341 NOLU EDİRNE ŞER'İYYE SİCİLİNE GÖRE: 1825-1827 YILLARI ARASI EDİRNE'DE SOSYAL HAYAT

Osmanlı Devleti’nin ikinci başkenti olan Edirne, tarih boyunca Balkan coğrafyasında stratejik bir konuma sahip olmuştur. Bugün pek çok kurumun görevini bünyesinde toplayan kadılık müessesesi, Osmanlı Devleti’nde bulunduğu bölgenin yargı, idari, beledi ve noter gibi işlemlerini yerine getirmekteydi. Bu süreçte kadı veya yardımcıları tarafından bu işlemlerin kayıtlarının tutulduğu kadı sicilleri, pek çok tarihi bilgiyi içermektedirler. Bu çalışmanın amacı, 1825-1826-1827 yıllarına ait Edirne şer‘iyye sicilinin projeksiyonuyla dönemin toplumsal tarihine bir nebze de olsa katkıda bulunmaktır. Sicil, kısa bir zamanı kapsamasına rağmen Edirne’nin sosyal, iktisadi, idari ve yargı tarihine ait önemli bilgiler içermektedir. Daha çok Osmanlı halkının günlük yaşamını içeren bu defterde mülk satışı ve icarı, alacak, boşanma, nafaka, cinayet, hırsızlık, yaralama, tecavüz, mahalleden ihraç, ihtida, miras, hizmet bedeli, keşif ve hakaret davaları gibi konular yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Edirne, , Kadı Sicilleri, , Osmanlı Toplumu, Mahkeme

The Edirne second capital of the Ottoman State, has been strategic position of geography Balkan in the course of history. Kadı institution that used to perform today much of works institutions, was performed business, where in region become of the Ottoman State such as jurisdiction, administiation, municipality and notary. Records kadı in which this of period works recorded by the kadı or his assistants, are contains very much information history. The aim this of study, is contribute to also a few in history society period which with the procektion in Edirne saharia record that includes in the years 1825-1826-1827. Record, is covering the significant informations of the social, economic, administration and juridical history of the Edirne although a short period of time record period. The sharia record includes consist of subjects that mostly including the daily life of the Ottoman peoples. The notebook contains of ıssues such as the renton and sale of property, receivables, divorce, alimany, murder, theft, injury, rape, expulsion from the neighborhood, conversion, inheritance, pay service, discovery death, disagreement.

Keywords:

Edirne, Kadı Registers, Court, Ottoman Society,

PDF

___

Akgündüz, A. ve Cin, H. (1989). Türk Hukuk Tarihi, C. 1. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.

Aköz, A. (2004). “XVI. Yüzyıla Ait Bir Nikâh Defteri ve Bazı Değerlendirmeler”. İSTEM, sayı: 3, ss. 91-117.

Akgündüz, A. (2006). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukuki Tahlilleri, 1. Kitap Osmanlı Hukukuna Giriş ve Fatih Devri Kanunnâmeleri. İstanbul: Osmanlı Vakfı Araştırmaları Yayınları.

Akgündüz, A. (2009). “İslâm Hukukunun Osmanlı Devleti’nde Tatbiki: Şer‘iyye Mahkemeleri Ve Şer‘iyye Sicilleri”. İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, sayı: 14, ss. 13-48.

Ağırgan, M. (2009). “Edirne’de Sultanların Av Bahçesi: Hadika-i Hassa”. Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, sayı: 1, ss. 73-78.

Aydın, A. M. (2010). Türk Hukuk Tarihi. İstanbul: Beta Yayınları.

Başoğlu, T. (2011). “Ta‘zir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (cilt: 40, ss. 198-202) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.

Cin, H. (1988). İslâm ve Osmanlı Hukukunda Evlenme. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi.

Devellioğlu, F. (2016). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.

Ergenç, Ö. (1984). “Osmanlı Şehrindeki Mahallenin İşlev ve Nitelikleri Üzerine”. Osmanlı Araştırmaları Dergisi, sayı: 4, ss. 69-78.

Erbay, C. (2006). “Nafaka”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (cilt: 32, ss. 282-285) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.

Güven, A. M. (2001). 33 Numaralı Konya Şer‘iyye Sicili (değerlendirme-transkripsiyon). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.

Konan, B. (2011). Osmanlı Hukukunda Tecavûz Suçu. Ankara Üniversitesi Dergiler Veritabanı, sayı: 29, ss. 150-172.

Kurt, A. (1998). Bursa Sicillerine Göre Osmanlı Ailesi (1839-1876). Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi.

Küçük, F. (2013). 14 Numaralı Konya Şer‘iyye Sicili (1080-1081/1669-1670). Selçuk üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.

Ortaylı, İ. (2001). “Kadı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (cilt: 24, ss. 69-73) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.

Ortaylı, İ. (2018). Osmanlı Toplumunda Aile. İstanbul: Timaş Yayınları.

Özdemir, Rıfat (1990). Tokat’ta Ailenin Sosyo-Ekonomik Yapısı (1771-1810). Belleten Dergisi, cilt: LIV, sayı: 211, ss. 994-1052.

Selçuk, H. (2014). Şer‘iyye Sicillerine Göre Vidin, Silistre Ve Sofya’da İhtida Hareketleri (XVIII VE XIX. Yüzyıl). The Jurnal of Academic Social Sicience Studies, sayı: 25-1, ss. 27-46.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Meşihat (MHŞ), Edirne Şer‘iyye Sicili (EŞS), Defter no. 341 (1241-1242 / 1825-1826).

Uzunçarşılı, H. İ. (2014). Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilatı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Uğur, Y. (2010). Şer‘iyye Sicilleri. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (cilt: 39, ss. 8-11) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.

Ünal, A. M. (2007). Osmanlı Müesseseleri Tarihi. Isparta: Fakülte Kitabevi.

Yılmazçelik, İ. (1998). “Şer‘iyye Sicillerinin Bir Merkezde Toplanması Üzerine Bazı Mülahazalar”. 1. Milli Arşiv Şûrası (20-21 Nisan 1998) Tebliğler Tartışmalar (ss. 159-173). Ankara: T. C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayını.

Yörük, D. (2018). “Osmanlı Hukukunda Zamanaşımı Uygulamaları: Konya Örneği”, Prof. Dr. Mehmet Ali Ünal’a Armağan, Türk Tarihi Araştırmaları, (Editürler: Nurgül Bozkurt-Zübeyde Güreş Yağcı) (ss. 184-207). Ankara: Berikan Yayınevi.