OSMANLI DEVLETİ’NDE “AİLE”NİN HUKUKİ YAPISI ÜZERİNE BİR ÇÖZÜMLEME

Osmanlı Devlet’inde toplum yapısını ve düzenini anlamak için, aile’nin hukuk yapısı iyice incelenmelidir. Çalışmamız da Osmanlı Devlet’inde aile’nin hukuki yapısı üzerinde durulmaktadır. Hukuk yapısını anlamak için, ilk başvuru yaptığımız kaynaklar genel olarak şer’iyye sicilleridir. Aile’de hukukun başlama evresi bireylerin evliliğe karar vermeleriyle ve nikahın kıyılmasıyla beraber başlamaktadır. Çalışmamızın amacı, kadın ve erkek birey evlendiklerinde birbirlerinin üzerindeki hak ve sorumlulukları ile alakalı bilgiler sunmaktır. Sonuç olarak, aile’deki nişan, nikah, mehir, boşanma gibi konuların detaylı bir şekilde incelenip, şer’iyye sicillerinden örnekler verilerek konunun daha iyi anlaşılması için gayret edilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Aile Hukuku, Nişan, Nikah, Mehir ve Boşanma

AN ANALYSIS ON THE LEGAL STRUCTURE OF THE FAMILY IN THE OTTOMAN EMPIRE

In order to understand the structure and order of society in the Ottoman Empire, the legal structure of the family must be thoroughly examined. Our study focuses on the legal structure of the family in the Ottoman Empire. In order to understand the legal structure, the sources we first refer to are generally the Shar'iyya records. The beginning phase of the law in the family begins with individuals deciding on marriage and taking part in the marriage. The purpose of our study is to provide information about the rights and responsibilities of men and women to each other when they are married. As a result, the subjects such as engagement, marriage, dowry and divorce in the family were examined in detail and tried to be better understood by giving examples from Shar'iyya records.

Keywords:

