food Engineering 53: 97-101.
Baytop T 1984. Türkiye'de bitkiler ile tedavi. İstanbul Üniv. Yay. No.3255. İstanbul.
Baytop T 1999. Türkiye’de bitkiler ile tedavi, Nobel Tıp Kitabevi, 324-325, 1999.
Braga GC, Couto SM, Hara T, Neto JTPA 1999. Mechanical behaviour of macadamia nut under compression loading. J. Agric. Eng. Res. 72: 239– 245.
Celik, A., Ercisli, S., Turgut, N., 2007. Some physical, pomological and nutritional properties of kiwifruit cv. Hayward. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 58: 411-418.
Gercheva P, Zhivondov A, Nacheva L, Avanzato D 2008. Transsexual forms of Pistachio (Pistacia terebinthus L.) from Bulgaria biotechnological approaches for preservation, multiplication and ınclusion in selection programs, Bulgarian Journal of Agricultural Science, 14 (5): 449-453.
Gomez KA, Gomez AA 1984. Statistical procedures for agricultural research (Ch. 4). In: K.A. Gomez And A.A. Gomez (Eds.), An International Rice Researches Institute Book, 2nd edn, Paper No 137- 186. John Wiley & Sons, Singapore.
Gül EN, Özgöz E, Altuntaş, E 2020. Domates meyvelerinin fiziksel, mekanik ve kimyasal özelliklerine olgunluk dönemi ve muhafaza sürelerinin etkileri. Turkish Journal of Agricultural Engineering Research (TURKAGER), 1(1): 12-28.
Gülsoy S, Özkan G, Özkana K, Gença M 2013. Menengiç (Pistacia terebinthus L. subsp. palaestina (Boiss.) Engler) meyvelerinin bazı fiziksel ve fizikokimyasal özellikleri üzerine ekolojik faktörlerin etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14: 15-23.
Hashim İF, Aşkın MA, Yıldırım AN 2018. Bazı uygulamaların menengiç (Pistacia terebinthus L.) tohumlarının çimlenmesi ve çıkışı üzerine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13 (1): 27-39.
İkinci A, Şimşek M, Gülsoy E 2018. Çitlembik bitkisinin kimyasal bileşimi ve insan sağlığı üzerine etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(3): 21-30.
Karakaş B, Certel M 2004. Menengiç (Pistacia terebinthus L.) ağacı meyvesinin (Çitlembik) değerlendirilme olanakları. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu Van, 2004.
Khazaei J, Rasekh M, Borghei AM 2002. Physical and mechanical properties of almond and its kernel related to cracking and peeling. An ASAE Meeting Presentation, Paper No 026153, 2002.
Kuru C, Ozsabuncuoglu IH 1990. Yabani Pistacia türlerinin aşılanmasında sorunlar ve çözüm yolları. Türkiye 1. Antepfıstığı Sempozyumu, 11– 12 Sept. 1990, Gaziantep-Turkey, 51–57.
McGuire RG 1992. Reporting of objective colour measurements. HortScience, 27 (12): 1254–1255.
Mohsenin NN 1980. Physical properties of plant and animal materials. Gordon and Breach Science Publishers, New York.
Okatan V, Gündoğdu M, Çolak AM 2017. Uşak’ta yetişen farklı alıç (Crataegus spp.) genotipi meyvelerinin bazı kimyasal ve pomolojik karakterlerinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7 (3): 39-44.
Özarslan C 2002. Some physical properties of cotton seed. Biosystems Engineering, 83 (2): 169-174.
Özcan C 2009. Semizotu, Isırgan otu, menengiç ve kuşburnu gibi tıbbi ve aromatik bitkilerde flavonollerin HPLC-MS ile tayini. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, s.139.
Özcan M 2004. Characteristics of fruit and oil of terebinth (Pistacia terebinthus L) growing wild in Turkey. Journal of the Science of Food and Agriculture, 84 (6): 517-520.
Özuslu E, İskender E, Tel AZ, İlçim A 2009. Taxonomic situations of two subspecies of Pistacia (P. terebinthus sups. terebinthus and P. terebinthus subsp. palaestina) by morphological and area remarks, Biological Diversity and Conservation, 100-109.
Sidar H 2011. Menengiç tohumlarından yağ eldesi: Sulu ekstraksiyona enzim ve yüzey aktif madde etkisi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,83pp.
Suthar SH, Das SK 1996. Some physical properties of karingda [Citrus lanatus (thumb) mansf ] seeds. Journal of Agricultural Engineering Research, 65 (1): 15-22.
Tarakçı S 2006. Beykoz civarındaki tıbbi özellik taşıyan bitkiler üzerine araştırmalar. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 53 Sy.
Taşer ÖF, Altuntaş E, Özgöz E 2005. Physical properties of Hungarian and common vetch seeds, Journal of Applied Sciences. 5 (2): 323-326.
Taşova M, Polatcı H (2019). Çitlembik (Celtis Australis) meyvesinin bazı fiziko-mekanik parametrelerinin belirlenmesi. International Black Sea Coastline Countries Symposium-II, July, 20-22, 365-373,
Ünüvar A 2013. Menengiç (Pistacia terebinthus L.) ve bazı ekmek katkı maddelerinin hamur reolojik özellikleri ve ekmek kalitesi üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, , 91 sy.
Yavıç A, Taylan A, Balcı H, Encu T, 2016. Hakkâri ili Şemdinli yöresi alıç (Crataegus spp.) meyvelerinin biyokimyasal ve pomolojik özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(4): 500- 504.
Yeşilada E, Gisho H, Sezik E, Tubate M, Fujite T, Tanaka, T, Takedu, Y, Takaishi, Y 1995. Traditional medicine in Turkey V. Folk Medicine in the inner Taurus Mountains. Journal of Ethnopharmacology 46: 133–152.
Yılar M, Altuntaş E 2017. Tek ve çok yıllık adaçayı (Salvia viridis L., Salvia cryptantha Montbret et Aucher) tohumlarının bazı fiziksel özelliklerinin belirlenmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 30 (2): 137-141.
Yıldız M, Altuntaş E, 2015. Üvez meyvesinin bazı biyoteknik özelliklerinin belirlenmesi. 29. Ulusal Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi, 2-5 Eylül 2015, 409-412, Diyarbakır.