Cihat ÇELİK, Hatice Gülsen ERDEN, Sevim ÖZMEN, Selma TURAL HESAPÇIOĞLU

6826

Okuma becerisi ve Özgül Öğrenme Güçlüğü belirtilerinin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunda değerlendirilmesi

Öğrenme güçlüğü ve dikkat sorunları ile kliniğe yönlendirilen çocukların değerlendirilmesinde, zekâ testleri, belirti tarama testleri ve okuma testleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, çocuk ve ergen psikiyatrisi kliniğinde bu tür yakınmalarla değerlendirilen ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı konulan 48 çocuk ele alınmıştır. Çocukların okuma becerileri Sesli Okuma Becerisi ve Okuduğunu Anlama Testi (SOBAT), öğrenme güçlüğü belirtileri Özgül Öğrenme Güçlüğü Belirti Tarama Listesi (ÖÖGBTL), zekâ puanları ise Wechsler Çocuklar için Zekâ Ölçeği-IV (WISC-IV) ile gerçekleştirilmiştir. Bulgular, ÖÖGBTL’nin Anne-Baba ve Öğretmen Formları’ndan elde edilen puanların SOBAT okuma becerileriyle ilişkili olduğunu göstermiştir. WISC-IV sözel kavrama ve toplam zekâ puanları ile ÖÖGBTL’nin puanları arasındaki ilişkiler anlamlı çıkmıştır. Araştırma bulguları, SOBAT ve ÖÖGBTL’nin klinik tanı gruplarının belirtilerini değerlendirmede yararlı bilgiler sunacağını göstermiştir.

Evaluation of reading skills and Specific Learning Disability symptoms in Attention Deficit Hyperactivity Disorder

Intelligence tests, symptom screening tests and reading tests are widely used in the evaluation of children who are referred to the clinic with learning difficulties and attention problems. In this study, 48 children with attention-deficit hyperactivity disorder diagnosed with such complaints were evaluated. The reading abilities of the children were assessed with Oral Reading Skills and Reading Comprehension Test (ORCT), learning disability symptoms were assessed with Specific Learning Disability Symptom Checklist (SLDSC) and intelligence scores were assessed with Wechsler Intelligence Scale for Children-IV (WISC-IV). Findings showed that the scores obtained from Parent and Teacher Forms of SLDSC were correlated with ORCT reading skills. Moreover, the WISC-IV verbal comprehension and full-scale IQ scores were significantly correlated with SLDSC scores. The research findings showed that ORCT and SLDSC would provide useful information in assessing the symptoms of clinical diagnostic groups.
PDF