Family Law, Engagement, marriage, dowry and divorce,

PDF

___

Numaralı Adana Şer’iyye Sicili (H.1184/1185-M.1770/1771)
Attar, Fahrettin ‘’Muhalea’’DİA,C.30,s.399-402
----------------------- ‘’Nikah’’,DİA ,C.33,s.112-117
Akyılmaz, Gül ‘’Osmanlı Aile Hukukunda Kadın’’,Türkler Ansiklopedisi,C.2 s.365-374
Aydın, Mehmet Akif, ‘’Osmanlı Hukukunda Kazai Boşanma:Tefrik’’,Osmanlı Araştırmaları V,s.1- -----------------------, ‘’Mehir’’,DİA,C.28,s.389-391
-----------------------,‘’İslam-Osmanlı Aile Hukuku’’İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları,İstanbul,1985
----------------------, Sosyo-Kültürel Değişim Sürecinde Türk Ailesi‛,Osmanlı Aile Hukukunun Ta- rihi Tekamülü,Başbakanlık Arşiv Kurumu,Ankara,1982
Acar, İbrahim Halil, ‘’Talak’’,DİA ,C.39,s.496-500
----------------------------,‘’Nişan’’,DİA ,C.33,.s.152-154
Akgündüz, Ahmet, ‘’Osmanlı Hukukun’da Şer’i Hukuk-Örf’i Hukuk İkilemi ve Yasama Orga- nının Yetkileri’’,İslami Araştırmalar,C.XII.S.2.s117-12
Aktan, Hamza, ‘’Aile’’DİA C.37 s.111-112
Bal, Serhat, ‘’10 Numaralı Uşak Şer’iyye Siciline Göre Uşak’ta Görülen Boşanma Davaları Hak- kında Bir Değerlendirme’’,Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergi- si,S.20,s.197-198 Bey, Abdülaziz, ‘’Osmanlı Adet,Merasim ve
Tabirleri’’,Haz:K.Arısan ve D.Arısan Günay,TVYY,İstanbul,1994
Bardakoğlu, Ali, ‘’Hukuk’’,DİA ,C.15,s.139-151
Cin, Halil ve Akgündüz,Ahmet, ‘’Türk Hukuk Tarihi’’,C.2,Timaş Yayınları,İstanbul,1990
Düzdağ, M.Ertuğrul, ‘‘Şeyhülislam Ebussuud Efendi Fetvaları Işığında 16.Asır Türk Ha- yat’’Enderun Kitabevi,İstanbul,1983
Erdoğan, Mehmet, ‘‘Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü’’ Ensar Neşriyat Yayınları,İstanbul 2013
İnalcık, Halil,‘’Osmanlı Tarihinde İslamiyet ve Devlet’’,TİB Kültür Yayınları,1.Baskı,İstanbul,2016
Karaman, Hayreddin, ‘‘Yeni Gelişmeler Karşısında İslam Hukuku’’İz Yayıncılık,İstanbul,2011
Kaya, Ali, ‘’17.Yüzyıl Bursa Şer’iye Sicillerinin İslam Aile Hukuku Açısından Tahli- li’’,U.Ü,İlahiyat Fakültesi Dergisi,C.17,S.1 s.81-107
Koca, Kadriye Yılmaz ‘’Osmanlı’da Kadın ve İktisat’’,Beyan Yayınları,İstanbul,1998
Koçak, Muhsin; Dalgın, Nihat ve Şahin Osman, ’’İslam Hukuku’’,Ensar Neşriyat Yayınla- rı,1.Baskı,İstanbul 2013
Ortaylı, İlber,‘’Anadolu’da XVI, Yüzyılda Evlilik Üzerine Bazı Gözlemler’’,Osmanlı Araştırmaları Dergisi I,s.33-34
Özbilgen, Erol, ‘‘Bütün Yönleriyle Osmanlı Adab-ı Osmaniyye’’İz Yayıncılık,İstanbul,2010
Özdil Orhan, Gül Mustafa Fırat ve AZAP Eralp Yaşar, ‘’Aksaray’ın Tek Şer’iyye Sicili’’Ankara 2014
Özdemir, Rifat, ‘’Kırşehir’de Ailenin Sosyo-Ekonomik Yapısı (1880-1906),Osmanlı Araştırmaları Dergisi IX,s.101-108,İstanbul,1989
Sak, İzzet ve SOLAK, İbrahim, ‘‘53 Numaralı Konya Şeri’yye Sicili’’S.Ü Basımevi,Konya 2014
Sak, İzzet,‘’Osmanlı Toplumunda Namzedin(Nişanın) Bozulması ve Sonuçları; Konya Örneği (18.yy Çeyreğine Ait Konya Şeriyye Siciline Göre), ‘’Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü Dergisi’’, S.16,s.493-523
Sak, İzzet ve Aköz,Alaaddin, ‘‘’Osmanlı Toplumunda Evliliğin Karşılıklı Anlaşma ile Sona Er- dirilmesi:Muhâla (18.yy Konya Şeir’iyye Sicillerine Göre)’’,Selçuk Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Enstitüsü Türkiye Araştırmaları Dergisi,S.15,s.95
Sancar, Aslı,’’Osmanlı Kadını Efsane ve Gerçek’’Kaynak Yayınları,İzmir,2010
Ünal, Mehmet Ali,‘’Osmanlı Sosyal ve Ekonomik Tarihi’’,Fakülte Kitabevi Yayınla- rı,1.Baskı,Isparta,2012
Yaman, Ahmet, ‘‘İslam Aile Hukuku ‘’ M.Ü İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları,İstanbul,2013
Yaman, Ahmet ve Çalış Halit, ‘‘’İslam Hukukuna Giriş’’M.Ü İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul,2014
Yakut, Esra, ‘’Klasik Dönem Osmanlı Aile Hukukunda Kadının Konumu’’,Anadolu Üniversi- tesi Hukuk Fakültesi Dergisi,C.1 S.2s.2
Yüksel, Ayhan,‘’Tirebolu Kazası Nikah Kayıtları (1861-1906)’’,Kitabevi,Kadıköy,2008