Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinde Bazı Tarımsal Özellikler Bakımından Korelasyon ve Path Analizi

Bu araştırmada Türkiye’de tescil edilmiş bazı ekmeklik buğdayçeşitlerinde tane verimi ile verim unsurları ve bazı kalite özellikleriarasındaki ilişkiler korelasyon ve path analizi kullanılarakincelenmiştir. Araştırma, 18 adet ticari ekmeklik buğday çeşidikullanılarak, 2016-17 ve 2017-18 ürün yıllarında tesadüf bloklarıdeneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak Bolu ekolojik koşullarındayürütülmüştür. İki yıllık verilere göre; tane verimi ile bitki boyu(0.755**) arasında olumlu ve önemli, başaklanma süresi (0.118),başak uzunluğu (0.141), başakta başakçık sayısı (0.210), başaktatane sayısı (0.223), 1000 tane ağırlığı (0.015) ve gluten oranı (0.274)arasında ise olumlu ilişkiler bulunmuştur. Path analizi sonuçlarınagöre; tane verimi üzerine bitki boyu (p= 0.8984, % 76.73),başaklanma süresi (p= 0.3935, % 21.53), başakta tane sayısı (p=0.6048, % 29.33), hektolitre ağırlığı (p= 0.9446, % 41.06) ve glutenoranı (p= 0.4310, % 28.86) doğrudan ve yüksek derecede olumlu,başakta başakçık sayısı (p= -0.8489, % 38.04) ve protein oranının (p=-0.9257, %39.04) ise yüksek, ancak olumsuz bir etki yaptığısaptanmıştır. Bolu koşullarında yapılacak ıslah çalışmalarında, taneverimi ile olumlu ilişkisi olan özelliklerin seleksiyon kriteri olarakkullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Path Coefficient and Correlation Analysis in Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Varieties for Some Agronomical Traits

In this study, the relationships among yield, yield components and quality traits of some bread wheat varieties registered in Turkey were investigated using correlation and path coefficient analysis. Eighteen commercial bread wheat varieties were used in a randomized complete block design experiment with four replications at ecological conditions of Bolu in 2016-17 and 2017-18 cropping seasons. Based on the two-years data, positive and significant relationship was found between grain yield and plant height (0.755 **), and a positive relationship was found among grain yield and heading date (0.118), spike length (0.141), spikelet number per spike (0.210), grain number per spike (0.223), 1000-grain weight (0.015) and gluten content (0.274). According to the path coefficient analysis, plant height (p = 0.8984, 76.73%), heading date (p = 0.3935, 21.53%), grain number per spike (p = 0.6048, 29.33%), test weight (p = 0.9446, 41.06%) and gluten content (p = 0.4310, 28.86%) had direct and positive effects, while spikelet number per spike (p = -0.8489, 38.04%) and protein ratio (p = -0.9257, 39.04%) had negative effects. It was concluded that, yield components and quality traits that were positively related with grain yield could be used as selection criteria in breeding programs in Bolu conditions.

PDF

___

Albayrak S 2004. Fiğ (Vicia sativa L.)’de Tohum Verimi ile İlişkili Karakterlerin Korelasyon ve Path Analizi ile Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 10: 83-87.
Anonim 2018. Bolu Meteoroloji İl Müdürlüğü. Ayer DK, Sharma A, Ojha BR, Paudel A, Dhakal K 2017. Correlation and Path Coefficient Analysis in Advanced Wheat Genotypes. SAARC Journal of Agriculture, 15(1): 1-12.
Aykut Tonk F, İştipliler D, Tosun M 2017. Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinde Özellikler Arası İlişkiler ve Path Analizi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 54(1): 85-89.
Doğan Y, Erol E, Çiftçi V, Kendal E 2017. Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinde Özellikler Arası Korelasyon ve Path Analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(3): 279-284.
Ekinci R, Başbağ S 2015. Erkenci Pamuk Genotiplerinde Verim ve Erkencilik Parametreleri Arası İlişkilerin Korelasyon ve Path Analizi ile Belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 30: 154-159.
Gelalcha S, Hanchinal RR 2013. Correlation and Path Analysis in Yield and Yield Components in Spring Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Genotypes under İrrigated Condition in Southern India. African Journal of Agricultural Research, 8(24):3186-3192.
Güngör H, Dokuyucu T, Dumlupınar Z, Akkaya A 2017. Yulafta (Avena spp.) Tane Verimi ile Bazı Tarımsal Özellikler Arasındaki İlişkilerin Korelasyon ve Path Analizleriyle Saptanması. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(01): 61-67.
Kara B, Akman Z 2007. Yerel Buğday Ekotiplerinde Özellikler Arası İlişkiler ve Path Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(3): 219-224.
Khan AA, Alam MA, Alam MK, Alam MJ, Sarker ZI 2013. Correlation and Path Analysis of Durum Wheat (Triticum turgidum L. var. Durum). Bangladesh Journal of Agricultural Research, 38(3): 515-521.
Kurt Polat PÖ, Aydoğan Çifci E, Yağdı K 2015. Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.)’da Tane Vrimi ile Bazı Verim Öğeleri Arasındaki İlişkilerin Saptanması. Tarım Bilimleri Dergisi, 21: 355-362.
Özcan K 1999. Populasyon genetiği için bir istatistik paket geliştirilmesi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 116s.
Savur O, Ceyhan E 2011. Bezelyede Tane verimi ile Bazı Verim Unsurlarının Korelasyon ve Path Analizi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(2): 24-29.
Sidwell RJ, Smith EL, McNew, RW 1976. Inheritance and Interrelationships of Grain Yield and Selected Yield-Related Traits in a Hard Red Winter Wheat Cross. Crop Science, 16: 650-654.
Singh KB, Chaudhary BD 1977. Biometrical Methods in Quantitative Genetic Analysis. Kalyani Publishers. New Delhi-India, 304p.
Subhani GM, Khaliq I 1994. Path Coefficient Analysis in Wheat. Pakistan Journal of Scientific and Industrial Research, 37(11): 474-476.
Suleiman AA, Nganya JF, Ashraf MA 2014. Correlation and Path Analaysis of Yield and Yield Components in Some Cultivars of Wheat (Triticum aestivum L.) in Khartoum State, Sudan. Journal of Forest Products&Industies, 3(6): 221-228.
Tabassum, Kumar A, Pandey D, Prasad B 2018. Correlation and Path Coefficent Analysis for Yield and Its Attributing Traits in Bread Wheat (Triticum aestivum L. em Thell). Journal of Applied and Natural Science, 10(4): 1078-1084.