___

  • American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM- 5®). American Psychiatric Pub.
  • Biederman, J. ve Faraone, S.V. (2005). Attention deficit hyperactivity disorder. Lancet, 366, 237-248.
  • Brock, S. E. ve Knapp, P. K. (1996). Reading comprehension abilities of children with attentiondeficit/ hyperactivity disorder. Journal of Attention Disorders, 1(3), 173-185.
  • Brueggemann, A. E., Kamphaus, R. W. ve Dombrowski, S. C. (2008). An impairment model of learning disability diagnosis. Professional Psychology: Research and Practice, 39(4), 424-430.
  • Cherkes-Julkowski, M., Stolzenberg, J., Hatzes, N. ve Madaus, J. (1995). Methodological issues in assessing the relationship among ADD, medication effects and reading performance. Learning Disabilities: A Multidisciplinary Journal, 6(2), 21–30.
  • Cornoldi, C., Giofre, D., Orsini, A. ve Pezzuti, L. (2014). Differences in the intellectual profile of children with intellectual vs. learning disability. Research in Developmental Disabilities, 35(9), 2224–2230.
  • D’Angiulli, A. ve Siegel, L. S. (2003). Cognitive functioning as measured by the WISC-R: Do children with LD have distinctive patterns of performance? Journal of Learning Disabilities, 36(1), 48-58.
  • De Clerq-Quagebeur, M., Casalis, S., Lemaitre, M. P., Bourgois, B., Getto, M. ve Valle, L. (2010). Neuropsychological profile on the WISC-IV of French children with dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 43(6), 563–574.
  • De Weerdt, F., Desoete, A. ve Roeyers, H. (2013). Working memory in children with reading disabilities and/or mathematical disabilities. Journal of Learning Disabilities, 46(5), 461–472.
  • Erden, G. (2008). Özgül Öğrenme Güçlüğü Belirti Tarama Listesi Anne-Baba, Çocuk ve Öğretmen Formları geçerlik güvenirlik çalışması. Yayımlanmamış araştırma makalesi.
  • Erden, G. ve Özkök, E. (2013). Sesli okuma testi geçerlik güvenirlik ön çalışması. Yayımlanmamış Araştırma Makalesi.
  • Erden, G., Kurdoğlu, F. ve Uslu, R. (2002). İlköğretim okullarına devam eden Türk çocuklarının sınıf düzeylerine göre okuma hızı ve yazım hataları normlarının geliştirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(1), 5-13.
  • Flanagan D. P. ve Kaufman, A. S. (2009). Essential of WISC-IV Assessment. (2nd ed.). New York: Wiley.
  • Gökçe-Sarıpınar, E. ve Erden, G. (2010). Okuma güçlüğünde akademik beceri ve duyusal-motor işlevleri değerlendirme testlerinin kullanılabilirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 25(65), 56-66.
  • Güzel-Özmen, R. (2005). Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuma hızlarının metinlerde karşılaştırılması. Eğitim ve BilimDergisi, 30(136), 25-30.
  • Hammill, D. D. ve Bryant, B. R. (1998). Learning disabilities diagnostic inventory: a method to help identify intrinsic processing disorders in children and adolescents: examiner's manual. Pro-Ed.
  • Jacobson, L. A., Ryan, M., Martin, R. B., Ewen, J., Mostofsky, S. H., Denckla, M. B. ve Mahone, E. M. (2011). Working memory influences processing speed and reading fluency in ADHD. Child Neuropsychology, 17(3), 209–224.
  • Kaplan, H. I. ve Sadock, B. J. (2004). Concise Texbook of Clinical Psychiatry. Çeviri Editörü: Abay E. Nobel Tıp Kitapevleri, s; 519-523.
  • Karakaş, S., Erden, G., Erdoğan Bakar, E. ve Doğutepe Dinçer, E. (2017). Özgül Öğrenme Bozukluğu Genişletilmiş Nöropsikometri Bataryası. Konya: Eğitim Yayınevi.
  • Karaman, D., Türkbay, T. ve Gökçe, F. S. (2006). Özgül öğrenme bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu binişikliğinin bilişsel özellikleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13(2), 60-68.
  • Karatekin, C., Markiewicz, S. W. ve Siegel, M. A. (2003). A preliminary study of motor problems in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Perceptual and Motor Skills, 97(3), 1267-1280.
  • Korkmazlar, Ü. (1993). Özel Öğrenme Bozukluğu (6-11 yaş ilkokul çocuklarında özel öğrenme bozukluğu ve tanı yöntemleri). İstanbul: Taç Ofset.
  • Mayes S.D. ve Calhoun S.L. (2006). WISC-IV and WISCIII profiles in children with ADHD. Journal of Attention Disorders 9(3), 486-493.
  • Mayes, S. D. ve Calhoun, S. L. (2007). Wechsler Intelligence Scale for Children-Third and fourth edition predictors of academic achievement in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. School Psychology Quarterly, 22(2), 234-249.
  • Mayes, S. D., Calhoun, S. L., Chase, G. A., Mink, D. M. ve Stagg, R. E. (2009). ADHD subtypes and cooccurring anxiety, depression, and oppositionaldefiant disorder: Differences in Gordon Diagnostic System and Wechsler Working Memory and Processing Speed Index scores. Journal of Attention Disorders, 12(6), 540-550.
  • Meisinger, E. B., Bloom, J. S. ve Hynd, G. W. (2010). Reading fluency: implications for the assessment of children with reading disabilites. Annuals of Dyslexia, 60(1),1-17.
  • Miller, A. C., Keenan, J. M., Betjemann, R. S., Willcutt, E. G., Pennington, B. F. ve Olson, R. K. (2013). Reading comprehension in children with ADHD: Cognitive underpinnings of the centrality deficit. Journal of Abnormal Child Psychology, 41(3), 473-483.
  • Miranda, A., Soriano, M., Fernández, I. ve Meliá, A. (2008). Emotional and behavioral problems in children with attention deficit-hyperactivity disorder: Impact of age and learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 31(4), 171-185.
  • National Joint Committee on Learning Disabilities (NJCLD) (2005, June). Responsiveness to Intervention and Learning Disabilities [Technical Report]. Available from www.asha.org/policy.
