Türkçe Ders Kitaplarında La Fontaine Masallarının Kullanılabilirliğine Dair Eleştirel Bir Yaklaşım

La Fontaine masalları fabl türünün önemli kaynaklarından biridir. Bu masallar genellikle örnek metin olarak Türkçe ders kitaplarında kullanılmaktadır. La Fontaine masallarındaki karakterlerin çelişkili kişilik özelliklerinin tespit edilmesi çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda zıt kişiliklere sahip masal kahramanlarının çocuk okur açısından uygun olup olmadığı tartışılmıştır. Çalışmada nitel araştırma tekniklerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Kitap on iki kitabın bir araya getirilmesiyle oluşmuştur. Bu kitaplarda nazım şeklinde yazılmış 231 masal yer almaktadır. Yapılan inceleme sonucunda masallardaki 94 hayvan karakterinden 21’inde birden fazla kişilik özelliği tespit edilmiştir. Bu kişilik özelliklerinin 44’ü olumlu, 143’ü olumsuz kişilik özelliğidir. Masallardaki karakterlerin farklı kişilik özellikleri sergilemelerinin çocuk okuyucuları açısından bazı olumsuz durumlar teşkil etmektedir. Karakterlerde aniden ve gerekçesiz yaşanan değişimler, çocuğun karakterlere ve kitaba karşı güveninin sarsılacağı bir durumdur. Değişimin inandırıcı olması ve okuru ikna etmesi gerekir. Birdenbire gerçekleşen, bir dirençle karşılaşmadan oluşan ya da olayda bir nedensellik bağı kurulmadan gerçekleştirilen değişimler çocuk okurda karaktere karşı bir güvensizlik oluşturulmasına neden olabilir. La Fontaine’in fablları birçok değeri somutlaştırarak gözler önüne serer. Fakat bu değerlerin sunumunda kahramanlara yüklenen zıt kişilik özellikleri yetişkinler için uygun olsa da ilkokul ve ortaokul öğrencileri açısından uygun olmadığı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

La Fontaine, Fabl, Türkçe ders kitabı.

A Critical Approach to the Availability of La Fontaine Tales in Turkish Textbooks

The tales of La Fontaine are one of the important sources of the fable genre. These tales are generally used as sample texts in Turkish textbooks. The aim of the study is to determine the contradictory personality traits of the characters in La Fontaine's tales. For this purpose, it has been discussed whether fairy tale heroes with opposite personalities are suitable for child readers. Document analysis, one of the qualitative research techniques, was used in the study. The book is a collection of twelve books. There are 231 fairy tales written in verse in these books. As a result of the examination, more than one personality trait was determined in 21 of 94 animal characters in the tales. 44 of these personality traits are positive and 143 are negative traits. The fact that the characters in the fairy tales exhibit different personality traits creates some negative situations for child readers. Sudden and unjustified changes in the characters are a situation where the child's confidence in the characters and the book will be shaken. The change must be convincing and persuade the reader. Changes that occur suddenly, without encountering a resistance or without establishing a causal link in the event can cause a distrust of the character in the child reader. La Fontaine's fables reveal many values by embodying them. However, although the contrasting personality traits attributed to the heroes in the presentation of these values are suitable for adults, it is predicted that they are not suitable for primary and secondary school students.

Keywords:

