Civcivlerde Dalağın Embriyonik Gelişiminin Morfohistometrik Değerlendirmesi

Bu çalışmada, civcin dalağının belirli embriyonik dönemler göz önüne alınarak morfohistometrik gelişiminin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada, kuluçkanın 13., 16. ve 21. günlerinde 18 Babcock White Leghorn civciv embriyosundan elde edilen dalaklar kullanıldı. Rutin histolojik incelemeler ve hacim hesaplamaları için doku kesitleri Crossmon trikrom boyası ve Pappenheim’ın panoptik boyası ile boyandı ve civciv embriyolarından alınan kan örneklerinden de formül lokösitleri çıkarıldı. Ölçümler sonucunda dalak hacminde, embriyo ağırlığında ve vitellus kese ağırlığında bir artış tespit edildi. 13. ve 16.-21. günler arasında dalak hacminde fark tespit edildi. 21. gün kanındaki en yüksek lökosit oranı % 74.83 ile heterofil granülositlerde gözlenirken; en düşük lenfosit oranı % 23 olarak bulundu. Kuluçka 13. günündeki dalak kesitlerindeki damarların etrafında çok az sayıda lenfosit vardı. 16. gün kesitlerinin dalak paranşimasında sıklıkla arteryal centralis ile karşılaşıldı ve etraflarında lenfosit birikimli periarteriolar lenfoid doku oluşumunun gelişmeye başladığı görüldü. 21. günün dalak parankiminde kırmızı ve beyaz pulpa bölgelerinin kolayca ayırt edilmekteydi. Embriyonik dönemdeki dalağın parankiminde lenfosit infiltrasyonları ile karakterize edilen yapıların şekillendiği ve periferik kandaki lenfosit sayısında değişimlerin olduğu sonucuna varıldı.

Anahtar Kelimeler:

Civciv, Embriyonik Gelişim, Dalak Morfohistometrisi, Dalak Hacmi

Morphohistometric Evaluation of Embryonic Development of Spleen in Chicken

The aim of this study was to evaluate the morphohistometric development of chick spleen by considering specific embryonic periods. For the study, spleens obtained from 18 Babcock White Leghorn chick embryos on the 13th, 16th and 21st days of incubation were used. The sections were stained with Crossmon’s trichrome stain and Pappenheim’s panoptic stain and differential leukocyte counts were made in the blood smears. In the measurements, an increase in the spleen volume, embryo weight and vitellus sac weight were determined. There was an increase between the 13th and 16th21st days in spleen volume. The highest heterophil granulocytes (74.83%) and lowest lymphocyte ratio (23%) were found on the 21st day. On the 13th day, there were very few lymphocytes around the vessels. On the 16th day, arteria centralis were frequently encountered and periarteriolar lymphoid tissue formation with lymphocyte accumulations around them started to develop in the spleen parenchyma. The red and white pulp areas could be easily distinguished in splenic parenchyma on the 21st day. It was concluded that the structures characterised by lymphocyte infiltrations in the spleen parenchyma were formed and caused changes in the number of lymphocytes in peripheral blood during the embryonal period.

Keywords:

