Sevil ALBAYRAK, , Cemile ÇELEBİ, Ünzile TAŞKIN, Sinem ŞAŞMAZ, Selami ÇİÇEK

Bir Meslek Lisesinde Öğle Yemeğine Ulaşmada Zorluk Yaşayan Öğrencilerin Beslenme Alışkanlıkları

Ergenlik dönemi abur-cubur beslenme alışkanlığı nedeniyle beslenme sorunlarının yaygın görüldüğü dönemdir.Ancak ekonomik ve çevresel nedenlerle öğle yemeğine ulaşmada zorluk yaşayan ergenler için bu sorun öncelikle ele alınması gereken konulardandır. Araştırma tanımlayıcı tipte, bir meslek lisesinde öğlen yemeğine ulaşmada zorluk yaşayan öğrenciler ile yapıldı. Evreni belirlemek için sınıf öğretmenleri ile görüşülerek çevresel, ailesel ve ekonomik durum değerlendirmesi yapıldı. Tüm okuldaki öğrencilerin 246’sının öğle yemeğine ulaşmada zorluk yaşadığı belirlendi. Araştırmaya katılmayı kabul eden 148 (evrenin %60,2’si) öğrenci ile araştırma tamamlandı. Araştırmacılar tarafından oluşturulan anket formu ile sosyo-demografik bilgiler ve Demirezen (1999) tarafından geliştirilen ve Demirezen ve Coşansu (2005) tarafından yeniden düzenlenen “Beslenme Alışkanlıkları İndeksi” (BAİ) ile beslenme alışkanlıkları belirlendi. Araştırmaya katılan öğrencilerin %85,1’i erkek, %35,8’i 17 yaşındadır. Ekonomik durumlarını öğrencilerin % 68,2’si orta, %21,6’sı kötü olarak değerlendirdi. Araştırmaya katılan öğrencilerden %33,1’i günlük iki ve %2,0’si bir öğün yemek yemektedir. BAİ ye göre öğrencilerin % 24,3’ünün yüksek riskli, %60,8’inin orta derecede riskli olduğu bulundu. Her iki cinsiyet ve tüm yaşlardaki öğrencilerin orta dereceli risk altında olduğu tespit edildi. Öğle yemeğine ulaşmada zorluk yaşayan meslek lisesi öğrencilerinin beslenme açısından riskli davranışlar sergiledikleri tespit edildi. Ergenlik döneminde beslenmenin her iki cinsiyet içinde sorun olduğu belirlendi. Okullarda okul hemşirelerinin istihdam edilmesi ve okul hemşirelerinin öğrencileri sağlıklı beslenme davranışları konusunda bilgilendirmesi, okul çalışanları ve ailelerle işbirliği yaparak öncelikle öğle yemeğine ulaşmada zorluk yaşayan öğrencilere yemek desteğinin verilmesi önerilir.

Anahtar Kelimeler:

Ergenlik, beslenme, okul sağlığı hemşireliği

Pages 21-25

Junk food nutritional habit is a common problem during adolescence. In addition this problem is a topic that should especially be considered for adolescents who have difficulty in accessing lunch due to economic and environmental reasons. The presented descriptive research, was conducted on students in a vocational high school who had difficulty in accessing lunch. The sample consisted of 148 of those students who accepted to participate in the study. Sociodemographical information was obtained by the questionnaire developed by researchers, and eating habits were identified by “Eating Habit Index” (EHI) prepared by Demirezen (1999) and renewed by Demirezen ve Coşansu (2005). 85.1% of the participants were males, and 35,8% of the participants were 17 years-old. 68.2% had medium and 21,6% had low economic income. 33.1% had two meals and 2% had one meal in a day. EHI showed that 24,3% had high risk, 60,8% had medium level risk. Both males and females, and participants from all ages mostly had medium level risk. It was determined that students who had difficulty in accessing lunch displayed risky eating habits. It has been shown that nutrition in adolescents is a problem for both males and females. School health nurses should be employed in schools. It is important that school nurses should inform students about healthy eating behaviors, and that students who have economic inadequacy must be provided with food support via the cooperation of school staff and families.

