OĞUZ TOPLUMUNDA KİMLİK, KİŞİLİK VE İKİSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: DEDE KORKUT KİTABI BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Bu çalışma Dede Korkut Kitabı’nı kimlik ve kişilik bağlamında ele almaktadır. Daha açık şekilde söylemek gerekirse, çalışma Dede Korkut Kitabı’nda toplumsal kimlik ile bireysel kişilik arasında nasıl bir ilişki bulunduğunu, Oğuz kahramanlarının sahip olduğu kişiliğin hangi toplumsal kimlik özelliklerine bağlı olarak şekillendiğini ortaya koymaya çalışmaktadır. Aynı zamanda Oğuz toplumunda bireylerin kişilik özelliklerinin şekillenmesi ve sürdürülebilmesi için nasıl bir sosyal yapının ve toplumsal mekanizmanın hâkim olduğu incelenmektedir. Oğuz kahramanlarının sergiledikleri erdemli kişilik özellikleri onların kişilikleri ile ilgili olduğu kadar, toplumsal kimlikleriyle de yakından bağlantılıdır. Oğuz toplumunda bireyler bir erdemli kişilik özelliğinin sadece iyi ve değerli olduğunu öğrenmekle kalmıyorlar, aynı zamanda o kişilik özelliğini somut olarak gözlemleyebiliyorlar. Dahası kendilerinden de aynı erdemli kişiliği sergilemeleri beklenmektedir. Bu kişiliği sergilemek, pratiğe dökmek için toplum kendilerine fırsatlar sunmaktadır. Hatta sadece fırsatlar sunmakla da kalmamakta, toplum erdemli kişilik sergileyenleri ödüllendirmektedir. Bütün bunlar Oğuz toplumunda kalıplaşmış bir sosyal ilişkiler ağı sayesinde gerçekleşmekte, söz konusu ilişkiler ağı varlığını sürdürdüğü müddetçe erdemli kişi ve kişiliklerin yetişmesi için de uygun şartlar varlığını sürdürmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sosyoloji, Oğuz Toplumu, Dede Korkut Kitabı, Kimlik, Kişilik

PDF

___

Deveci, Handan – Belet, Dilek – Türe Hatice. “Dede Korkut Hikâyelerinde Yer Alan Değerler”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 12/46 (Yaz 2013): 294-321., erişim: 3.03.2019, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/70492.
Ekici, Metin. ““Dede Korkut Kitabı”nda Kadın Tipleri”. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni Bildirileri (Ankara, 19-21 Ekim 1999). Ed. Alev Kahya Birgül. 123-138. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi, 2000.
Ergin, Muharrem. Dede Korkut Kitabı I. Giriş-Metin-Faksimile. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1958.
Ergin, Muharrem. Dede Korkut Kitabı. 52. Baskı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 2015.
Günay, Umay. “Dede Korkut Hikâyelerindeki Karakterlerin Tahlili”. Milli Folklor 37 (1998): 3-12.
Güzel, Abdurrahman. “Dede Korkut Hikâyeleri Bağlamında Dua”. Turkish Studies, 3/2 (Bahar 2008): 438-446.
Köksel, Behiye. “Dede Korkut Kitabı’nda Dini-Mitolojik Yardımcı Kahraman Motifi”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 16/1 (2012): 73-88.
Özbay, Murat – Karakuş Tayşi, Esra. “Dede Korkut Hikâyelerinin Türkçe Öğretimi ve Değer Aktarımı Açısından Önemi”. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi 1/1 (2011): 21-31.
Serdar, Murat. “Dede Korkut Hikâyeleri’nde Türk-İslam İnanışlarının İtikādî Göstergeleri”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22/1 (Hazıran 2018): 489-513.
Yılmaz, Kemale. ““Dede Korkut Destanı”nda Dua”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2 (2010): 144-157.