  • National Joint Committee on Learning Disabilities (NJCLD) (2010, June). Compre-hensive Assessment and Evaluation of Students with Learning Disabilities. [Technical Report]. Available from www.asha.org/policy.
  • Oğuzhan, M. (2017). Özgül öğrenme bozukluğu kontrol listesinin ilköğretim çağı çocuklarında kullanılabilirliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Öktem, F., Erden, G., Gençöz, T. ve Uluç (2016). Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği-IV (WISC-IV) Uygulama ve Puanlama El Kitabı Türkçe Sürümü. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
  • Öngider, N., Baykara, B. ve Pekcanlar-Akay, A. (2008). Bir çocuk psikiyatrisi polikliniğinde ayaktan izlenen olgulardan DEHB ve/veya ÖÖB tanısı konan çocukların WISC-R testi sonuçlarının karşılaştırılması. New/Yeni Symposium Journal, 46(1), 17-22.
  • Özkök-Kayhan, E. (2011). İlköğretim birinci kademe çocuklarında okuduğunu anlama ile sözcük bilgisi, görsel algı ve kısa süreli bellek arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Prifitera, A., Saklofske, D. H. ve Weiss, L. G. (2008). WISC-IV Clinical assessment and intervention (2nd ed.). San Diego,CA: Academic Press.
  • Rommelse, N. N. J., Altink, M. E., Fliers, E. A., Martin, N. C., Buschgens, C. J. M., Hartman, C. A. ve ark. (2009). Comorbid problems in ADHD: Degree of association, shared endophenotypes, and formation of distinct subtypes. Implications for a future DSM. Journal of Abnormal Child Psychology, 37(6), 793- 804.
  • Sarıpınar, E. G. (2006). Özgül Öğrenme Güçlüğü: Okuma Güçlüğünde Akademik Beceri ve Duyusal-Motor İşlevleri Değerlendirme Testlerinin Kullanabilirliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Sarıpınar, E. G. ve Erden, G. (2010). Okuma Güçlüğünde akademik beceri ve duyusal-motor işlevleri değerlendirme testlerinin kullanılabilirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 25(65), 56-66.
  • Sattler, J. M. (2004). Assessment of children. Behavioral and clinical implications (4th ed.). San Diego: Jerome M. Sattler.
  • Sattler, J. M. ve Weyandt, L. (2002). Specific learning disabilities. Sattler, JM. Assessment of children. Behavioral and clinical applications, 4th ed. San Diego: Jerome M. Sattler, 281-335.
  • Schuchardt, K., Maehler, C. ve Hasselhorn, M. (2008). Working memory deficits in children with specific learning disorders. Journal of Learning Disabilities, 41(6), 514-523.
  • Soysal, A. Ş., Karateke, B., Çopur, A., Kılıç, K. M. ve Akay, S. (2010). Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların WISC-R puanları ile annelerinin problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 23, 256-264.
  • Stern, P. ve Shalev, L. (2012). The role of sustained attention and display medium in reading comprehension among adolescents with ADHD and without it. Research in Developmental Disabilities, 34(1), 431- 439.Telman, N. (1996). Hızlı ve Etkin Okuma. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
  • Thaler, N. S., Bello, D. T. ve Etcoff, L. M. (2013). WISCIV profiles are associated with differences in symptomatology and outcome in children with ADHD. Journal of Attention Disorders, 17(4), 291–301.
  • Turan, S. T., Bakar, E. E., Erden, G. ve Karakaş, S. (2016). Özgül Öğrenme Bozukluğunun Ayırıcı Tanısında Nöro-Psikometrik Ölçümlerin Kullanımı. Nöropsikiyatri Arşivi, 53(2), 144-151.
  • Turgut, S., Erden, G. ve Karakaş, S. (2010). Özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) birlikteliği ve kontrol gruplarının ÖÖG Bataryası ile belirlenen profilleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(1), 13-26.
  • Uluç, S., Öktem, F., Erden, G., Gençöz, T. ve Sezgin, N. (2011). Wechsler Çocuklar için Zekâ Ölçeği-IV: Klinik Bağlamda Zekânın Değerlendirilmesinde Türkiye için Yeni Bir Dönem. Türk Psikoloji Yazıları, 14(28), 49-57.
  • Wechsler, D. (2003). Wechsler Intelligence Scale for Children-Fourth Edition. San Antonio, TX: Psychological Corporation.
  • Weiss, L. G. ve Gabel, A. D. (2007). Using the cognitive proficiency index in psychoeducational assessment (Technical Report No. 6). San Antonio, TX: Harcourt Assessment.
  • Wilcutt, E. G., Petril, S. A., Wu, S., Boada, R., De Fries, J. C., Olson, R. K. ve Pennington, B. F. (2013). Comorbidity between reading disability and math disability: Concurrent psychopathology, functional impairment and neuropsychological functioning. Journal of Learning Disabilities, 46(6), 500–516.
  • Wise, J. C., Sevcik, R. A., Morris, R. D., Lovett, M. W., Wolf, M., Kuhn, M., ... ve Schwanenflugel, P. (2010). The relationship between different measures of oral reading fluency and reading comprehension in second-grade students who evidence different oral reading fluency difficulties. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 41(3), 340-348.
Klinik Psikoloji Dergisi-Cover
  • ISSN: 2602-4438
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2017
  • Yayıncı: Klinik Psikoloji Araştırmaları Derneği
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

İntihar Olasılığı Ölçeği: Gözden geçirme, geçerlik ve güvenirlik çalışması

Ayşegül BATIGÜN DURAK, Nesrin ŞAHİN HİSLİ

Kendiliknesnesi İhtiyaçları Envanterinin Türk toplumundaki psikometrik özelliklerinin incelenmesi

Sema YURDUŞEN, Faruk GENÇÖZ

Kişilerarası nörobiyoloji perspektifinden bağlanma, kaygı ve korku

Dilay ELDOĞAN, Eda CENGİZ, Ezgi ERKAN, Ş. Didem KAYA, Beliz TOROSLU, Çağıl ÜNAL

Çocukluk örselenme yaşantılarının otobiyografik anı özellikleriyle ilişkisinde otobiyografik bellek işlevlerinin aracı rolü

Gülşen KAYNAR, Nurhan ER

Okuma becerisi ve Özgül Öğrenme Güçlüğü belirtilerinin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunda değerlendirilmesi

Cihat ÇELİK, Hatice Gülsen ERDEN, Sevim ÖZMEN, Selma TURAL HESAPÇIOĞLU