ADIYAMAN İLİ VE YÖRESİ AĞIZLARI SÖZ VARLIĞINDA COĞRAFYA TERİMLERİ

Türkiye Türkçesinin en önemli zenginliklerinden biri olan ağızlar, bünyelerinde barındırdıkları farklı birçok ses ve şekil özellikleriyle Türkçe kelimelerin değişim ve gelişim çizgisini ortaya koymada belirleyici bir rol oynamaktadır. Yazı dilinde olmayan birçok ses, şekil ve kelimeye ağızlarda rastlamak mümkündür. Adıyaman ili ve yöresi de köklü geçmişi ve bölgede yaşayan halkın yapısı itibariyle zengin ağız bölgelerimizden biridir. Bu çalışmanın amacı, zengin ağız bölgelerimizden birisi olan Adıyaman ili ve yöresindeki coğrafya terimlerini tespit etmek ve bu terimlerin Türkiye Türkçesindeki kullanım özelliklerini belirlemektir. Coğrafya alanındaki bilimsel terimler tespit edilirken Prof. Dr. Reşat İzbırak’ın Coğrafya Terimleri Sözlüğü ile Doç. Ferruh Sanır’ın Coğrafya Terimleri Sözlüğü’ndeki terimler üzerinden hareket edilmiştir. Çalışmamızda, Adıyaman yöresi söz varlığı ile ilgili en kapsamlı çalışmayı hazırlayan Burak Telli ve Türker Barış Bulduk’un “Adıyaman İli ve Yöresi Ağızları Söz Varlığı” eserindeki coğrafya terimleri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Ağız, Adıyaman ili ve yöresi ağızları, söz varlığı, coğrafya terimleri.

GEOGRAPHICAL TERMS IN THE DIALECTS OF ADIYAMAN PROVINCE

The dialects, which are one of the most important richness of Turkey Turkish, play a decisive role in revealing the line of change and development of Turkish words with their different sound and shape features. It is possible to come across many sounds, patterns and words in dialects which are not in existing in written language. Adıyaman province and its vicinity is one of our rich dialect regions with its long history and the structure of the people living in the region. The aim of this study was to identify which one of our rich dialect of Adıyaman province and the region in terms of geography and to determine the use of these terms and features of Turkey Turkish. The scientific geographical terms are identified by considering the Vocabulary of Geographical Terms written by Prof. Dr. Reşat İzbırak and Vocabulary of Geographical Terms written by Doç. Ferruh Sanır. In our study, Adıyaman province prepare a comprehensive study on the vocabulary by Dr. Burak Telli and Dr. Türker Barış Bulduk “Adıyaman Province and Local Dialects Vocabulary” work will be examined in geographical terms.

Keywords:

Dialect, dialect of Adıyaman province, vocabulary, geographical terms.,

PDF

___

Berbercan, M. T. (2017). Coğrafya Terimleri Sözlüğü Olarak Dîvânü Lugâti't Türk. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 1-12.
Bulduk, T. B., (2019). Eski Türkçedeki Coğrafya Terimleri Üzerine Bir Değerlendirme. Tarih Okulu Dergisi, Sayı 39, s. 786-815.
Bulduk, T. B., (2019). Türkiye Türkçesi Ağızlarında Yer-Yön Bildiren İfadeler. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 18, s. 193-216.
Doğan, D. M. (2001). Büyük Türkçe Sözlük. Ankara: Vadi Yayınları.
İzbırak, R. (1986). Coğrafya Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Karlığa, B., (2008), Medeniyetler Kavşağında Adıyaman. Medeniyetler Kavşağı Adıyaman Sempoz- yumu, Adıyamanlılar Vakfı Yayınları, İstanbul.
Kurumu, T. D. (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Kurumu, T. D. (2009). Derleme Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Sanır, F. (2000). Coğrafya Terimleri Sözlüğü. Ankara: Gazi Kitabevi.
Telli, B., & Bulduk, T. B. (2019). Adıyaman İli ve Yöresi Ağızları Söz Varlığı. Ankara: Gazi Kitabevi.
Telli, B., & Bulduk, T. B. (2019). Adıyaman İli ve Yöresi Ağızlarından Derleme Sözlüğüne Katkılar: Fiil. Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, Sayı 10, s. 98-115.
Ukav, İ., & Çetinsöz, B. C., (2015). Adıyaman İlinde Çiftçilerin Tarım Turizmi Üzerine Algılama- ları. Mesleki Bilimler Dergisi, Mart 2015, s. 8-20.
Ünlü, E. (2015). Gümüşhane İli Şiran ve Köse İlçeleri Ağızları. Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yavuz, S., & Şenel, M. (2013). Yer Adları (Toponim) Terimleri Sözlüğü. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2239- 2254