La Fontaine, fable, Turkish textbook.,

PDF

___

Abdallah, E. (2022). Fables 101: La Fontaine. https://www.byarcadia.org/post/fables-101-history-and-literary-significance-6 [Erişim tarihi: 29.12.2022]
Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2008). Yazılı ve Sözlü Anlatım. Ankara: Akçağ yayınları.
Alptekin, A. B. (2000). Hayvan Masallarının Formel Yapısı. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 7, 157-185.
Avcı Yenen, Y. (2012). La Fontaıne’in Fabllarında Alegorik Ögeler ve Bunların Temsil Ettiği Değerler. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2) , 39-53.
Aydın, İ. ve Uzun, M. (2020). Çocuk Kitaplarının Taşıması Gereken Özellikler: Cemil Kavukçu’nun Bir Öykü Yazalım Mı? ve Masal Anlatma Oyunu Adlı Eserlerine Eleştirel Bir Bakış. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Ö7, 315-340.
Aygün, U. (2013). La Fable En Tant Qu’un Genre Litteraire Et L’Analyse De Fable. Turkish Studies, (8)10, 115-121.
Bakırcı, N. (2004). Türk Dünyası Coğrafyasında Tespit Edilmiş Hayvan Masalları Üzerine Bir İnceleme. Doktora tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Bıyıklı, H. ve Öztaş, Y. (2012). İlköğretim Türkçe 6 Ders Kitabı. Ankara: Doku Yayınları.
Cengiz, Ş. ve Duran, E. (2017). Hayvan Masalları (Fabl) Üzerinde Deneysel Bir Araştırma: Çocuklar Deyimlerden Ne Anlıyor?. Uluslararası Eğitim Bilimler Dergisi, (4)13, 29-50.
Coşkun, H. ve Çetinkaya, V. (2020). Öğretmen Görüşlerine Göre Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Edebî Zevk ve Hoşa Giderlik Açısından Değerlendirilmesi. Türk Kültürü ve Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 1(1) , 255-272.
Dağı, F. , Alptekin, M. ve Kaplan, T. (2018). Türk Dünyası Hayvan Masallarında Tespit Edilen Değerler. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 43, 227-247.
Demiral, S. (2015). Jean De La Fontaine’in ‘’Le Corbeau et Le Renard’’ Adlı Öyküncesinin Nazım Hikmet Ran Tarafından Türkçeye Çevirisinin İncelenmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 5(2) , 276-287.
Dervişcemaloğlu, B. (2014). Ortaokul Düzeyinde Bir Fabl Örneği. Turkish Studies, 9(9), 475-488.
Doğan Güldenoğlu, B. N. (2017). Çocuk Edebiyatı Kitaplarındaki Yetişkin ve Çocuk Karakterlerin İncelenmesi. Journal of Human Sciences, 14(4), 4768-4780.
Duran, E, ve Ercan, E. (2018a). Fablların Eleştirel Okuma Eğitimine Katkısı. Route Educational and Social Science Journal, 5(7), 1260-1269.
Duran, E, ve Ercan, E. (2018b). Fablların Değer Eğitimindeki Önemi. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 2(1), 31-43. Eke, N. (2009). Güvâhî’nin Pend-Nâmesi’ndeki Bir Hikâyet ile La Fontaine’in Bir Masalının Mukayesesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 39, 989-1010.
Erdal, K. ve Gökmen, A. (2010). Çocuklara Verdiği Dersler Açısından La Fontaine’in Fablları. Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, (3)10, 259-271.
Erkal, H. ve Erkal, M. (2019). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe Ders Kitabı 7. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Eselioğlu, H., Set, S. ve Yücel, A. (2021). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe 8. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Fırat, H. (2012). La Fontaine'in Fabllarında Güçlü-Zayıf İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 32, 115-132.
Fontaine, J. D. L. (2017). Masallar. (Çeviren: Sabahattin Eyüboğlu) İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Güngör ve Kana (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Becerisini geliştirmesinde Metin Türlerine İlişkin Görüşleri. Kesit Akademi Dergisi, 5(21), 437-455.
İnceağaç, M. ve Yılmaz, M. (2018). Fabl Türünün 7. Sınıf Öğrencilerinin Görsel Sanat Çalışmalarına Etkisi.
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24), 305-322.
İskender, H. (2020). Türkçe Ders Kitaplarındaki Fabllar Üzerine Eleştirel Bir Çözümleme. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, (4)2, 1-11.
Karabıyık, F. (2011), İlköğretim Türkçe 6 Ders Kitabı. Ankara: Evren Yayınevi.
Karagöz, B. (2015). Fablların Pedagojik Karakteristiği Üzerine Bir Analizi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 353-362.
Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karataş, E. (2014). Çocuk Edebiyatında “Karakter” Kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 60-79.
Karatay, H., Destebaşı, F. ve Demirbaş, M. (2015). Çocuk Edebiyatı ürünlerinin 6, 7 ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Karakter Gelişimine Etkisi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 123-140.
Kır, T., Kırman, E. ve Yağız, S. (2019). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe Ders Kitabı 7. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Kıvrak, G. (2010). İlköğretim 2. Kademe Türkçe Derslerinde Hayvan Masallarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Köklügiller, A. (2014). Tilkinin Yemini(Anadolu Hayvan Masalları). İstanbul: Can Yayınları.
McGowan, M. M. (1966). Moral Intention in the Fables of La Fontaine. Journal of the Warburg and Courtauld Institutes. 29, 264-281.
Nas, R. (2004). Örneklerle Çocuk Edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Özdemir, O. ve Çekici, Y. (2013). Üretim İlişkileri Bağlamında La Fontaine Masallarında Değer Sorgulaması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 113-119.
Özkan, B. (2019). Eğitim Bilimleri Araştırmaları İçin Doküman İnceleme Yöntemi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Picraux, J. N. (1941). The Morality of the Fables of La Fontaine. Master's Theses. 319. https://ecommons.luc.edu/luc_theses/319 [Erişim tarihi: 14.12.2022].
Rousseau, J-J. (2016). Emile. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Sever, S. (2010). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
Şimşek, T. (2007). Çocuk Edebiyatı. Konya: Suna Yayınları.
Şimşek, T. (2014). Çocuk edebiyatında estetiğin rolü, mevcut potansiyeli uyandırmak. Türk Dili Dergisi, CVII, (756), 15-58.
Tokmakçıoğlu, E. (2000). Ülkemden Hayvan Masalları. İstanbul: Can Yayınları.
Tuna, S. T. (2019). Kurmaca Metin Yazma Bağlamında Fabl Oluşturma Etkinliğinin Türkçe Öğretmenlerine ve Türkçe Dersine Katkıları. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, (8)16, 112-129.
Türkçe Dersi Öğretim Programı (2019). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Ungan, S. (2006). Fabl Türünün Çocuk Edebiyatındaki Yeri ve Günümüzde Bu Türden Yararlanma Olanakları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 105-114.
Ülger, B. (2012). Burjuva Değerlerin İnşası ve Masallar: La Fontaine Masallarında Burjuva Görünümler http://www.inlcs.org/online/Book9.pdf [Erişim tarihi: 18.01.2023].
Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2014). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Yıldırım, M. ve Yavuz, N. (2005). Fabl Metinlerinde Yönlendirme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (2)30, 41-50.
Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (12. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.