TABERÎ TEFSİRİNDE HİCRET Mustafa SOYCAN ÖZ Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Öğrencisi      Resûlullah’ın Mekke’den Medine’ye hicreti İslam ve dünya tarihinde yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Bu tarihi olaya hem Kur’ân-ı Kerîm, hem de siyer eserleri amaçları doğrultusunda yer vermişleridir. Klasik siyer eserleri hicreti daha çok kronolojik bir şekilde nakletmişler, neden ve niçinden ziyade nasıl üzerinde yoğunlaşmışlardır. Kur’ân-ı Kerîm, Resûlullah’ın hicretine kendine özgü bir uslupla değişik sure ve âyetlerde doğrudan veya dolaylı olarak yer vermiştir. Kur’ân’da hicret öncesi gelişmeler, hicretin nedenleri, hicret emri karşında Müslümanların ve yakınlarının tavrı,  Mekke müşriklerinin tepkisi, hicret emrinin gereğini yerine getiren Müslümanların temel vasıfları ve faziletleri, muhacirlere karşı ensarın fedakârlığı ana hatlarıyla yer almaktadır. Muhtevası gereği bu âyetler sistematik bir şekilde Kur’ân’da yer almadığı için âyetlerin konu bütünlüğünü oluşturacak şekilde tespit edebilme adına ilk dönem tefsir çalışmalarının zirvesi diyebileceğimiz Taberî’nin “Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân” isimli eserinde konuyla ilgili âyetler ve bu âyetlerle ilgili ilk üç asır müfessirlerin yorumları ve bu yorumlar hakkında Taberî’nin tercih ve yorumları ortaya konarak hicretle ilgili âyetlerin manaya delâletinin vuzuha kavuşturulması siyer yazımında önemli katkılar sağlayabilir. Anahtar Kelimeler: Kur’ân, Tefsir, Siyer, Hicret, Taberî. The Hijra in the tafsir of Taberi ABSTRACT      The Hijra (migration) of Prophet Muhammad from Mecca to Madina has been  the beginnin of a new era in the history of Islam and the world. Both the Qur’an and the boks of Siyar has given place to this historical event in terms of their purposes. Classical Siyar boks conveyed hijra rather chronologically, focusing on how it happened instead of why or what for. The Qur’an to the migration of Prophet has given place to the migration of Prophet Muhammad with a distinctive wording in different surash and verses directly or indirectly. The outline of the incidents before  hijra, the reasons that led to  it and the attitude of Muslims and their relatives for it are  found in the Qur’an;  also the reaction of Meccan nonbelievers to it, teh main characterisitics and the virtues oh-f Muslims who fulfilled the migration decree and the devotion of al-Ensar for migrants from Mecca. İn terms of content, because these verses cannot  found systematically in the Qur’an, in order the determinate these verses in subject integrtiy Taberi’s book of “Cami’u’l Beyan ‘an Te’vili Ayi’l-Kur’an” can be considered  as a peak. By putting forward the verses about hijra  and the interpretations of the these verses by mufassirs (commentator) of the three centuries and Taberi’s preference and exegesis about  these interpretations in his book, clarification of the meanings of these verses about hijra can contribute to writing of Siyar.      Key words: Qur’an, Tafsir, Siyar (prophetic), Hijra, Taberî