191204

Cumhuriyetten Günümüze Belediyelerin Değişen Rolleri ve Yeni Görevi: İklim Değişikliği ve Hava Kirliliğiyle Mücadele

Cumhuriyetin ilanıyla kurum ve kuruluşlarda başlatılan modernleşme girişimleri kent yönetimlerine de yansımıştır. İlk kez Osmanlı devletinde kurulan belediye yönetimi Cumhuriyet döneminde varlığını sürdürmüştür. 1950’de kırdan kente başlayan yoğun nüfus göçü, belediyelere ilişkin yeni düzenlemeleri ortaya çıkarmıştır. Kentin artan sorunlarını aşmak noktasında 1984 yılında kurulan büyükşehir modeli zaman içinde değişikliğe uğrayarak günümüze kadar gelmiştir. Tarihsel süreçte belediyeler ortaya çıkan yeni sorunlarla da mücadele etmek durumunda kalmışlardır. Günümüz belediye yönetimlerinin yeni gündemi iklim değişikliği ve hava kirliliğidir. Sanayi yatırımlarının artması, nüfus artışı, kentleşme, doğal kaynakların aşırı tahribi vb. iklim değişikliği ve hava kirliliğinin nedenleri arasında yer almaktadır. Türkiye, Birleşmiş Milletlerin iklim değişikliği ve hava kirliliğiyle mücadele süreçlerinde etkin rol almaktadır. Türkiye, Paris Sözleşmesini imzalamıştır. Sözleşme, kent yerleşimlerine iklim değişikliği odaklı konularda önemli roller vermektedir. Bu çerçevede büyükşehir belediyeleri, iklim değişikliği ve hava kirliliği ile mücadele konusunda sorumluluk almışlardır. Çalışmanın kapsamı öncelikle kentin iklim değişikliği ve hava kirliliği ile mücadele politikalarının genel çerçevesini çizmektir. Daha sonra Bursa büyükşehir belediyesi özelinde belediye bütçesinin 2018-2022 yıllarını kapsayan çevre koruma ve iklim değişikliği (ÇKİD) ile ilgili azaltım, uyum ve atık hedeflerinin ve bu hedeflere ayrılan bütçenin incelenmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Cumhuriyet, Belediye, İklim Değişikliği, Hava Kirliliği, Bütçe

Changing Roles and New Responsibilities of Municipalities from the Republic to the Present: Combating Climate Change and Air Pollution

The modernization initiatives initiated in institutions and organizations with the proclamation of the Republic were also reflected in the city administrations. The municipal administration, which was first established in the Ottoman Empire, continued to exist during the Republican period.. Intense population migration from rural to urban areas in 1950 revealed new regulations regarding municipalities. In the historical process, municipalities have also had to struggle with new problems that have emerged. The new agenda of today’s municipal governments is climate change and air pollution. Turkey takes an active role in the United Nations' processes of combating climate change and air pollution. Turkey has signed the Paris Agreement. The Agreement assigns significant roles in climate change-focused issues to urban settlements. In this context, metropolitan municipalities have taken responsibility for combating climate change and air pollution. The scope of the study is primarily to draw the general framework of the city's policies to combat climate change and air pollution. Then, specific to Bursa Metropolitan Municipality, it is aimed to examine the reduction, harmonization and waste targets of the municipality budget, covering the years 2018-2022, related to environmental protection and climate change (ÇKİD), and the budget allocated to these targets.

