Kıbrıs Şer’iye Sicillerine Göre Nizam-ı Cedid Islahatı ve Kıbrıs

“Nizam-ı Cedid” ifadesi hem Osmanlı Padişahı III. Selim’in ıslahatlarına genel olarak verilen bir isim, hem de onun zamanında yeni kurulan orduya verilen bir isimdir. Nizam-ı Cedid ordusu kurulduktan sonra bu ordunun masrafları için “İrad-ı Cedid” adlı bir de hazine kurularak bazı gelir kaynakları bu hazineye devredilmişti. Bu çalışmamızda Lefkoşa Şer’iye Sicilleri’ne dayanarak Kıbrıs’taki Nizam-ı Cedid uygulaması ve Kıbrıs’ın İrad-ı Cedid hazinesine katkıları ele alınmıştır.

Nizam-ı Cedid Reforms in Cyprus according to the Nicosia Kadi Court Records

The aim of this study is to reveal the effects of “Nizam-ı Cedid” reforms by Selim, the third, on Cyprus in the late of XVIII century and the begining of the XIX century. Selim, the third founded a new army (Nizam-ı Cedid” and a treasure “İrad-ı Cedid”. The expenses of this army covered with some taxes, such as “zecriyye” (the tax for alcoholic drinks). In this study we will use the records of Nicosia Kadi Court and explain the contributions of Cyprus to Nizam-ı Cedid Army and İrad-ı Cedid Treasure.

___

1. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), İstanbul.

BOA, Fon Kodu: C. AS, Dosya No:1030, Gömlek No:45190.

BOA, Fon Kodu: C. T.Z, Dosya No:152, Gömlek No:7573.

BOA, Fon Kodu: C. T.Z, Dosya No:1, Gömlek No:6.

BOA, Fon Kodu: C. T.Z, Dosya No:13, Gömlek No:607.

BOA, Fon Kodu: C. ML, Dosya No:76, Gömlek No:30986.

2. KKTC Millî Arşiv ve Araştırma Dairesi, (Girne) KKTC Millî Arşiv ve Araştırma Dairesi’nde bulunan ve Cafer bin Abdürrahim’e ait olan Defter-i Sakk. Kayıt No:1889.

KKTC Millî Arşiv ve Araştırma Dairesi’nde Bulunan Kıbrıs Şer’iye Sicilleri Fotokopileri

-KŞS, Defter No:18, H.1169-1193.

-KŞS, Defter No:19, H.1180-1182.

-KŞS, Defter No:21, H.1198-1212.

-KŞS, Defter No:22, H.1213-1215.

-KŞS, Defter No:24, H. 1217-1222.

-KŞS, Defter No:25, H.1222.

-KŞS, Defter No:26, H.1219-1224.

-KŞS, Defter No:28, H.1227.

Berkes, Niyazi; Türkiye’de Çağdaşlaşma, Doğu-Batı yay., İstanbul-1978.

Çadırcı, Musa; Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, TTK. yay., Ankara-1997.

Çataltepe, Sipahi; “III.Selim Devri Askerî Islahatı ve Nizam-ı Cedîd Ordusu”, Osmanlı, c: VII, Yeni Türkiye yay., Ankara-1999.

Eren, A.Cevat; “III.Selim”, İA, c: X, MEB yay., Eskişehir-1997.

Gökbilgin, M.Tayyib; “Nizâm-ı Cedîd”, İA, MEB yay., c: IX, Eskişehir-1997.

Karal, Enver Ziya; Osmanlı Tarihi, c: V, TTK yay., Ankara-1988.

Karal, Enver Ziya; Selim III’ün Hatt-ı Hümâyûnları, TTK. Yay., Ankara-1988.

Özcan, Besim; “Sultan III. Selim Devri Islahat Hareketleri”, Türkler, c: XII, Yeni Türkiye yay., Ankara-2002.

Shaw, Stanford; Osmanlı İmparatorlu ve Modern Türkiye, E yay., İstanbul-1982.

Shaw, Stanford; “Sultan III. Selim ve Sultan II. Mahmut Dönemleri”, Türkler, c: XII, Yeni Türkiye yay., Ankara-2002.

Shaw, Stanford; Eski ve Yeni Arasında III.Selim Yönetiminde Osmanlı İmparatorluğu, (çev:Hür Güldü), Kapı yay., İstanbul-2008.

Yalçınkaya, M. Alaaddin; “III. Selim ve II. Mahmut Dönemleri Osmanlı Dış Politikası", Türkler, c:XII, Yeni Türkiye yay., Ankara-2002.