Tek Taraflı Gözetimden Çift Taraflı Gözetime Geçiş: The Truman Show Filmi Analizi

Gözetleme olgusu günümüz toplumlarında kilit bir rol oynamaktadır. Gözetleme olgusu içerisinde en önemli rolü kameralar üstlenmektedir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte gözetim farklı bir boyut kazanmaktadır. Teknoloji alanında artan yenilikler olumlu gelişmelere neden olduğu için, toplumsal anlamda bazı köklü değişimlere yol açmaktadır. İktidarın toplumu kontrolü altına almasıyla birlikte gözetim toplumu ortaya çıkmaktadır. Toplum evde, işte, sokakta neredeyse her yerde gözetim altındadır. Nitel araştırma tekniğinin kullanıldığı bu çalışmada gözetim olgusu Truman Show filmi çerçevesinde ele alınmıştır. Truman Show filminde ana karakterimiz her şeyden habersiz onun için hazırlanan kurmaca evrende yaşamaktadır. Bu dünyada kendisi dışında, etrafındaki kişiler ve olaylar tamamen kurgudan ibarettir. Truman’ın tüm mahremiyeti Büyük Birader tarafından izleyicilere aktarılmaktadır. Film üzerinden gözetimin her yerde ve zamansız bir şekilde yapıldığını göstermek amaçlanmaktadır. Teknolojinin gelişmediği zamanlarda azınlığın çoğunluğu izlemesi söz konusudur. Günümüzde ise gözetim çift taraflı yapılmaktadır. Gözetleyenler ve gözetlenenler olarak iki farklı şekilde anlamlandırma yoluna gidilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Gözetim, Panoptikon, Dijital Teknoloji, Mahremiyet, Truman Show

Return From a Watched Society to a Watching Society: Analysis of the Truman Show Movie

Surveillance plays a key role in today’s socities. Cameras play the most important role in the surveillance phenomenon. With the development of teknology, surveillance gains a different dimension. As the increasing innovations in the field of tecnology cause positive developments, ıt leads to some fundamental changes in the social sense. Surveilllance society emerges with the goverment takes control of the society. The community is under surveillance at home, at work, on the street, almost everywhere. In this study, in which qualitative research technique is used, the phenomenon of surveillance will be discussed within the framework of the Truman Show movie. In the Truman Show, our main character lives in a fictional universe prepared for him, unaware of everything. Except for himself in this world, the people and events around him are completely fictional. All of Truman’s privacy is conveyed to the audience by Big Brother. It is aimed to show that surveillance is done everywhere and in a timeless way through the film. Back in the days when technology was not developed, it was the minority watching the majority. Today, surveillance is carried out bilaterally. It will be interpreted in two different ways as the watchers and the watched.

Keywords:

Surveillance, Panopticon, DijitalTechnology, Privacy, Truman Show,

PDF

___

Çimen, Ü. (2020). Gözetim Toplumları ve Büyük Veri Kullanımı: Çin’de Uygulanan Sosyal Kredi Sisteminde Şehir İzleme ve Yönetim Sistemi Kameraları Örneği. E. Dr. Öğr. Üyesi Halil Uzun içinde, Recent Advances in Social Science, Education and Humanities Research (s. 181-202). Ankara: Gece Kitaplığı.
Çoban, B. (2014). Göz ve İktidar: “Vitrinlere Değil Gökyüzüne Bak!”. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 1-15.
Dolgun, U. (2004). Gözetim Toplumunun Yükselişi: Enformasyon Toplumundan Gözetim Toplumuna. Yönetim Bilimleri Dergisi, 2 (1), 55-74.
Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu. (M. A. Kılıçbey, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü. (I. Ergüden, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Küçükalkan, Y. (2010). Platon ve Baudrillard'da Gerçeklik Sorununun Medya Bağlamında Değerlendirilmesi (Truman Show Filmi Örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
Lyon, Z. B. (2016). Akışkan Gözetim. (E. Yılmaz, Çev.).İstanbul: Ayrıntı Yayınları..
Mutlu, N. T. (2019). Gözetim Toplumu Olgusunun The Truman Show, Devlet Düşmanı ve Kartal Göz Filmleri Üzerinden Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Isparta.
Namaz, Y. (2021). Truman Show: Bir Gerçeklik Yanılsaması ve Medya Eleştrisi. Nida Dergisi. 190. Sayı.
Sucu, İ. (2020). Gözetlenen Toplumun Gözetleyen Topluma Dönüşmesi: “The Truman Show Filmi” Örneği. Aksaray İletişim Dergisi. 2 (1) , 1-12.
Uluk, M. (2002). Gözetim Kapitalizminde Kişisel Verilerin Kullanımı: Etik Web Çerçevesinde Web Siteleri ve Mobil Uygulamalar Üzerine Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Yıldırım, A. (1999). Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri ve Eğitim. Eğitim ve Bilim. 23, 7-17.
Yiğit, Z. (2009). Medyaya Eleştirel Bir Bakış ve The Truman Show. Humanities Sciences , 258-270.