Keywords:

Republic, Municipality, Climate Change, Air Pollution, Budget,

PDF

___

Al-Amri, N., Hæge, A., & Arredondo, J. C. (2019). Global Environment Outlook Geo-6 Summary For Policymakers. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-70768-8
Aytaç, F. (1990). Belediye Kanununun Oluşumu Uygulanması ve Değişiklikler. Türk Belediyeciliğinde 60. Yıl Uluslararası Sempozyum, Bildiri ve Tartışmalar, 23-24 Kasım 1990, Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi, s. 86-107.
Ay, İ. C. (2021). Marshall Yardımları: Türkiye’nin Dışa Bağımlılık Sürecine Etkileri. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (1), 53-64.
BBB-İDEP. (2023). Bursa Büyükşehir Belediyesi İklim Değişikliği Eylem Planı (İDEP). https://www. bursa. bel.tr/dosyalar/pdf (Erişim tarihi: 11.08.2023).
Bump, J. B., Reddiar, S. K., & Soucat, A. (2019). When do Governments Support Common Goods For Health? Four Cases On Surveillance, Traffic Congestion, Road Safety and Air Pollution. Health Systems & Reform, 5(4), 293-306. DOI: 10.1080/23288604.2019.1661212
BUSECAP. (2023, 07 Mayıs). Bursa Büyükşehir Belediyesi Sürdürülebilir Enerji Ve İklim Değişikliği Uyum Planı. https://www.bursa.bel.tr/dosyalar/birimek/190306101119,BUSECAP-2017.pdf (Erişim tarihi: 11. 08. 2023).
Climate Action. (2023). What is Climate Change. https://www.un.org/en/climatechange/what-is-climate-change. (Erişim tarihi: 11.08.2023).
Görmez, K. (1997). Yerel Demokrasi ve Türkiye. Ankara: Vadi Yayınları
Gürbüz, G., Görmüş, K. S. & Altan, U. (2020). Atmosferdeki Partikül Madde (pm10) Miktarındaki Değişimin Gnss İle Kestirilen Islak Zenit Gecikmesi Üzerindeki Etkisinin Araştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20, 472-478. DOI: 10.35414/akufemubid.705455
IPCC The Physical Science Basis. (2021). Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Summary for policymakers. p.1-32. https://www.ipcc.ch/report/ar6/ wg1/chapter/ summary-for-policymakers/ (Erişim tarihi: 11.08.2023).
İDÇS. (2023). BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi. https://www.mfa.gov.tr/bm-iklim-degisikligi-cerceve-sozlesmesi.tr.mfa (Erişim tarihi: 11.08.2023).
İDEP. (2023). İklim değişikliği eylem planı: 2011-2023. https://webdosya.csb.gov.tr /db/nigde/ webmenu/webmenu8210.pdf. (Erişim tarihi: 11.08.2023).
İklim Değişikliği Başkanlığı (2023). İklim Değişikliği Başkanlığı Hakkında Genel Bilgi, https://iklim. gov.tr/hakkimizda-i-4, (Erişim Tarihi: 12.08.2023).
İklim Değişikliği Deklarasyonu (2022, 22 Aralık). İklim Değişikliği Deklarasyonu. Bursa Büyükşehir Belediyesi. https://www.bursa.bel.tr/haber/iklim-degisikligi-ile-etkin-mucadele-32422 (Erişim tarihi: 11. 08. 2023).
İklim Değişikliği Strateji Belgesi. (2023-). İklim değişikliği strateji belgesi (2010-2023). https://iklim.gov.tr /strateji-belgeleri-i-20 (Erişim tarihi: 11.08.2023).
KAHİP (2021). Türkiye’de Çevre Koruma ve İklim Değişikliği ile Mücadeleye Ayrılan Kamu Kaynaklarının İzlenmesi:2021 Bütçesi Bir Değişikliğe İşaret Ediyor mu?, https://www.kahip.org/wp content/uploads/2021/11/CKID-RAPOR-121121_.pdf (Erişim tarihi: 20.08.2023).
