Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. Yılında Bir Öğretmen Yetiştirme Modeli Olarak Köy Enstitülerinin Modernleşmeye İlişkin Özellikleri

Köy enstitüleri projesi Cumhuriyet tarihinde kırsal kalkınma projesi olarak ortaya çıkmış bir eğitim girişimidir. Uygulanan eğitim programlarına bakıldığında her ne kadar köye öğretmen yetiştirme gibi bir amaç güdülse de sanatsal ve kültürel içerikli eğitimlerin programın önemli bir kısmını oluşturduğu görülmektedir. Bu açıdan bakıldığında köy enstitülerinin köyleri Cumhuriyet devrimlerini takip eden modern bireylerin yaşadığı ve kentlilik özellikleri taşıyan yerler olarak dönüştürmeyi amaçladığı söylenebilir. Köyden kente göçün hızlanması, sanayileşme ile iç göçün artması da köy enstitülerinin kapatılması dönemine denk gelmektedir. Cumhuriyetin kuruluş ve ilk dönemlerine ilişkin çeşitli eğitim ve sosyoloji araştırmaları yapılsa da köy enstitülerinin yetiştirmek istediği modern insan tipine ilişkin literatürde araştırmalar sınırlıdır. Bu çalışmanın amacı köy enstitülerindeki eğitim programı ve uygulamalarının çağdaş insan oluşturma bağlamında değerlendirilmesi ve Çifteler Köy Enstitüsü örneğinde öğrencilerin görev yaptıkları köylerinde yaşadıklarının incelenmesidir. Makale dökümana dayalı bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Doküman incelemesi yönteminin basamakları ile verilen tematik analize tabi tutulmuştur. Köy enstitülerine ilişkin yapılmış lisansüstü tezler ve akademik makaleler arasından yapılan tarama sonucunda ulaşılan çalışmalar içerik analizine tabi tutulmuştur. Ayrıca Çifteler Köy Enstitüsü mezunu öğretmenlerin okul yönetimine yazdıkları mektuplar da yetiştirilmek istenen insan tipi bağlamında incelenmiştir. Köy enstitülerinde verilen eğitimin köy yaşantısını öğretmekle birlikte kentsel bilinci kazandırmayı hedefleyen pek çok sanatsal ve kültürel uygulamaya sahip olduğu, verilen eğitimin birlikte yaşama bilincine olumlu katkı sağlayacak ögeler içerdiği görülmüştür. Mezunların Çifteler Köy Enstitüsü direktörlüğüne yazmış oldukları mektuplarda ise görev yaptıkları köyde mutlu olamadıkları, okulda edindikleri yeni davranışları sergileyebilecekleri ortamlara ulaşamadıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Köy enstitüleri, Kentleşme bilinci, Çifteler köy enstitüsü

Characteristics of Village Institutes as a Teacher Training Model for Modernisation in the 100th Anniversary of the Republic of Turkey

The village institutes project is an educational initiative that emerged as a rural development project in the history of the Republic. When we look at the education programmes implemented, it is seen that although the aim was to train teachers for the villages, artistic and cultural education constituted an important part of the programme. From this point of view, it can be said that the village institutes aimed to transform villages into places where modern individuals who follow the Republican revolutions live and have urban characteristics. The acceleration of migration from villages to cities and the increase in internal migration with industrialisation coincide with the period of the closure of the village institutes. Although various educational and sociological studies have been conducted on the founding and early periods of the Republic, research on the modern human type that the village institutes wanted to raise is limited in the literature. The aim of this study is to evaluate the educational programme and practices in the village institutes in the context of creating modern human beings and to examine the experiences of the students in their villages in the example of Çifteler Village Institute. The article is designed as a document-based research. The steps of the document analysis method were analysed. The studies obtained as a result of the search among postgraduate theses and academic articles on village institutes were subjected to content analysis. In addition, the letters written by the teachers graduated from Çifteler Village Institute to the school administration were also analysed in the context of the desired human type. It was observed that the education given in the village institutes had many artistic and cultural practices aiming to teach village life as well as urban consciousness, and that the education given included elements that would contribute positively to the awareness of living together. In the letters written by the graduates to the directorate of Çifteler Village Institute, it was concluded that they could not be happy in the village where they were working and that they could not reach the environments where they could exhibit the new behaviours they had acquired at school.

Keywords:

Village institutes, Urbanisation consciousness, Çifteler Köy Enstitüsü,

PDF

___

Akay, M. (2017). Köy Enstitülerinde Yetişen Kadın Öğretmenlerin Türk Toplumuna Etkileri [The Effects of Women Teachers Trained in Village Institutes on Turkish Society] , Master's thesis, Adnan Menderes University.
Anık, M. (2006). Bir Modernleş(tir)me Projesi Olarak Köy Enstitüleri [Village institutes as a modernisation project], Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, (20), 279-309.
Arslan, L. (2021). Türk Siyasetinde Köy Enstitüleri Tartışmaları [Discussions on Village Institutes in Turkish Politics.]. PhD Dissertation, Ankara Üniversitesi.
Aytaç, K. (2017). Köy Enstitüleri ve İsmayıl H. Baltacıoğlu'nun Değerlendirmeleri [Village Institutes and İsmayıl H. Baltacıoğlu’s Evaluatıons], Journal of Sociological Studies/Sosyoloji Konferanslari, (55), 351-367.
Babahan, A. (2009). Bir Sosyal Politika Projesi Olarak Köy Enstitüleri [Village Institutes as a Social Policy Project], Alternatif Politika, 1(2), 194-226.
Burgaç, M. (2003). Köy Enstitülerinde Eğitim Öğretim [Education in Village Institutes], Atatürkçü Bakış, 2 (4), 117-143.
Çetin, S. & Kahya, A. (2017). Kırda Bir Modernleşme Projesi Olarak Köy Enstitüleri: Aksu ve Gönen Örnekleri Üzerinden Yeni Bir Anlamlandırma Denemesi [Village institutes as a modernisation project in the countryside: A new interpretation through the examples of Aksu and Gönen], Metu Journal Of The Faculty Of Archıtecture. 34(1).133-162.
Çukur, D. (2008). Köy Enstitüleri Eğitim Modelinin Hedeflediği İnsan Tipi ve Türkiye’de Yapılmış Tezlerde Köy Enstitüleri [The Human Type Targeted By The Village Institutes Education Model And The Village Institutes İn Theses İn Turkey], Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2(4), 151-162.
Erkılıç, T. A. (2013). Eğitim Felsefeleri Açısından Köy Enstitüleri [Village Institutes in terms of Educational Philosophies], Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9), 1-19.
Ezer, F. (2020). Köy Enstitülerinin Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Önemi [The Place and Importance of Village Institutes in the History of Turkish Education], Belgi Dergisi, 2(19), 1786-1804.
Güleryüz, H. (2020). Pulur Köy Enstitüsü ve Yavuz Selim’de Öğretim Yöntemleri [Teaching Methods in Pulur Village Institute and Yavuz Selim], Eğitimişim Dergisi, 66. 1-11.
Karakaş, M. (2013), Looking at Prince Sabahattin in the Context of Sociology and Liberalism [Teaching Methods in Pulur Village Institute and Yavuz Selim], TYB Akademi. Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (9), 9-40.
Karakuş, M. (2017). Village Institutes Experience in the Context of Social Memory as Narrated by Graduates [Teaching Methods in Pulur Village Institute and Yavuz Selim], Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(33), 719-741.
Kıvılcım Çorakbaş, F., & Sümertaş, F. M., (2012). Köy Enstitüleri Projesinin İlk Tohumu Çifteler Köy Enstitüsü [The First Seed of the Village Institutes Project Çifteler Village Institute], EskiYeni, 46, 18-23.
Elçi, M. N. (2021). Köy Enstitüleri ve Orkun Dergisinin Köy Enstitülerine Yaklaşımı [Village Institutes and Orkun Journals’ Approach to Village Institutes], Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 8 (4), 2039-2060.
Ezer, F. (2020), Köy Enstitülerinin Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Önemi [The Place and Importance of Village Institutes in the History of Turkish Education], eBilgi Dergisi, 2(19), 1786-1804.
Hızlı Erkılıç, N. (2013). Eskişehir Çifteler Köy Enstitüsü Yapıları [Eskisehir Çifteler Village Institute buildings], . Paper presented at Docomomo Türkiye, Türkiye Mimarlığı'nda Modernizmin Yerel Açılımları IX Congress, 6-8 Aralık 2013.
Keskin, D. E. B., Sağocak, Y. M. & Arslan, D. T. V. (2015). Kentlilik Bilinci Çalışmaları için Bir Model Önerisi: Bursa’da Kentlilik Bilinci Araştırması [A Model Proposal for Urbanisation Awareness Studies: Urbanisation Awareness Research in Bursa], Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11 (1), 21-43.
Öztürk, İ. (1961). Köy Enstitülerinin Verimi: Tonguç’a Kitap [The Productivity of the Village Institutes: A Book for Tonguç]. İstanbul: Ekin Basımevi.
Özveren, A. (2008). From the Ottoman Empire to the Republic, A Perspective on Our Education System from the Window of History [A Model Proposal for Urbanisation Awareness Studies: Urbanisation Awareness Research in Bursa], Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2(3), 225-236.
Paker, T. (2015). Durum Çalışması [Case Study], Ed. F.N Seggie & Y. Bayyurt, Nitel Araştırma: Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları, 119-134. Anı Yayıncılık
Subaşı, M. & Okumuş, K. (2017). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması [Case Study as a Research Method], Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 419-426.
Şengün, H. (2020). İlk ve Ortaokul Öğrencilerine Kent Kültürü ve Kentlilik Bilincinin Kazandırılması Etkinlikleri: Bayburt Örneği [Activities for Primary and Secondary School Students to Acquire Urban Culture and Urban Awareness: The Case of Bayburt], Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi, 2(1), 25-44.
Şimşek, G., & Mercanoğlu, C. (2018). Bir ‘‘Planlama Örneği” Olarak Köy Enstitüleri Deneyimi [The Village Institutes Experience as an "Example of Planning"], Planlama, 28 (3), 261-281.
Tonguç, İ. H. (1998). Eğitim Yoluyla Canlandırılacak Köy [Village to be Revitalised through Education], Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı Yayınları, Ankara
Toprak, G. N. (2008). Cumhuriyetin İlk Döneminde Türk Eğitim Sistemi ve Köy Enstitüleri [Turkish education system and village institutes in the first period of the Republic], Master's thesis, Afyon Kocatepe University.
Türkoğlu, P. (1997). Tonguç ve Enstitüleri [Tonguç and His Institutes], . Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Ülkü, C. (2008). Sanat Eğitimi, Sanat ve Köy Enstitüleri [Art Education, Art and Village Institutes]. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1). 37-45.
Yalçıner Ercoşkun, O. , Öcalır Akünal, E. V. , Yenigül, S. B. & Alkan, L. (2016). Kentlilik bilincini oluşturan göstergeler ve kentlilik bilincini geliştirme yolları [Indicators of urban consciousness and ways of developing urban consciousness]. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 12 (1) , 1-20.