Keywords:

Adolescent, nutrition, school health nursing,

PDF

___

http://www.unfpa.org ET:07.01.2012
Derman O. Ergenlerin psikososyal gelişimi, Adölesan Sağlığı II, Sempozyum Dizisi, 2008; 63: 19http://www.tuik.gov.tr ET:13.12.2011 http://www.saglik.gov.tr ET: 10.03.2012
Erkan T. Ergenlerde beslenme, Türk Ped Arş. 2011; 46 Özel Sayı: 49-53.
Wang MC, Crawford PB, Hudes M, Van Loan M, Siemering K, Bachrach LK. Diet in mid-puberty and sedentary activity in pre-puberty predicting peak bone mass. Am J Clin Nutr. 2003; 77: 49550
Stang J, Story M. Guidelines for adolescent nutrition services, 2005. http://www.epi.umn.edu/lrt/pubs/adol_books.htm.
Mcnaughton SA, Ball K, Mishra GD, Crawford DA. Dietary patterns of adolescents and risk of obesity and hypertension. J Nutr. 2008; 138: 364
Baysal A. Sosyal eşitsizliklerin beslenmeye etkisi, C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi. 2003; Özel Eki, 25(4): 66Finkelstein DM, Hill EL, Whitaker RC. School food environments and policies in US public schools, Pediatrics. 2008; 122(1): 251-259.
Pekcan G. Beslenme durumunun saptanması. Sağlık Bakanlığı Yayını No: 726 Klasmat Matbaacılık, ISBN: 978-975-590-242-5, Ankara, 200 Dolgun G, İnal S, Uğurlu F. Ergen sağlığının sürdürülme ve geliştirilmesinde hemşirenin rolü, Türk Ped Arş. 2011; 46 Özel Sayı, 4-8.
Demirezen E. 11-17 Yaş grubu okul çağı çocuklarda koroner kalp hastalıkları risk etmenlerin belirlenmesi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1999. Demirezen
E, Coşansu G. Adölesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi, Sted Dergisi. 2005; 14(8): 1741
Gleason PM, Dodd AH. School breakfast program but not school lunch program participation is associated with lower body mass index, J Am Diet Assoc. 2009; 109: 118-128.
Arslan D, Gürtan E, Hacım A, Karaca N, Şenol E, Yıldırım E. Ankara’da Eryaman Sağlık Ocağı Bölgesi’nde bir lisenin ikinci sınıfında okuyan kız öğrencilerin beslenme durumlarının ve bazı antropometrik ölçümlerinin değerlendirmeleri, C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi. 2003; 25(2): 55-62.
Condon EM, Crepinsek MK, Fox MK. School meals: types of foods offered to and consumed by children at lunch and breakfast, J Am Diet Asso. 2009; 109: 67-78.
Clark MA, Fox MK. Nutritional quality of the diets of US public school children and the role of the school meal programs, J Am Diet Assoc. 2009; 109: 44-56.
Geçkil-Alçı E. Malatya ilindeki adölesanların sağlık davranışlarının ve sorunlarının tanımlanması, beslenme ve stresle baş etme eğitiminin sağlığı geliştirmeye etkisi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul, 2002.
Gümüş H, Bulduk S, Akdevelioğlu Y. Yetiştirme yurtlarında kalan adölesanların beslenme ve fiziksel aktivite durumlarının vücut kompozisyonları ile ilişkisinin saptanması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2011; 786-808. http://www.insanbilimleri.com Yazışma Adresi: Yrd. Doç. Dr. Sevil Albayrak
Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Yahşihan/Kırıkkale Tel: 0535 9239939
E-posta: sevil.albayrak@marmara.edu.tr