KAHİP (2022). Paris Anlaşması Öncesi ve Sonrası İklim Değişikliğine Yönelik Bütçeler, https://www.kahip.org/wp content/uploads/2022/10/CKID-301022sonsite.pdf (Erişim tarihi: 20.08.2023).
Kyoto Protocol. (2023). Kyoto protocol to the united nations framework convention on climate change. https://unfccc.int/documents/2409 (Erişim tarihi: 11.08.2023).
Oke, T.R., Mills, A., Christen, A., & Voogt, A. (2017). Urban Climates, Air Pollution. September, 294-331. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9781139016476
On Birinci Kalkınma Planı. (2019). On Birinci Kalkınma Planı: 2019-2023. Resmi Gazete Tarih: 23.07.2019, Sayı: 30840 (Mükerrer).
Öner, Ş. (2022). İklim Değişikliği İle Mücadelede Akıllı Uygulamalar: Bursa Büyükşehir Örneği. VIII. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (INCSOS) Bildiri Kitabı, ss.161-201, . Mehtap Polat, Abdurrahman Özdemir ve Yeşim Çağlar (Ed.), ISBN: 978-605-4265-71-8
Toprak, Z. (2016). Kent Yönetimi ve Politikası. Ankara: Siyasal Kitabevi
Türkeş, M. (2012). Türkiye’de Gözlenen ve Öngörülen İklim Değişikliği, Kuraklık ve Çölleşme. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(2), 1-32. DOI: 10.1501/Csaum_0000000063
Yalçın, A. Z. & Yılmaztürk, A. (2020). Yerel Yönetimlerde İklim Eylem Planlaması ve Stratejik Planlama İlişkisinin Değerlendirilmesi, Yerel Yönetimler Üzerine Maliye ve Siyaset Yazıları. Bursa: Ekin Yayınevi.
Yentürk, N. (2020). İklim Pahası: Çevre Koruma ve İklim Değişikliği İle Mücadelede Kamu Harcamaları. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Zeydan, Ö. (2021). 2019 Yılında Türkiye’deki Partikül Madde (pm10) Kirliliğinin Değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(1), 106-118, DOI: 10.21597/jist.745539
2022 Yılı Büyükşehir Belediyesi Faaliyet Raporu (2022). Büyükşehir Belediyesi Faaliyet Raporu. Bursa Büyükşehir Belediyesi, https://www.bursa.bel.tr/dosyalar/yayinlar/3sma6piwegsgssc.pdf (Erişim tarihi: 20.08.2023).
2018 Yılı Performans Programı (2023). 2023 Yılı Performans Programı. Bursa Büyükşehir Belediyesi, https://www.bursa.bel.tr/dosyalar/yayinlar/gt55t5ngjw0sc.pdf (Erişim tarihi: 20.08.2023).
2019 Yılı Performans Programı (2023). 2023 Yılı Performans Programı. Bursa Büyükşehir Belediyesi, https://www.bursa.bel.tr/dosyalar/yayinlar/190104100544_2019-YILI-PERFORMANS-PROGRAMI.pdf (Erişim tarihi: 20.08.2023).
2020 Yılı Performans Programı (2023). 2023 Yılı Performans Programı. Bursa Büyükşehir Belediyesi, https://www.bursa.bel.tr/dosyalar/yayinlar/200128025705_2020_performans_2.pdf (Erişim tarihi: 20.08.2023).
2021 Yılı Performans Programı (2023). 2023 Yılı Performans Programı. Bursa Büyükşehir Belediyesi, https://www.bursa.bel.tr/dosyalar/yayinlar/201223113858_2021-PP-Tum-Kitap_Rev.02-(Kapak-tasarimli).pdf (Erişim tarihi: 20.08.2023).
2022 Yılı Performans Programı (2023). 2023 Yılı Performans Programı. Bursa Büyükşehir Belediyesi, https://www.bursa.bel.tr/dosyalar/yayinlar/17rzjvbvt76s88s.pdf (Erişim tarihi: 20.08.2023).
2023 Yılı Performans Programı (2023). 2023 Yılı Performans Programı. Bursa Büyükşehir Belediyesi, https://www.bursa.bel.tr/dosyalar/yayinlar/gt55t5ngjw0sc.pdf (Erişim tarihi: 20.08.2023).