Chicken, Embryonic Development, Spleen Morphohistometry, Spleen Volume,

PDF

___

Aka E, Eren Ü. Kuluçka sonrası ilk iki haftada lipopolisakkarit uygulanan ve uygulanmayan broyler civcivlerde dalağın histolojik gelişimi. Erciyes Üniv Vet Fak Derg. 2019; 16(1):8-15.
Bingöl SA, Gülmez NY, Deprem T, Taşci SK, Aslan Ş. Histologic and histometric examination of spleen in geese (Anser anser). Atatürk University J Vet. 2014; 9(3):157-162.
Chen X, Zhao H, Yao J. A fully automated framework for renal cortex segmentation, In: Abdominal Imaging, ed; Yoshida H, Hawkes D, Vannier MW, Springer, Berlin. 2012; pp. 208-217.
Cesta MF. Normal structure, function, and histology of the spleen. Toxicol Pathol. 206; 34:455465.
HoganEsch H, Hahn FF. The Lymphoid organs: Anatomy, development, and age-related changes, In: Pathobiology of the Aging Dog, ed; Mohr U, Carlton WW, Dungworth DL, Benjamin SA, 1st Ed., Iowa State University Press, Ames. 2001; pp. 127-135.
Gundersen HJ, Jensen EB, Kieu K, Nielsen J. The efficiency of systematic sampling in stereology reconsidered. J Microsc. 1999; 193:199-211.
Igyarto BZ, Magyar A, Olah I. Origin of follicular dendritic cell in the chicken spleen. Cell Tissue Res. 2007; 327:83-92.
Kannan TA, Ramesh G, Ushakumari S, Dhinakarraj G, Vairamuthu S. Electron microscopic studies of spleen in chicken (Gallus domesticus). IJAVST. 2015; 4(1):160-165.
Khenenou T, Berghiche A, Rahmoun DE, Berberis A. Morpho histological study of the spleen of broiler chickens during post-haching age. IJVSAH. 2018; 3:22-23.
Liman N, Bayram GK. Structure of the quail (Coturnix coturnix japonica) spleen during pre- and post-hatching periods. Rev Med Vet. 2011; 162:25-33.
Mayhew T, Gundersen H. If you assume, you can make an ass out of u and me: a decade of the disector for stereological counting of particles in 3D space. J Anat. 1996; 188:1-15.
Olah I, Vervelde L. Structure of the avian lymphoid system, In: Avian Immunology, Ed; Davison F, Kaspers B, Schat K, Academic Press, London. 2008; pp. 13-50.
Olah I, Nagy N, Vervelde L. Structure of the avian lymphoid system, In: Avian Immunology, Ed; Schat KA, Kaspers B, Kaiser P, 2nd eEd., Academic Press, London. 2014; pp. 11-43.
Selcuk ML, Bahar S. The morphometric properties of the lumbar spinal cord segments in horses. J Anim Vet Adv. 2014; 13:653-659.
Selçuk ML, Tıpırdamaz S. A morphological and stereological study on brain, cerebral hemispheres and cerebellum of New Zealand rabbits. Anat Histol Embryol. 2020; 49:90–96.
Seymour R, Sundberg JP, Hogenesch H. Abnormal lymphoid organ development in immunodeficient mutant mice. Vet Pathol. 2006; 43:401-423.
Song H, Peng K, Li S, Wang Y, Wei L, Tang L. Morrphological characterization of the immune organs in ostrich chicks. Turk J Vet Anim Sci. 2012; 36:89-100.
Steiniger, B., 2005. Spleen. In: Encyclopedia of Life Sciences, John Wiley & Sons, pp. 1-9.
Sur E, Çelik İ. Yumurtaya verilen aflatoksin B1’in tavuk dalağının embriyonik gelişimi üzerindeki etkileri: histolojik bulgular. Vet Bil Derg. 2004; 20:103-110.
Rajput IR, Wu BB, Li LY, Xu X. Establishment of optimal culturing method and biological activity analysis of chicken bone marrow dendritic cells using Chi-rGM-CSF. IJAB. 2013; 15:401-409.
Van Rees EP, Sminia T, Dijkstra CD. Structure and development of the lymphod organs, In: Pathobiology of the Aging Mouse, Ed; Mohr U, Dungworth CC, Capen CC, CarltonWW, 1st Ed., ILSI Press, Washington. 1996; pp. 173-187.
Yasuda M, Kajiwara E, Ekino S, Taura Y, Hirota Y, Horiuchi H, Matsuda H, Furusawa S. Immunobiology of chicken germinal center: I. Changes in surface Ig class expression in the chicken splenic germinal center after antigenic stimulation. Dev Comp Immunol. 2003; 27:159-166.