Kıbrıs Sultan II.Mahmud Kütüphanesi ve Yunanistan Rodos Hafız Ahmed Ağa Kütüphanesi’nin Mekân-İnsan İlişkisi Açısından İrdelenmesi

Zamanın olduğu gibi mekânın da bir tarihi vardır. Toplumların mekânları değişim sürecine tabii tuttuklarından ve dolayısıyla da aktörlerin değişmesi ile mekânların tarihinin tekrar tekrar yazılmasına ihtiyaç vardır. İnsan varolduğu günden beri mekâna biçim vermiştir. Bu biçim verişte onun hayatı algılaması ve dolayısıyla anlamlandırmasının etkisi çok açıktır. Çünkü, insan mekânla sadece fiziksel olmaktan öte psikolojik yönden de ilişki içindedir. Yazımızda, 1793 yılında Rodos’ta açılan Hafız Ahmed Ağa Kütüphanesi ile Lefkoşa’da 1829’da açılan Sultan II. Mahmud Kütüphanesi’ni insanın hayatını anlamlandırması dolayısıyla – mekân- insan ilişkisi bağlamında ele alınmaktadır. KKTC’nin en önemli kültür mirasından biri olan Sultan II. Mahmud Kütüphanesi ile Yunanistan Rodos Hafız Ahmed Ağa Kütüphanesi, Kıbrıs ve Rodos Türkü’nün sahip olduğu kültürel birikimi/kültürel geçmişi/tarihsel belleği ifade etmesi açısından oldukça önemlidir. Her iki kütüphane ve mekanları, bir taraftan her iki Türk toplumunun geçmişte ne kadar önemli bir ilmî birikime sahip olduğunu gösterirken, diğer taraftan da Kıbrıs Türkü’nün ve Rodos Türkü’nün hafızasına hâvîdir.

Anahtar Kelimeler:

Kütüphane, Kıbrıs, Rodos, mekan, Osmanlı mimarisi

PDF

___

Kaynaklar
Başbakanlık Osmanlı Arşivleri (BOA.) İ.DH. Nu.:24099. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (VGMA.) 743. 156-157.Altuntaş, Mustafa Celil (2010). “Osmanlı İlmi Geleneğinde Buharîhânlık”, Hadis Tetkikleri Dergisi. C.VIII. I:33-67.Bağışkan, Tuncer (2005). Kıbrıs’ta Osmanlı Türk Eserleri. Lefkoşa: Kuzey Kıbrıs Müze Dostları Derneği Yay.Barthes, Roland (1970). Semiologie Et Urbaisme, Architecture D’Aujourd’hui. Paris. Behçet, Hasan, Kıbrıs Türk Maarif Tarihi (1571-1968). 68-69.Cevizci, A. (1997). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Ekin Yay.
Çelikkol, Zeki (1992). Rodos’taki Türk Eserleri ve Tarihçe. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay. Çuhadaroğlu, Fikret-Oğuz, Filiz(1975). “Kıbrıs’ta Türk Eserleri”. Rölöve ve RestorasyonDergisi. Ankara: 2. 1-23.
Demirkaya, H. (1999). Mekân Kavramının Tarihsel Süreç İçinde İncelenmesi ve Günümüzde Mekân Anlayışı. Yıldız Teknik Üniv. Fen Bil. Enst. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.Erünsal, İsmail E.(2008). Osmanlı Vakıf Kütüphaneleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
775s.
Erünsal, İsmail E.(2015). Osmanlılarda Kütüphaneler ve Kütüphanecilik. İstanbul: Timaş Yay.
736s.
Kıbrıs’ta Türk Eserleri. Eski Eserler Dairesi Yay. 30.
Konuk, Neval (2008). Midilli, Rodos, Sakız ve İstanköy’de Osmanlı Mimarisi, Ottoman Architecture in Lesvos, Rhodes, Chios and Kos Islands. Ankara:T.C.Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Yay. 256s.Konuk, Neval (2014). “Rodos Osmanlı Mimarisi’nden Örnekler: Kütüphane, Saat Kulesi ve Rüştiye”, Uluslararası Katılımlı Rodos ve İstanköy Türklüğü Sempozyumu. 1-2 Ekim 2014, Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü/Bornova-İzmir: 231-252; “Examples of Ottoman Architecture in Rhodes: Library, Clock Tower and Ruştiye(Junior High School) Buildings, The International Symposium on the Turkish Identity in Rhodes and Kos, İzmir: 255-276.Lefebvre, Henri (2014). Mekânın Üretimi. (Çev.:Işık Ergüden). Sel Yay. 447s.
Örenç, Ali Fuat.(2006) Yakın dönem Tarihimizde Rodos ve Oniki Ada, İstanbul: Doğu Kütüphanesi.Özgüven, Burcu (2004). “From The Ottoman Province To The Colony: Late Osman Educational Buildings Nicosia”. MEUT JFA, 1-2(21). 39.Parmaksızoğlu, İsmet (1964). Kıbrıs Sultan II.Mahmud Kütüphanesi. Ankara.
Serinsu, Ahmet Nedim- Hüseyin İ.Taşkıran (2000). “Osmanlı Mimarisinde Kültürel İfadelerin Görsel Kullanımı”. Dini Araştırmalar. Ocak-Nisan 2002, .6: 223-237.Söylemez, Mehmet Mahfuz (2015). “Kıbrıs II.Mahmud Kütüphanesi ve Havi Olduğu Yazmalar Üzerine Notlar”, Yakın doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi. 1/1: 21-37.Uysal, Mavişe Pınar (2011). “Kıbrıs Türk Kütüphaneciliğinin Bugünü ve Yarını”. Türk Kütüphaneciliği, 25, I.Yıldız, Mehmet Zeydin-Alaeddinoğlu, Faruk (2011). “Küreselleşme Çağında Değişen Mekan Algılayışları”, 38.ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi) (International Congress of Asian and North African Studies) (Международный конгресс по изучению Азии и Северной Африки) 10-15.09.2007 Ankara/ Türkiye, Kültürel Değişim, Gelişim ve Hareketlilik Cultural Change, Growth and Mobility, культурный обмен, развитие и мобильность.II. 845-862.